SlideShare a Scribd company logo
1 of 20
Download to read offline
VOL.2 NO.19 | BI-WEEKLY journal		

wesley thanmawii
3rd Year, Chemistry
pu lalrosiama
pi darhlupuii

TAHAN [B] GROUP
wesley.mawitei@gmail.com

PHOTO:KYAWMOE

31 JULY 2013 WEDNESDAY
2 | TAHANTIMES

domestic news

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

PRESIDENT U THEIN SEIN CHUAN KUM TAWP
HMAA POLITICS AVANGA TANG ZAWNG ZAWNGTE
CHHUAH A TIAM

“H

HORN HMEH RIK VAK VAK HI

orn vawi khat hmeh rik hi warning inpekna a ni a, vawi hnih hmeh rik
nawn chu anchhe inlawhna a ni” tiin ram changkang ve tak pakhata
kum tam driver hna lo thawk tawh, kan thian pakhatin a sawi fo thin.
	
Mihring hawihhawmna hmun apiangah lirthei horn hmeh rik hi hriat tur
a tlem a, hawihhawm tum miah lo tamnaah chuan a ri chuah chuah mai
dawn a ni. Khua a pui leh pui lovah a innghat lem lo.
	
Khaw thenkhatah phei chuan a mihring chengte moral-in a pha thlawt
lo va, thuneitute’n horn hmeh rik khapna hmun (zone) te an siam hial a
ni. An khap tawp mai a nih chu! Thenkhatte’n zu an khap tawp ang hi a ni
mahna!
	 Horn hi hmeh rik miah loh tur kan tihna a ni lo. A tul hunah chauh
hmeh tur kan tihna zawk a ni.
	
“Horn vawi khat hmeh rik hi warning inpekna a ni a, vawi hnih hmeh
rik nawn chu anchhe inlawhna a ni” tih ang khan i hmaa lirthei tlan lai
emaw, mihring kawng kal lai emaw pelh i duh a, i luh tumna kawng a zim
deuh avangin i pelh laia inkhak palh i hlau va, horn pe hmasain i tlan pelh
ta a. Chuta i horn hmeh rik awmzia chu, “Kha, ka rawn inrawlh lut dawn
a, khawngaihin min lo fimkhur pui teh u khai. Kan inbat sual palh hlauh
ang e,” tia warning pekna hawihhawm a ni thei. Amaherawhchu, i hmaa
kalte khan an side pangngaiah speed pangngaia kal an nih a, kawng a
zim bawk si chuan pelh phet tum duh lo mai la, i horn hmeh rik pawh khan
warning pekna hawihhawm zia a pu thei lo tih hria ang che. A chhan chu
i chetzia kha a hawihhawm tawh lo tlat a, i horn ri ringawt khan a hranin
hawihhawm ri a chhuah thei tawh lo. Chutah i duh anga rangin an lo kian
lo che a, i horn i han hmeh rik nawn tuarh tuarh phei kha chuan i hmaa
kalte leh i kawngdaltu anga i ngaihte kha anchhia i lawh phei mawlh mawlh
tihna bakin keini chuan awmze dang kan neihtir thei hlawl lo a ni.
	
Kawng kawiah horn an hmet thin tih hi uchuak taka zawm an awm
bawk. Leh lam lang tlang reng ang chiah chuan horn hmeh rik vak vak
a ngai lo, bengchheng i siam mai mai. Leh lam atangin kan side dik tak
zawha kan rawn tlan laiin inhmu thei reng kha nangin i horn min han hmeh
rik khum khan, “Hey, ka hmaa rawn tlan pa kha. I mawl hmel si a, mite i
rawn su reu reu ang e!” i tihna nge ni a, “Nang khan mi lo kian vat teh. Mi
pawimawh ka lo kal hi!” i tihna zawk? Tul lova horn i hmeh rik fo khan awmze hrang hrang a nei thei tih hre reng ang che.n

MARTYRS DAY (66)-NA VANTLANG
INKHAWM BUATSAIH

Kum 2013 July ni 19 zing dar 8 khan Yangon "Martyrs’ Maunsoleum"-ah hnam
hruaitu kal tate sunna leh hriatrengna vantlang inkhawm buatsaih a ni a. He
sunna inkhawmah hian Republic of the Union of Myanmar vice-President Dr Sai
Mauk Kham chuan martarte thlanah zahna pangpar kual te dahin hnam pasaltha mual liam ta General Aung San leh midangte sunna hun a hmang.
	 Vice-President leh mipuiten martar-te chibai an buk laiin ram puanzar chu
a chanvea kaih a ni a, Guards of Honour ten martarte chu chibai an buk bawk
a ni. Vice-President leh a party te hian minit hnih chhung ngawirengin martarte
tana rilru tawngtaina hun an hmang bawk a ni.
	 Hunserh a zawh hian martarte chhungte chuan martarte thlanah pangpar
kual dahin zahna chibai an buk ve leh hlawm a. Daw Aung San Suu Kyi leh
General Aung San fapa U Aung San Oo aiawha lo kal U Hla Pe te pawhin thlanah pangpar kual an va dah ve a, ram pasaltha General Aung San zahna chibai
an buk bawk. Hemi hnu hian Pyithu Hluttaw Deputy Speaker U Nanda Kyaw
Swar te, Pyithu Hluttaw, Amyotha Hluttaw aiawh te, Chief Minister of Yangon Region te, Region tina minister te, political party dang danga palai te, NGO hrang
hrang te, Yangona awm embassy tea diplomat te leh European Uniona palaite
chuan pangpar kual dahin hnam pasalthate chu zahna chibai bukin sunna an
nei hlawm a ni.n[NLM]

P

resident U Thein Sein chuan July 14 khan Britain leh France rama zin turin
Myanmar a chhuahsan a. July 15 khan Britain Prime Minister David Cameroon
nen inkawmin U Thein Sein chuan kumin kum tawp hmaa politics avanga lung
in tang zawng zawngte chhuah a tiam thu a sawi. Heti ang thu hi thil thleng zen
zen a ni lo va, sawrkar thar-in kum 2 ram a hruainaah politics avanga tang an
la awm thu a nemnghet nghal bawk. Hnam leh hnam inkara buaina thuah pawh
dawhtheih a tum loh thu a sawi bawk. July thla tawp lam hian hel pawl pakhat
nen pawh inbiakna nei lehin inremna thuthlung an ziah theih a rin thu a sawi
bawk. David Cameroon nen an inkawm hian insumdawn tawnna thu an sawi ber
a, a karah politics avanga tangte leh hel pawl nena inremna thu hi an sawi lang
ta a ni. London-a Chatham House-a thu a sawi naah U Thein Sein chuan lung in
tangte hi mi sang chuang zalentir an ni tawh a. Tunah hian politics avanga tang
la awm zat hi lo tang tawhte telna special committee chuan a zir mek a ni a ti.
	 "Kum a tawp chuan politics avanga lung in tang tumah an awm tawh lo vang.
Chu chu thu tiam a ni,” a ti bawk. “Hun rei tak chhung mal tlata awm tawh leh inrahbehnate chu U Thein Sein sawrkar chuan zawi zawiin a um bova, zalen taka
sawi leh ziah te, constitution thar siam te leh inthlan te a lo awm ta a. Mahse,
politics avanga tang hi eng zat chiah nge tih sawi lan a ni lo va, sipai lalte pawh
dan anga an thil lo tih tawhte sawitir an ni bawk lo. Politics avanga tang Daw
Aung San Suuh Kyi chu kum 2010 khan a zalen ta a. Tunah chuan Hluttaw-ah
pawh eptu leader niin president nih a duh thu pawh a sawi chhuak tawh. Myanmar rama thil kal dan a that chhoh laiin hnam leh hnam inkara buaina leh Buddhist leh Islam sakhaw inkara buaina a lo chhuak hlauh mai a.
	 Prime Minister David Cameroon chuan Bengaliho thu pawh U Thein Sein hi
a sawipui a. Firfiaka chetna chi hrang hrang chu Myanmar hotu lamin an dang
tawk lo a ti. Human Rights thuah leh ram chhung buaina thuah thil a kal that
chhoh ngei a duh thu Cameroon chuan a sawi bawk. Hman deuh pawh khan UN
Secretary General Banki-moon pawhin Myanmar rama Budhhist leh Islamist ho
inkar thu hi thil hlauhawm tak a nih thu Myanmar hotute a hrilh tawh a nih kha. U
Thein Sein chuan hnam inkara buaina chingfel tur hian rilru sei a tul thu a sawi
a. "Hman deuha Myanmara firfiaka chetna thleng khan khawvel a barakhaih
hle. Keini chuan firfiaka chetna lo thleng leh tura a phena mite lo fuihpawrhtute
chungah kan dawh thei hauh lovang," a ti.
	 Kum 1948-a Britain ram atanga Myanmar ramin zalenna a hmuh hnu khan
hnam inkarah lungrualna a awm thei lo va, ram chhunga indona thleng rei ber
kan ni a ti bawk. Mahse kum hnih ro an rel chhungin ram chhunga hel pawl pakhat tih chauh lo chu inremna an siampui theih thu a sawi bawk.
	 “Ka ring tlat a ni. Kan thlen tumna kan thleng ngei ang. Kum 60 chhung lo
indo tawh mah ila, tunah chuan silai ri a reh tawh ang. Chu hun chu a lo thleng
thuai ang,” tiin U Thein Sein chuan a sawi a ni.n

Martyrs Day (66)-na Inkhawmah Aung San Suu Kyi-in
pangpar kual a hlan lai.
31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

LOCAL news

PADAUHMYAING LEI THA TAKA SIAM ZAWH A NI TA

C

hhuak hmasaa tarlan tawh angin Tahan Times chhim lam zar kawng pheia PADAUHMYAING lei chu tui lian phutin
a tichhia a nih kha. Kha lei chhiat chhan kha kawra bawlhhlawh a tam lutuk vang a ni nghe nghe.
	
Tichuan a bul hnai khawtlang nu leh pate chuan a dawh tha lehtu pawl committee an din a. Member 5 an ni; Rev.
Vankhuma (convener), Pu Doliana, Pu Zaliansiama, Pu Lianhrima leh Pu Hranglura te an ni a. He committee hian
lei dawhnaa sen tur sum chu mi tlawmngaite hnen atangin an dawng chho ta a. Pu Maawma leh Pu Rinchhanaten
nuai 5 ve ve. Pu Doliana leh Pu Chhunglawmaten nuai 2 ve ve. Rev. Vankhuma, Pu Emmanuela, Pu Simon Barzona,
Pu Zaliansiama, Pu Thangpuia, Pu Lianhlira, Pu Hranghnuna, Pu Manthanga, Pi Zohmangaihi, Pu Lalzahngaia
(fam), Pi Aikimi, Pi Kawlsiami, Pu Pathawnga, Pu Lalthawma, Pi Lalawmi, Pi Thannguri, Pu Dingliana leh Bethany
Clinic-ten nuai 1 theuh. Pu Neihkima ten nuai 1 leh sang hnih. Chutiang chuan tlawmngai takin tangka an thawh
hlawm a ni. Heng bakah a sang tel, a sing tela thawhte an la awm teuh a, hmun a awm loh vangin tarlan sen a ni rih
lo. Sum hmuh dan leh hman dan chipchiar tak hi a hrana sem chhuah tur buatsaih vek tum a nih thu Convener Rev.
Vankhuma'n a sawi.
	
June 25 atang khan lei chu an dawh tan a, Nuai 41 vel sengin dawh zawh a ni. He lui zau zawng hi feet 9 a ni
a, lui huam chin bakah chhim leh hmar zawngin feet 4 leh a chanve-in concrete-a siam belh a ni bawk. A foundation
pawh concrete khawng taka siam a ni a. Thir rod an hman pawh a lian tha hlawm hle. Mistiri leh Pa-Yan hlawhah nuai
12 vel an seng a, cement ip 123 tan cheng nuai 12, thir rod tan cheng nuai 15, tiau tan nuai 2 leh thil dang tulah an
seng nual a ni. Lei chhah lam hi feet 1 leh inch 3 a ni bawk.
	
'Nay-chia Taik' kan tih mai atanga Tahan veng chhung luhna kawngpui lun tak maia awm he lei, uluk leh tha taka
siam a ni hi thil lawmawm tak a ni a, khawchhung mi thahnemngaite thawh khawm atanga siam a ni hi thil chhinchhiah tlak tak a nih thu Rev. Vankhuma hnen atangin thu kan dawng.n

2

‘INTERNATIONAL DICTIONARY OF EDUCATION’ BU TLANGZARH

013 July ni 6 khan Pu J. Khuma buatsaih ‘International Dictionary of Education’ lehkhabu thar
tlangzarh a ni. Lehkhabu tlangzarhna hi Satawm
Sanmyo venga Youth Center-ah buatsaih a ni a,
sawm bik mi 50 zet an kal khawm a ni. Tlangzarhnaa tel tur hian University lama lecturer rual te,
sawrkar hna thawk mek te, kohhran hruaitu te leh
zirlaite sawm an ni.
	
Hun hawn a nih veleh thu sawi tura sawm Pu
F. Lalbiakmawian, ‘Lehkha ziah hi hna hlu tak a ni,’
tih thupui hmangin thu a sawi a. “Lehkha ziaktute
hi ziak lo thei lova an awm vanga ziak an ni a,
mahse chawimawi an phu a ni. An thil hriat, an
lehkha chhiar leh tawn hriat atanga finna an chhar
chhuahte chu miten hre ve se, chhiar ve se tia rilru
chhungril taka duhsakna luangliam atanga ziak an nih avangin an fakawm a. Mi malin kan hmuh phak loh, kan chhiar
phak loh, kan dai phak ve loh an tawnhriat bik te chu an zarah awlsam takin kan chhiarin kan hre ve thei ta mai a.
Hetianga mi tana rawngbawlna tha tak hlen chhuaka lehkhabu buatsaih an nih avangin ‘Lehkha ziaktute hi an fakawm
a, chawimawi an phu a, ‘Lehkha ziah hi hna hlu a ni’ kan ti lo thei lo,” tiin a sawi.
	
Thu sawi zawh hian Lehkhabu buatsaihtu Pu J. Khuma chuan a lehkhabu buatsaih Dictionary’ chu hmelhriattirna
a nei a. A lehkhabu hmingah ‘International’ hming a puttirna chhan a sawi fiah hmasa a. Hetiang lehkhabu hi a van
thu, a awmsa te pawh Myanmar context tel lo, UK England context te, Europe context tea ziah a nih thu, Ametrica leh
British rim nam tho siin Chin Ethnic te context te telh veka buatsaih a nih thu leh theology lam thlenga a hrut tel vek
bawk avangin a bu hmingah "International Dictionary of Edcucation" tih hming a puttir tak thu a sawi a ni. A sawi zel
danah he Dictionary hi ama lehkha zir chhuahna Univerity of Birmingham Library dah tur pawh thawn thlak a tum a ni.
Pu J. Khuman thu a sawi zawh hian lehkhabu chu mipui lei theih turin Kalay University Maths Department-a Professor Dr. Riang Vel-an a tlangzarh a, hemi hnu hian tlangzarh hun chu zawh fel a ni.
	
Lehkhabu tlangzarh ni hian Dictionary hi Ks. 7000/-in hralh chhuah a ni a. A bu hi phek 638-a chhah a ni a, a zawrhna tur tak chu Ks. 8000/- a ni. Lehkhabu tlangzarh hun hman zawh hian lo kalte zawng zawng ‘Biriyani [Dan-pauh]’
leh theitui vawt tlai takin an ei-in ho a ni.
	 Pu J. Khuma hian article 100 chuang, seminar paper 15, zirlai bu 17 unpublished thesis 2, online article 25
chuang a ziak tawh a. Lehkhabu puitling pawh bu hnih a buatsaih tawh a, he ‘Dictionary’ hi a bu thumna a ni.n

CDMA 800 MHz
MOBILE CHUNGCHANG

TAHANTIMES | 3
CHIN LITERATURE AND
CULTURE COMMITTEE GTIIN FAREWELL & CONCERT
AN HMANG

July 13 inrinni khan Centenary Hall,
Mission Vengah GTI Chin Literature
and Culture chuan Farewell and Concert an buatsaih a. Hunserh te neiin
praise and worship program an hmang.
Program hi hun hniha then niin hun
hmasa zawk hi Praise and Worship
puala hman bik a ni a. Zing dar 9:30ah an tan. Program hmasaah hian GTI
Principal Dr. Aung Zaw Linn-a zirlaite
fuihna thu a sawi a. Rev. Lu Khaw Saian Pathian thuchah a sawi.
	
Programme pahnihnaah hian Solo
te, Thado lam, Halkha lam, Falam lam
bakah Culture show ropui tak an entir
a. Hun hnuhnung lamah Fashion show
hmuhnawm tak an entir bawk. GTI zirlai kalkhawm pawh an thahnem hle a,
Hall mawi hmak thei khawpin an kal
thahnem a ni.n

KUM 2014 CHAPCHAR
KUT PUIPA TUR THLAN
A NI TAWH
Kum hnih thum chhung chu Chapchar
Kut puipa turte hi a dawn hnaih tepter
tak, thla hnih pawh a duh tawh mang lo
tih angah inthlan chuk chuk a ni thin a.
Hei hian Kut tana inbuatsaihna kawngah harsatna a thlen nual thin avangin
kumin 2013 chapchar Kut puipate
chuan 2014 Kut Puipa turte chu thlan
thuai thain an hria a, 2013 July 14 ni
khan inthlan thatna an buatsaih ta a ni.
Puipa turte thlanna hi ‘E’ Groupa Pu
Hmangaiha inah buatsaih a ni a, tichuan 2014 Kut puipa turte chu hetiang hian an inthlang thei ta a ni.
Chairman	
: Pu Lalchangliana
Vice-Chairman	 : Pu Chhawnzova
Secretary	
: Pu Zohmangaiha
Asst. Secretary	 : Pu K.Lallawmzuala
		
: Pu Laldinpuia
Treasurer	
: Pu Lalnunsanga
Journal Secretary	: Upa H. Lalpianga
Auditors	
: Pu Lalnunhuma 	
		
(convener)
		
: Pu Lalengzauva
		
: Pu Rosanga
		
: Pu Lalpekthianga
		
: Pu C.Lalthankhuma
		
te an ni. n

Kalaymyo, Tahana CDMA 800MHz mobile SIM card sawrkarin a hralh chhuah tanna pawh thla a tling leh dawn ta. Tower signal
thawn chhawnna tur pakhat chauh intawm a la nih vangin duh ang taka inbiak tlang zung zung, SMS inthawn leh Top-up thunte
a harsa em em thin a ni.
	 Myanma Telecommunication nena thawk dun Myanmar Economics Corporationa thuneitu pakhatin a sawi danin August
ni 1 khian Kalaymyo-ah a vawi hnihna atan SIM card (800MHz) an pe chhuak leh dawn a. Tun tumah hian card 1000 vawrh
chhuah tur niin a sawi. Tunlai tak hian Taungphila veng lamah tower ban thar an phun tawh a, signal te pawh a rawn chak ve
tawh a ni. Hemi hi an tun fel chuan SIM card pek chhuah belh mah se, tun ai hian inbiak pawhna a ziaawm ngei a rinawm thu
a sawi bawk. A sawi zel danin card tibo, tichhia tan pawh indaih ngei tura kawl sa tum a ni a. Tuna a lan danah chuan 800 MHz
mobile phone atanga internet thlung zawmtute chuan line pawh a kal tha hle an ti thung a ni.
	 Amaherawhchu, kan fimkhurna tur pakhat a awm; SIM card kan dawn atanga ni 15 ral hma ngeiin top-up kan thun ngei
ngei tur a ni. Chutianga kan activate loh chuan kan SIM card a thi ang.n
4 | TAHANTIMES

E

international news

EGYPT PRESIDENT MORSI PAIHTHLA-IN

gypt ram buaina chinfel a nih
theih nan President tanglai
Mohamed Morsi chu lalthutthleng kalsan turin Army lamin
darkar 48 hun an pe a. Tribunal
office-a Judge chu President
hna chelh turin July ni 4 khan
thuthlung an chhamtir dawn
tih AFP chanchin-ah tarlan a
ni. President Morsi kuthnuaia
Defence Minister hna chelhtu Army Chief General Abdul
Fatah al-Sisi chuan President
paihthlak a nih thu sawrkar
TV-ah a puang a. Police force
te pawhin President Morsi
thlawptu politiciante leh Muslim Brotherhood hruaitute chu an hual bawk a ni tih chu chanchinah chuan tarlan tel a ni bawk.
	 Egypt Constitutional Tribunal Office Chief Judge Adele Almansor chu interim government
president atan, President inthlanna neih hma chu thawk turin Army lamin an ruat a. Muslim Brotherhood pawlho hruaitu lam 300 vel chu man turin warrant siam a nih thu sawrkar media lamin
an tarlang. Islamic tantu President thlawp lotute chuan sipaiin thuneihna chhuhin President Morsi
an paihthla tih an hriat veleh awm chin tawk hre lo khawpin hnehna chu an lawm a. Halzit, hal en
te halin motor horn te chhum lo chat lovin an hmet ri chuah chuah mai a ni.
	
President Morsi thlawptute leh security force te Alexandria-ah an inhmachhawn a, President
thlawptu mi 7 velin nunna an chan a ni tih Security Force lam officer ten an sawi. Chhim lam bial
Min ya-ah pawh President tantu te leh Islamic-ho duh lo tute an inbei a, mi pathumin nunna an
chan phah a ni. AFP chanchinah chuan hetia 'thlawptu' leh 'dotu' te inhmachhawna buainaah mi
50 zetin nunna an chan niin tarlan a ni bawk.
	
Mohamed Morsi thlawptu mipui sang tam tak chu hmar lamah an tang khawm a, sipai lamin
President an paihthlak thu puan a nih veleh TV channel tam tak chuan chungho awmkhawm chu
an tilang ta lo a ni. American President Barak Obama chuan hemi chungchanga a ngaihtuah thu
a sawi a, President Morsi leh amah thlawptute chu kawng hmang leh awmze nei lova man buai
buai lo turin a sawi nghe nghe a ni. May thla khan US chuan Egypt sawrkar hnenah Egypt sipai
te chu US dollar billion 1.3 man hu tanpuina pek a lo intiam tawh a. Mahse hei hi inngaihtuah that
leh a ngai ang, Obama chuan a ti ta a ni.n

SCHINDLER'S LIST DOLLAR MTD THUMIN LILAM
July ni 20 chanchina a lan danin New York-ah Indopui
vawi hnih laia hming ziakna bu pakhat 'Schindler's List' an
tih chu an lilam tan a, a tanna pawh dollar mtd thum a ni
tang mai. Indopui II-na lai khan German Nazi tan ina an
khung, thah mai tura an dah Juda mi a nuai tel an awm
a. Chung zinga mite chu an nunna chhanhim tumin German sumdawng mi Oscar Schindler's chuan list siamin a
thlang chhuak a, ama sumdawnaah hna a pe hlawm a ni.
	 He list hi 1945 April ni 18 dated-in phek 14 khat a
ni a, Juda mi 801 hming a chuang a. Heng mite hi hna
a siamsak, a chhanchhuah te chu an ni. He list bu hi eBay-ah dollar mtd thum-in lilam an hawng tan a ni. "e-Bay
atanga kan tih chhan chu he internet website hi hmangtu
mi mtd 100 chuang an awm vang a ni a. Chu bakah he list
hi khawvel huap thil thleng chanchin a ni tlat a..." tiin California-a thilhlui dah thaa ei zawng, Garry Zeemat chuan a
sawi. A list bu chu a lem a nih loh thu leh a tak zet a ni a,
Schindler accountant-te chhung khat hnen atanga a dawn
a nih thu a sawi bawk. 'Schindler's List' chuangchang hi Holywood director Steven Spielberg
pawhin film-ah a siam tawh a, 1993 kum Oscar pawh a dawng nghe nghe a ni.n

K

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

MALALA THAH AN TUM CHHAN
TALIBAN COMMANDER-IN A PUANG

Pakistan-ah hmeichhiate
lehkha zir chungchanga
khuahkhirh leh khap
a nih chungchangah
Taliban ten thah tuma a
lua sialia an kah Malala Yousafzai hnenah
Taliban Commanderin
lehkha a thawn a, thah
an tum chhan a sawi fiah
tih July ni 17 Daily Mail
chanchainah tarlan a ni. Taliban commander Adnan Rashid
chuan saptawngin lehkha a ziak a, Malala lu ngeia an kah
chhan a sawifiah a, thil thleng chungchangah pawi a tih thu a
sawi. Kum 15 rual lek Malala chu School bus-ah nikum 2012
October thla khan kahhlum tum a ni a. Amah kher bitumin
hmai tuam Taliban rualin an bei a ni a, chanchin chu khawvel
hriatah a darh nghal vek a ni.
	 Taliban Commander Rashid lehkhaa a tarlan dan chuan
School zirna chungchang vanga amah chu kap an ni lo va,
Pakistan ramah Taliban te a sawi chhiat vang a ni zawk a ti a.
Islamic awmdan phung tur dik tak din tuma Taliban te chetlakna chu lehkha leh tawngkaa a sawi chhiat nasat vanga kap an
nih thu a tarlang a. Kahhlum tumna hial a awm a, khatianga
thil a thleng erawh chu amah pawh a barakhaih hle a ni tih leh
tun hnuah khatiag thil thleg kha awm tawh lo se a duh thu te
a ziak bawk a ni.
	 Heng bakah amah chuan hmeichhiate lehkhe zir hrim
hrim hi a kalh lo va, mahni culture nena inmil lo khawthlang
lam ram zirlai inzirtir chauh a kalh thu te a ziak bawk.
	 Rashid hi Pakistan President hlui thah thuah a inhnamhnawih avanga lung in tang a ni a, nikuma lung in atanga tlan
chhuak a ni.
	
A kum 16-na chamah July ni 12 khan Malala chuan 'Naupang zawng zawngin zalen taka lehkha an zir theihna tura
hmalak zel a intiam thu' UN-ah a sawi chhuak a ni.n

BODH GAYA, MAHABODH HAWNG
LEH TAWH
India ram Bihar State-a Bodhgaya-ah July ni 7 zing khan
bomb pakua a puak a. July ni 8 atang erawh chuan biak zina
kalte tan hawn leh nghal a nih thu July ni 9 PTI chanchin-ah
tarlan a ni. Mahabodh temple chu July ni 8 tlai dar 6 atangin
hawn a ni leh nghal a. Mi sang tam tak an lut a, pathian an bia
a ni. Bodhgaya Administration Committee member Arbinsin-a
chuan, "Biak zina lo kal te hi temple luh dawnin police security
ten an lo dap a, an lut hlawm a ni," tiin a sawi. Bomb puah
hnuah hetiang hian boruak a pangngai leh thuai a, ram 50
lai atangin Buddhist puithiam leh zin mite tam tak Bodhgaya
temple tlawhin an lo lut a ni," an ti bawk.
	 CCTV camera record-ah chuan bomb puah hma lawka
nula leh tlangval kum 25 rual, temple bula kawnga chak taka
kal lai a lang a, a lan dan pakhat lehah chuan tlangval kum
30 rual vel chu bomb puahna lam panin a kal sawk sawk lai a
lang bawk a ni.
	 Bomb puakah hian mi panga lai an inhliam a, rinhlelh
man pakhat chu an dawp mek bawk a ni.n

NORTH KOREA-IN SIPAI ENPUI A BUATSAIH

orean Indona tihtawp nana inkah tihtawp thuthlung an sign atanga kum 60-na chamah North Korea chuan
tunhma zawng aia ropui thei ang berin Sipai leh ralthuam parade Enpui a buatsaih a ni tih CNA chanchinah tarlan a ni. He Enpuiah hian North Korea chuan lam hla kah theihna rocket te, khawl ropui tak tak te,
indo thlawhna rual te chhawpchhuakin sipai sang tam takten khawlai kawngpui zawhin an entir a ni.
	
He Enpui hi North Korea rama la ropui ber a ni tiin nuclear ralthuam nei North Korea chuan official takin
a puang nghe nghe a. Communist Party hruaitu lu te, Army lama officer lal tak takten an tawiawm, North
Korea hruaitu Kim Jung Un chhawrdawha a han lawn chiah chuan sipaite chuan ‘Kim Jung Un’ hi kan nunna
hlana venhim tur’ tiin an au rual thup thup a ni.
	 “America ten kum 100 chuang mi ram an lo suasama indonaah a vawikhatnaah khan rapthlak takin
kan tlawm a ni,” tiin North Korea hruaitu Kim Jung Un chuan a thusawiah a sawi tel a. North Korea ram tan
remna hi thil pawimawh tak a ni a, chutih rual chuan indo thei tur hian kan inbuatsaih dawn tho a ni,” tiin North
Korea-a sipai lalber General Cho Yong Hae chuan a sawi.
	
Chu bakah North Koreaa cham mek China Vice President Li Yun Chauh pawh he Sipai Enpui 'parade'ah hian a tel ve niin CNA chuan a tarlang bawk. 1950-53 kuma Korea Indonaah khan North Korea Communist lamah China communist sipai nuai 13 ten an pui a, South Korea lam chu American sipai nuai thum leh
UN sipaiten an pui ve thung a ni.
	
BBC chanchina thlirtu chuan "Korea Indona’ kha inkahhai thuthlung chauha tihtawp a ni a, South Korea
leh North Korea ram pahnihte hi indo mek an la ni reng a ni," tiin a thlir a. North Korea-in nuclear ralthuam an
enchhin vel avang hian North Korea leh South Korea te inkar boruak a tha lo hle a, hetih lai tak hian North
Korea chuan Sipai leh ralthuam entirna parade, Enpui a buatsaih tiap mai a ni.n
international news

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

EGYPT SIPAIIN AN PRESIDENT PAIH THLAIN LALNA AN CHHUH

Egypt sipai chuan an President paih thlain lalna an
chhuh thu July 3 khan an puang. Defence Minister General Abdel Fattah al-Sisi chuan thuneihna
a lak thu an ram TV-ah a puan hnuin an President
Mohamed Morsi dodaltu mipui eng emaw zatin an
khawpui Cairo-ah hnehna lawmin kawng an zawh.
Mohamed Morsi-a hun laia an ziah Islamist dante
chu an la nemnghet rih lo va, a rang thei ang bera
inthlan buatsaih a nih tur thu Sisi chuan a sawi
bawk. "Hetiang hian sipaiin thuneihna la mah se,
sipai chuan politics lam a buaipui lo vang," tiin Sisi
chuan a sawi. Hnehna lawm zinga pakhat chuan,
"Kan rama history ropui tak a ni. Tunah chuan Morsi leh Muslim Brotherhood lak ata kan zalen
ta," a ti. Sipai chuan Muslim Brotherhood zinga an hruaitu mi 300 chu man an tum thu an puang
bawk. President Mohamed Morsi-a lalna an chhuhsak thuah US President Obama chuan a hlauh
thawn thu a sawi a, civil mi laka thuneihna hlan thuai a tul thu a sawi bawk. Tunah hian Morsi leh
a hote thenkhat chu sipai inah house arrest-in an dah mek a ni tih Muslim Bortherhood zinga
pakhat chuan AFP a hrilh. UNO Secretary General Bankimoon chuan, “Egypt mipuite rilru chu
ka hriatthiampui, mahse sipai an inrawlh hi thil hlauhthawn awm tak a ni,” a ti. Ban kimoon chuan,
“Khawi ramah pawh politics-a sipai an inrawlh hi thil hlauhthawn awm tak a ni,” a ti bawk.n

RUSSIA-AH SNOWDEN A LA TANGKHANG
July ni 16-a chanchina a lan danin Moscow airporta cham, Edward Snowden chu a la tangkhang
reng a. Snowden hian Russia rama rei lo te chhung
'political asylum' awm phalna a dil a ni. Mahse
Kremlin lal in thuchhuak July ni 16-a an chhuahah
chuan Snowden-a politic raltlan anga Russia ram
chhunga awm phalna pek chungchang hi President Vladimir Putin-a thu a ni lo tih a ni. Snowden-a
'political asylum' dilna-ah President thutlukna siam
tur a ni lo a, Immigration department-in an siam
zawk tur a ni tiin Putin-a thupuangtu Dimitri Pezkov
chuan a sawi. America ram invenhimna lam thuruk
puang chhuaktu Snowden hi Russia ram Moscow airport transit area-ah chawlhkar thum ringawt
a tawm hnu-in Russia rama rei vak lo awm phalna a dil ta a ni.n

M I N N

PANAMA-IN LAWNG A HREN CHHUAH
VAT TURIN NORTH KOREATEN AN NGEN

North Korea flag intar bungraw phur lawng lian pakhat chu
Panama sawrkar chuan a hreng a, chhuah vat turin North Korea sawrkarin a ngen tih July ni 18 chanchinah Xinhua chuan
a tarlang.
	 Chu lawngah chuan ralthuam part hrang hrang Panama
inspector ten an hmu a, lawng leh a thawktute chu Panama
chuan an hreng ta a. Lawng leh a thawktute chu rei tak hreng
lova chhuah thuai turin North Korea sawrkar chuan a ngen ta
a ni. North Korea Foreign Ministry chuan chung ralthuam part
te chu Cuba sawrkar ta a ni a, siam that tura an thawn a nih
thu leh an siam that zawh veleha thawn kir leh tur a nih thu an
sawi a.
	 Panama sawrkar chuan heng ralthuamte hi chini ip hnuaiah thuhruk a ni a, a rinhlelhawm riau a ni an ti ve a. Cuba
sawrkar erawh chuan an ta a nih thu an sawi ve bawk.
	 Heng ralthuam an man chungchangah hian North Korea
chunga hrekna dan an lek mek nen a inkalh leh kalh loh enfiah turin Panama chuan UNO lam hruaitute an hriattir tawh
a ni. Panama sawrkar chuan chung lawnga thawktu mi 35
security lamin an hren thu a puang tawh a. Hetia Panamain
ralthuam rinhlelhawm tak a manna lawng hming hi ‘Chaungchhun-gan’a ni.n [CNN]

D I N

I mit a fiah lo maw?
I mit ko a kham thum em?
I thluk a na em?
Tarmit thar i siamtir a, i duhthu a sam lo a nih chuan
'Minn Din' tarmit dawr hi rawn pan vat mai rawh.
'Minn Din' tarmit dawrah hian Yangon atanga lo kal tarmit
specialist ngeiin i mit chu a enfiah ang. I tarmit kan siamsak
che chu a tha lo a nih phawt chuan a man let kan chawi ang.
N.B.

'Minn Din' tarmit dawr kum sawm cham lawm nan July ni 1 atanga July 31 thleng 30% discount-in
man tlawm tein tarmit kan siamsak zel dawn tih chanchin lawmawm kan hriattir a che u.
•	
•	

TAHANTIMES | 5

ပန္းသီးတိုက္လမ္း တာဟန္းေစ်းအနီး  	Tel. 073 21318
တာဟန္း စည္ပင္သာယာေစ်း အေနာက္ေပါက္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္  Tel. 073 21990
6 | TAHANTIMES

world crime

BRITAIN RAMA NU PAKHAT, A FA PAHNIHTE NEN INTIHLUM

July thla tir lam khan Britain rama nu pakhat chu
a fapa kum 5 mi nen feet 100-a sang lungpui
atangin an zuang thlaa an intihlum. Police-te finfiahna atangin he nu kum 24 mi Katherine Hooper hi a intihhlum hmain a fapa kum 2 mi chu an
inah a lo tihlum tawh bawk.
	
A zuan thlakna lung hi an in atanga mel 20-a
hlaah a awm. A bul vela lo hmutute chuan Katherine hian a fapa hi a puaa an zuang thla niin an
sawi. Police-ten he tual thahna hi an zir chiang
a, midang tumah inhnamhnawih an awm lo niin
an hria. Katherine thiante chuan hetih lai vel hian
Katherine leh a pasal inkar boruak hi a chhe hle an ti. Hetianga a zuan thlak hma hian Katherine
hi kar rei lo deuh chu a bo nghe nghe. A zuan thlak hma hian Katherine hian a fapa chu kaiin
Dartmoor park-ah an len vel thu a hmututen an sawi bawk. Anmahni chhanchhuak tur hian ambulance chu lo thleng nghal mah se, an zuan thlak hnu rei lo teah an thi ta mai a ni.n

Australia nu pakhatin a fanu a that
Australia-a nu pakhat chuan a fanu kum 6 mi chu a thah mai bakah a ruang a thehthang bo
avangin kum 16 chhung lung in tang turin Australia court chuan a chungthu a rel tih an ramchhung media ten an tarlang. Mahni fa thattu hmeichhia hi Christy Ibrahim a ni a, kum 30 mi a ni.
A fanu kum 6 mi lek hi 2010 July thla khan a tihlum a. A fanu a thah hnu hian mangang hmel
takin police-ah a fanu a bo tiin a va report vel a. A hnu thla riatah a fanu ruang chu Sydney
khaw daipawn hnimbuk karah 2011 kumtir lam khan an chhar ta a ni. A fanu a tihhlum hnu hian
Ibrahim leh a thian Robert Smith te chuan Kisia ruang chu khualzin bag lianah an khung a,
ramhnuai hnimbuk karah an va thukru ta a ni.
	 Thil awmdan an chhui chian hnuin Kisia ruang thehthang chungchanga inhnamhnawih
Robert Smith pawh chu kum 12 tang tura a chungthu relsak a ni ta a ni.n

Hong Kongah NU PAKHATIN BANK PAHNIH A SUAM
Nu hian darkar sarih chhungin hna tam tak an thawk thei a
ni. Ei-rawng a bawl a, a insu a, thleng a sil a, in a thian bawk
a. Chuti chung chuan bank pahnih suamna hun a la nei thei
tho mai. Leury chu kum 40 mi a ni a, T-shirt over size a ha a,
a chum tawk viau a. Nu tam tak ang bawkin in lamah a phe
vat vat a, mahse nu dang ang lo takin chemsei kengin bank
lam a pan a.
	 Tuk khat chu Leury chuan kekawr dum leh T-shirt pawl
ha-in lukhum dum a khum a, hmaikawr a vuah a, an thenawm lawka bank lam a pan ta a ni. A chem te chu a lek
a, lehkha them hian bank thawktute hnenah, "Tangka HK$
100,000 ka mamawh. Hmanhmawh rawh," tih ziak hi a pe
a. Bank thawktu chuan hlau em emin HK$ 7,500 a lo pe
a, Leury chu a put chhuak ta a ni. Darkar sarih hnu chuan
meter 300-a hlaa bank dangah a va kal leh a, a tih dan ngai
bawk chuan a va vau a HK$ 500,000 a dil a. HK$ 23,500 an
lo pe a, mahse bank atanga a chhuak chu security guard ten
an lo man ta hlauh a.
	 A hnu-ah amah an han chhui chian chuan Choi Ming Court-a cheng ve, bank pahnih bul
lawka khawsa a nih a lo lang ta a ni. Leury chu pasal nei, a fate pahnih School la kai mek te
nena chengho an lo ni a. Thenawm khawvengte chuan sum leh paia harsatna nei em em lo, in
lama khawsak rela che nitin, nu pangngai maiah an lo ngai si a, chutianga bank a suam mai chu
mak an ti hle a ni. Leury chuan man a nih chuan a hlau leh hle si a, hmeichhe police koki vuanin
a tap zawih zawih a. Amah pawhin a kal thei lo, police ten an kuah a, an kai a, pawi khawihna
hmun atang chuan an chhuahpui thei chauh a ni. Police hnena a inpuan dan chuan tangka a
mamawh em vanga hetiang thil ti ta hi a lo ni.n

NWB

North West Brothers Co., Ltd.
•	
•	
	
	
•	
•	
•	
•	

Potash Fertilizer
Urea Fertilizer – mamawh tute tan wholesale leh ratails-in 	
kan zuarchhuak tawh e. A hlawma lei duh tan, an duhna 	
hmun ngeiah kan pe thei reng bawk.
ပိုတက္ဓါတ္ေျမၾသဇာ
ယူရီးယားဓါတ္ေျမၾသဇာ
လက္ကားႏွင့္လက္လီ၀ယ္ယူလိုသူမ်ားအတြက္ေရာင္းခ်ေပးေနပါျပီ။
လက္ကား၀ယ္ယူသူမ်ားအားအိမ္တိုင္ရာေရာက္ပို႔ေပးပါမည္။

Ngaihven theihna (ဆက္သြယ္ရန္):
	
Mathanga (NWB Manager)
	
NWB Office
	
H. No. (160/13), Tahan 'F' – Kalaymyo
	
Ph: 09-3309 1569

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

THAI PUITHIAM 30 CHUANG AN BAN
Thai Puithiam 30 chuang chu ruihhlo
hman vangin ban an ni. Hei hian Thai
lal ram Buddist puithiam rual boruak
a nghawng na hle. Ban Mo district,
Saraburi bial-a monasteries 10
chuanga puithiam 31 te chu an zun
endiksak an ni a, Puithiam pakhat
chu methamphetamine a hmang tih
finfiah chian a ni. Heng puithiam 31
te hi drugs tawlh ruk chungchangah
inhnamhnawih nia hriat an ni. A hming
thai lan duh lem lo sawrkar officer pakhatin a sawi danin khuaa mite hian puithiamho awmna leh temple velah drug hmang khawlo thin leh drug thila inhnamhnawihte
pung khawm thin an hmuh fo thu an report a ni. Drug nghei
hnua insiam that lehna camp lut tawhte chu an nihna ngaia dah
leh an ni ang a. Drug tawlh ruk, drug hman, drug in, leh inthap
chungchanga inhnamhnawih anga chanchinbu lamin an thai lan
nasat em avangin Buddhist puithiamte boruak a thang chhe hle
a. A then phei chu nawhchizuarte pawh va dawr thin an awm ni
awmin media lamin an thai lang.
	 Kan hnung lawk khan buddhist puithiam pathum sunglass
bunin, Louis Vuitton luxury bag te nen private jet-a an thlawk lai
thlalak tarlan a ni a, hei hian he Buddhist tamna ramah sawi a
hlawh hle a ni. Pathum zinga Luary Pu Nen Klam an tih phei chu
sex lam thu-ah te, tax chawi duh loh thu-ah te, tangka thianghlim
lo chungchangah te leh drug kawl thu-ah te rinhlelh a kai a, a
chungchang chhui mek a ni tih Justice Ministry-a Department of
Special Investigation lamin an sawi lang. Tunah tak phei chuan
a ni hi ram dangah a awm a, a chin hriat chiah a ni lo. Buddhist
thuneitute chuan Thai Foreign Ministry hnenah passport tih thihsak turin an ngen a ni.n

A AWMPUI THIH THU-A RINHLELH
KUM KUA A TANG DAWN
Yangon West District court chuan an
awmpui hmeichhia thih thua policein an man Ma May Zun chu hna
hram thawk chunga kum kua lung in
tang turin a chungthu a rel. Ma May
Zun hian an awmpui hmeichhia kum
18 mi chu kut a thlak a, a tihhlum
avangin thiam loh chantir a ni.
	
Yangon Kamayut-a Baho Street,
Ward (1)-ah he hmeichhia hi a hnara
thi chhuakin thi-a chhar a ni a. Police
te chuan a in neitu Ma May Zun hi
2012 September ni 10 khan an man
a ni. An chhuichianna atanga a lan
danin Ma May Zun hian Ma Nu Nu
Lwin leh a awmpui dang hmeichhia pakhat hi a kawl a. A awmpuite hi kut thlakin a sawisak fo bakah a len chhuah apiangin
kawngkhar a kalhhnan thin a ni. He thil a thlen tum pawh hian
Ma Nu Nu Lwin chu inah a kalh hnan a, a awmpui tho hmeichhe
pakhat zawk Ma Zin Zin Htaik nen Pathein lamah an kalsan daih
a ni. An lo hawn chuan Ma Nu Nu Lwin chu chhuatah a lo tlu
reng a, a hnara thi chhuakin a lo thi reng tawh a ni.n

SINGAPORE KAL DUH TAN
•	 Hmeichhia a duh apiang house-maid thawk turin
	 a kal theih e.
•	 Hlawh 430-520 SGD, Thla 6 chauh cut tur a ni.
•	 Yangon-a awm chhung pocket money Ks.60,000
	 kan pe bawk e.
•	 Agent min thawhsak duh tur khawtin atangin
	 kan mamawh e. Agent fee leh lawmman thatak
	 kan pe ang.
GIGA Career
Licence No. 576-12/13
No. 371 Corner of 38th Street & Bandoola Street
Yangon. Ph: 09 49278743, 09 43098278
31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

general knowledge

KHAWVELA MAWNG BAWR LIAN BER

L

os Angeles khuaa fa pali nei tawh Mikel Ruffinelli an tih nu
pakhat chu khawvela mawngbawr lian ber a ni awm e. A taksa
rih lam chu pound 420 lai a ni a, a mawngtam bawr ringawt hi
feet 8 bial a ni!
	 Kum 59 lai a ni tawh naa a san lam erawh chu feet 5 leh
inchi 4 chauh a ni thung. Chuvangin a san lam aiin a mawngbawr hlai lam hi a turu zawk a ni. Mahse Mikel-i chuan entiang
pian danglam mah a awh loh thu a sawi ve thung. Tuna a nih
dan pangngai chu a duh tawk ber a, a lung a awi tih a sawi a.
A pianzia chungchangah eng dam loh leh hrisel lohna mah a
neih chuan loh avangin taksa rihna kiam tura hma lak pawh tul
tihna a nei lo. Mipa reng reng hian taksa pan thlir thler aiin ‘bel
bial anga mum pilpel’ hi an ngaina zawk a nia tiin Mikel chuan
a sawi ve tlat. Ani hi a kawng pawh inch 40 a ni.
	
Jennifer Lopez, Kim Kardhasian leh Beyonce te ang pawhin
a thu sawi chu an thlawp a rin thu a sawi bawk a. A mawngtam
bawr hi a len em avangin kawngkaa a luhchhhuah dawn reng
rengin saisira chhuah a ngai thin a, mawtawr pawh a pangngaiah chuan a len loh avangin bungraw phur ‘truck’ chi chauh
a khalh mai thin a ni.
	 Khawvela mawngbawr lian ber tih takah inah chuan a thut
pawhin steel-a siam thutthleng special takah a thut a ngai a,
a mut pawhin feet 7 laia hlai khumah mut a ngai thin. A pasal
hi Raggie Brooks a ni a, ani hi kum 40 rual a ni a, computer
technician a ni. An inneihna hi kum sawm lai a ni tawh. Mikhail
hi a tleirawl lai chuan insawizawi lam pawh ti ve tak thin a ni a,
a rih lam pawh pound 140 lek a la ni. Kum 22 a nih hian pasal a
nei a, fa, Andrew a nei a. Heta tang chiah hian a taksa rih lam
a thang ta thur thur mai a ni. A rih lam chu pound 182 atangin
238-ah a kai chho ta a. Hemi hnu hian Raggie Brooks nen an
intawng leh a, kum sawm lai an inneih chhungin fa pathum a
hring leh a ni. A taksa rih lam pawhin pound 420 lai a tawng
chho ta a ni.
	 A taksa rih lam zawng zawng eng vanga a mawng bawra
va inhlawm khawm ta ringawt mai nge tih hi a ngaihna a hre bik
lo va. Nitin hian eiin calorie 3000 hen vel tur hi a ei ziah a. Calorie 3000 chu a tam hlea ngaih tur anih laiin ani ang mi dangdai
tan chuan sawi tham a ni lem lo. Tukthuan atan artui pum hnih,
vawksa ril thun leh vawk khelti rep te a ei thin a. Alu tlawn kanro
pawh a tel. Chhun chaw atan chuan sangha kan leh alu tlawn
kan ro a ei leh a, zanriahah erawh chuan ama duhzawng bik a
ei thin thung tiin Mikel chuan a inpuang.n

TAHANTIMES | 7
KUM 163 CHHUNG KHAWVELIN A LO HMAN TAWH
'TELEGRAPH' CHU HISTORY-AH A CHANG TA

Chanchin lawmawm emaw, chanchin tha lo emaw
inhriattir nana kum 163 lai India mipuiten an lo hman
thin 'Telegraph' service, Mizoten 'thirhrui' kan lo tih
ve mai thin chu 2013 July ni 14 atangin tihtawp a ni
ta. Technology sang leh changkang, a aia samkhai
leh mimal thila inpawhtawn nana tha em em SMS,
email, mobile phone te'n a luahlan hneh em tawh
vang a ni. India-ah hian 1850 khan Kolkota leh Diamond Harbour inkar inbiak nan hman chhin tan a ni
a. A kum leh atangin British East India Company-in
service a pe tan ta a, 1854 atangin vantlang in an
hmang tan ta a ni. Chuta tang chuan mi maktaduai telin chhungkhat lainate, chhiat, that thu-ah
te hna chungchag hriattirnaah te, report inpek nan te tangkai taka hman a ni chho ta a ni. Thirhrui
line kaltlanga thu tawi inthawnna a nih avangin independence sual lai te chuan British sawrkarte
an inbiak pawh theih loh nan an chhahsak thin a ni. BSNL CMD R.K. Upahyay chuan, "Vawiin
hian zing dar 8:00 atangin service tan a ni ang a, zan dar 9:00-ah khar a ni ang. Thawhtan atang
chuan eng service mah pek a ni tawh lovang," tiin a puang a.
	 BSNL hi sawrkar telecom firm a ni a, sawrkar tan kumtin sum Rs. mtd 75 a la lut naa, he
service tihnun nan hian Rs.mtd. 100 a tlakral thung a, chuvangin he 'telegram' service hi tihtawp
zai a rel ta a ni. India ram pumah telegram centre 75 neiin mi 1000 dawn lai thawktu a chhawr
a. BSNL chuan heng mite hi Landline telephone hna, mobile service hna leh broad band hna
lamah a hnimphum kual hlawm dawn a ni. Senso a hautak em avangin sawrkar chuan 2011 khan
thirhrui vuak man hi thumal 50 tan Rs. 27 a tuk thar tawh a.
	
Kum 163 lai lo hman tawh 'telegram' service chu tihtawp a ni ta naa, a aia chak, rang, remchang leh changkang zawk inbiak pawhna technology hmanraw tha-in a luahlan hneh em avangin tu 'mittui' mah a tla lo a ni e.n

THUCHAH VAWI KHAT A SAWI APIANGIN HILLARY CLINTON
CHUAN DOLLAR 20,000 A HLAWH ZIAH
Hillary Clinton chuan thuchah vawi khat a sawi apiangin dollar 20,000 a hlawh ziah. US Foreign
Minister hlui leh President nupui lo ni tawh Hillary chuan University-ah thuchah a sawi thin a, vawi
khat a sawi apiangin dollar 20,000 a hlawh thin a nih chu. Hillary hian President nih a tum thu a
ziahna lehkhabu a buatsaih a, sum a hai lut teuh bawk.
	 Tun hma khan US palai lo ni thin Mitchell Alcon pawhin thuchah vawi khat a sawi apiang
Clinton hlawh ang hi a lo hlawh tawh bawk. Tunah Clinton chu hetianga hlawh tur hian sawm a ni
a, an sawmna chhangin a lo hlawh ve ta a ni. Heng a hlawhte hi a kalna tur senso atan a hmang
thin. Nikum khan US-a University pakhatah thu a sawi a, dollar maktaduai 17 a hlawh. Nigeria
ram Largo-a Company pakhata thu a sawinaah pawh dollar 700,000 a hlawh bawk.n

LEILUNG DEGREE KHATA A LUM BELH APIANGIN
TUIFINRIAT TUI METER 2.3-IN A san belh

Khawvel leilung hi tun atanga kum 2000 chhungin degree 1-a a lum belh apiangin tuifinriat tui
meter 2.3-in a san belh zel dawn niin International mithiam ten July ni 15 khan thu an chhuah.
	 Tunlai taka tuifinriat tui pun chhan ber chu vur tlang tam tak a tui ral vang te, tuifinriat tui a
lum deuh deuh vang te a ni tlangpui a. Greenland leh Antartica vur hmun te khi tun atanga kum
sang khat chhungin nasa takin a tuiral dawn a ni tiin an sawi lawk.
	
America, Spain, Canada leh Australia ramsa research beitute intelkhawm chuan khawvel sik
leh sa inthlak chhoh dan leh tuifinriat tui awm dan te kum tam tak chhung an lo chikna atangin
computer hmangin an khaikhawm a, hetiang hian result a lo chhuak ta a ni an ti a. Industry revolution thlen hma kum zabi khatna lai nena khaikhin chuan leilung hi centigrade 4 laiin a lum zual
tawh a ni an ti. Tuifinriat tui lo pung ta hi a chhan zaa sawmnga chu Antartica vur hmun a tuiral
tam tak em vang a ni anga, zaa sawmhnih panga chu Greenland vur ram a lo tuiral teuh tawh
vang a ni bawk ang. A dang zaa sawmhnih hi chu tuifinriat kuang a lo zau tak zel vang leh a dang
zaa pang hi chu vur luite a tui tak hlawm vang a ni bawk ang. Hetiang hi thil kal zel dan a nih
avangin khawvel leilung lo lum zual zel hi a theih ang anga thunun kan tum loh chuan tuifinriat
tui lo sang zel tur hi kan dang thei lo ang a. Chu chu tuifinriat hrul, a kama khawsa thang leh thar
zelte tan thil pawi a ni thei dawn a ni tiin zirchiangtute zinga mithiam pakhat chuan a sawi a ni.n

Tahan Times Office ah GSM, CDMA450 leh MECTel Top-Up card man tlawm takin lei thei ta e.

mizo novels | thla tin chhuak magazines | naupang thawnthu bute
kawl & mizo Kristian lehkha bu chi hrang hrang
kawl weekly journal chi hrang hrangte
lei tur kan nei reng e.

Tel: 09-47072961

Tahan Times Book Corner, Vengpui Methodist Church kawm chhak, Tahan, Kalaymyo. Tel. 09 47072961
8 | TAHANTIMES

celebrity

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

JENNIFER LOPEZ IN LEH LO
NEI LOVIN A AWM NGAI

Z

aithiam, actress lar tak Jennifer Lopez hi hetianga a lar hma hian in leh lo nei lo, reithei
tak, a lo ni ve tawh thin. J-Lo tia a fan-ten an koh
duat thin actress Jennifer Lopez hi a nunkawng
zawh tur, a duhaisam rama zuang lut tur hian
a nu nen an inhnial fe a ni awm e.
"Ka nu nen hian kan inkhak nasa asin. College kai lova 'lam' ringawt zir tluk tluk ka
duh a. Hei vang hian ka nu nen kan inhlat
phah a. Lamna room settee-ah te mu-in ka
riak fo va. In leh lo sawi tur ka nei ta lo reng
reng a. Ka nu hnenah erawh chuan he hna
hi ka tih, ka hlen ngei tur hna a nih thu chu
ka hrilh tawp mai a ni," tiin W-magazine
mite a hrilh. J-Lo hian kum 18 a nihin
a nu a chhuahsan a, lam a zir a. 'Bullet Hispunino' leh 'The Kips Bay Boys
and Crists Club'-ah te lam a zir nasa
a, mahse 'dawhsan'-a inpholan a chak
tawh si a, a dawhtheihna-in a tlin lo
tep a ni. "Mahse, rei vak lo-ah Europe
lamah lamna hun remchang ka nei ve
ta a. New York ka thleng leh chu, "In
Living Colour" TV-series-ah ka tel ve
thei ta a. New York atang hian Los
Angeles-ah ka insuan leh ta a ni,"
a ti a. A sawi zawm zel a. "Chung
hun lai chuan hnahthel ro ang vel
ka ni a. Min len min len kual a, kum
khat hnuah chuan inhamtanna tur
remchang tha ka nei chho ve ta
chauh a ni tiin.n

EMMA WATSON-in
GLAMOUR TAN ONE DIRECTION LEH
pasal neih a DUH TAWH EM? ROSY HUNTINGTON TE AN INKAWP
Hmeichhiaten an bialpate zungbun an entir fo chuan inneih an duh
tawh tihna a ni an ti thin. Emma Watson pawh chutianga sawi chu
a hlawh ve ta.
	 Emma chuan kum 2 chhung a lo kawp tawh a bialpa Will Adamouicz chu rangkachak dawrah hruaiin zungbun a enpui a. Amah
ngei hian a hruai a ni. Chuti chuan zungbun mawi tak tak chu a entir
vel ta a. A nih loh vek leh Internet lama an tar lan zungbun design
mawi tak tak chu a entir thin bawk tiin anmahni hre chiang tuin
a sawi. "Harry Potter" film hmingthan pui em em Emma hi tunah
kum 23 a ni ve tawh a. Will hian zungbun lei hi a zak deuh a ang
hle bawk. A chhan chu sum a neih tam tawk loh vang a ni. "Emma
pawh hmeichhe pangngai ve tho a ni a. Zungbun man to tak chu a
phut bik lo," tiin a sawi bawk. Emma leh Will hi Oxford University-a
an zir laia innel tan an ni.n

JUSTIN BIEBER-AN PUITLIN
LAM A PAN CHUAN
Zaithiam Selena Gomez chuan Justin Bieberan rilru puitlin lam a pan a, naupang chhia anga
a awm tawh dawn loh chuan 'chance' vawi khat
pek leh a tum. Chu chu Justin pawhin rem a ti
ve. Kumin 2013 January thla khan an inkungkaihna 'kum hnih' lai ni tawh chu an titawp hmak
a. Khata tang kha chuan inrem leh tumin an inrim, an inhnimhnai deuh
thin naa, an kual an kual
a, an insuih rem tak tak rih
lo a ni. Tun tumah erawh
chuan a thiam lo zawk zel
nia chanchin miten an tarlan Justin Bieber chuan
puitling taka khawsa tawh
turin Gomez hnenah a
intiam ve niin tmz.com
chuan a tarlang. Gomez
pawh hian Bieber intiamkamna chu a pawm niin an
sawi. Bieber intiamkamnaah hian amah Bieber
mai ni lo Bieber-a thiante
pawhin naupang chhia
anga khawsa lo tura intiamna thu pawh a tel a ni.n

Music band hmingthang One Direction leh British film star Rosy Huntington-Whiteley te chu
August thlaa chhuak tur Glamour Magazine tan thla an la ho a. ‘Victoria’s Secret’ model
atanga film star rawn ni chho Transformer star Rosy hi Liam, Louis, Niall, Zeyn, Harry te
nen an inkawp bawk a ni.
	 Thlalak pakhatah chuan Sofa chunga thu music star tlangval panga mal chungah a
khamphei zawngin Rosy hi a tluzal a, a sakruang chuan mi mit a la hle. Rangkachak rawng
thuam a inbel a, a pian nalhzia leh itawmna te a tilang chiang hle a ni. Hei bakah One Direction ho zinga, hmeichhe tleirawlten an star em em Harry leh Rosy te inchul nel taka an awm
lai te pawh a lang bawk a ni.
	
Rosy hi kum 26 a ni tawh a, hmeichhe nalh leh duhawm tak, zahawm tak angin a lang
na a, a pawn lamah erawh chuan One Direction ho nen an inchhaih kual vel thung a, innel
takin an infiam chul mai a ni.
	 Tuna magazine hi a kawm chi hniha chhuah tur a ni a, bu khat chu music lam hawiin
special-a chhuah tur a ni.n
entertainment
IRON MAN FILM STAR
DOWNEY JR. HLAWH SANG BER

TAHANTIMES | 9

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

TOP 10 BOXOFFICE

1	 The Wolverine	
2	 The Conjuring	
3	 Despicable Me 2	
4	 Turbo	
5	 Grown Ups 2	
6	 Red 2	
7	 Pacific Rim	
8	 The Heat	
9	 R.I.P.D	
10	 Fruitvale Station	

F

orbes.com-in a tarlan danin “Iron Man” Robert Downey Junior chu Hollywood-ah Channing Tatum leh Hugh Jackman te khumin hlawh sang ber a ni a, US dollar maktaduai 75 a hlawh a ni tih July 18 New York chanchinah tarlan
a ni. 2012-a “The Avengers” leh 2013-a “Iron Man 3” film a channa atang hian US dollar billion 1 chuang ve ve lai
a hlawh avangin Hollywood-a kum khata hlawh hnem ber nih chu a hauh chiang ta a ni.
	 Forbes.com contributor Dorothy Pomerantz chuan “Studio zawng zawng deuhthaw hian Downey nena film lak hi
an chak a, chuvangin chutiang hun remchang nei thei tur chuan sum thahnem tawk tak an pe phal reng a ni,” a ti a
ni. Forbes.com hian 2012 June thla leh 2013 June thla inkara a thawh hlawh atangin an chhutsak a ni. Tatum chuan
Director Steven Soderbergh lak ‘Magic Mike’-a a channaah USD mtd 60 thawk chhuakin pahnihna a hauh thung.
Australian actor Hugh Jackman (44) erawh chu a movie thar “The Wolverine” atangin USD mtd 55 vel a hui lut tura
rin a ni a, pathumna a ni a. Mark Wahlberg (42) pawh hian a film ‘Ted’-in dollar mtd 550 a huiluh avangin a hlawh
chu dollar mtd 52 niin palina a hauh ve bawk a. Wrestler atanga actor rawn ni chho, Dwayne ‘The Rock’ Johnson
hian “Fast and Furious 6” leh “G.I. Joe:Retaliation”-ah te a chang a, dollar mtd 46 a hlawh chhuak thei a, pangana a
ni pha ta a ni. Adam Sandler (46) thung chu “Hotel Transylvania” animation film vangin a hlawh chuan dollar mtd 37
a tawng pha ve thei ta hram a, pasarihna a hauh a. Oscar winner Denzel Washington pawh hian “Flight’ film vangin
dollar mtd 33 a thawk chhuak ve a, pariatna a han tling ve thei ta a ni.n

FRANCE CULTURAL AWARD SANG BER U2 BONO HNENA HLAN A NI
Irish rock star, retheih umbo chungchanga mi thahnemngai, mi phusa Bono
chu France ram Cultural chawimawina sang ber award July ni 16 khan hlan
a ni. Award hlan a nihna chhan hi music lama a thawhhawk vang mai bakah
mihringpuite chanvo humhalhna kawngah thahnemngai taka a thawh vang
a ni. U2 rock band Frontman Bono chu Paris-a a bik taka hunpui hmannaah
Cultural Minister Aurelie Filippetti-an “Commander of the Order of Arts and
Letter” Award chu a hlan a.
	 “Notes leh thu tamtak hmangin i nun i inhlan a, i hmingthanna leh i hnathawhpui ber chu kan huna chona sangber beih nan i hmang a. Charity tan ni
mai lovin rorelna dik tan i thawk a ni,” tiin Fillipetti chuan thuchei a chhiar. Bono
hming tak hi Paul Hewson a ni a, ani chuan he award hi chawimawina ropui
tak a ni a, a dawngtu tak erawh chu kan ‘band’ hi a ni tiin a sawi.
	 “Kei hi ka au thler duai duai a, ka aw pawh a ring a, mahse kan music siam erawh hi chu kan zaa thawhho a
ni,” tiin Bono hian a thusawinaah a sawi lang. Hetiang Award hi 1957 atanga chhiarin David Bowie, Sean Connery,
Roger Moore, Bob Dylan, Bruce Willis leh Shakira te pawhin an lo dawng tawh hlawm a ni. Kum 37 kal taa U2 an din
atanga chhiarin Bono hian a music leh campaign vang hian award hrang hrang a dawng nual tawh a. Nobel Peace
Prize dawng tur pawh hian nominate a ni fo tawh a ni. 2005 khan Time Magazine-in ‘Person of the Year’ atan a lo
thlang tawh bawk a, 2007 khan Queen Elizabeth pawhin ‘Honourary Knighthood’ a lo hlan tawh bawk.n

The

$53M
$84M
$307M
$56M
$102M
$35M
$84M
$141M
$25M
$6M

Top 10 Music albums

1	
2	
3	
4	
5	
6	
7	
8	
9	
10	

Magna Carta Holy Grail	 Jay Z
The Blessed Unrest	
Sara Bareilles
Kidz Bop 24	
Kidz Bop Kids
Trials & Tribulations	
Ace Hood
Here's to the Good Time	Florida Georgia L
Night Vissions	
Imagine Dragons
Born Sinner	
J. Cole
Teen Beach Movie	
Soundtrack
The 20/20 Experience	 Justin Timberlake
Surfers Paradise	
Cody Simpson

Website: www.tahantimes.com
E-mail: tahantime@gmail.com
Tel: 09 47072961

TOEFL & IELTS Specialist

international english language proficiency
ကၽြန္ေတာ့္အနာဂါတ္ေအာင္ျမင္မႈအတြက္
ဒီသင္တန္းဟာ အေကာင္းဆံုးေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုပါ
Zam Ngaih Lian
IELTS-6.5 [July, 2012]

	ETS TOEFL [PBT]
	 Cambridge IELTS

test preparation course
•	 Foundation Cours/Test-prep Course ျဖင့္
	 တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး သင္ၾကားေပးေနပါသည္။

လစဥ္ တန္းခြဲသစ္
လက္ခံသည္။

Saya Michael Khuppi
PCM Venglai (သံုးထပ္ဘုရားေက်ာင္း) အေရွ႕ဘက္
တာဟန္းေစ်း အေနာက္ဘက္

xl;jcm;csuf
Past paper + Audio CD မ်ား၊ အမွတ္ေပး

စည္းမ်ဥ္းမ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေပးေသာေၾကာင့္
အမွတ္ေကာင္းရဖို႔စိတ္ခ်ရသည္။
ဆရာကိုယ္တိုင္ TOEFL-610, TWE-5.5 of 6 / IELTS-8.0
ရခဲ့သျဖင့္ 2012 တြင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး Top 10 စာရင္း၀င္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္
သင္တန္းသားမ်ားအတြက္ စိတ္ခ်ရသည္။

•  trSwfaumif;&csif&if trSwfjrifhjrifh&xm;wJh q&mxH oif,lyg •
10 | TAHANTIMES

Article

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

SUM DEHCHHUAH LEH DAH THAT
Rev. Dr. Vanlalrenga

[Sources of Income and Investment]
Thufing: 13:11 "Engmah lo mai maia sum dehchhuah chu tihriral a ni ang a, thawhrimna khawl erawh chu a pung ang"

A

tlangpuiin keiniho hi khawpuia awm
ngai lo deuh kan tam a, sum kan
neihte dah thata tihpun lamah kan la
themthiam tawk rih lo a ang a. Khawpuia awm thangte chuan an sum dehchhuahte chu khawla, dahthata, tihpun
dan hi an thiam bik em em a, chu chu
chhungkua leh hnam dinchhuahna tur
bul tha tak a ni reng a. Rim takin sum
kan zawnga, kan theih tawka kan dehchhuahte chu khawl thata, tihpun dan
ka la thiam tawk loh avangin kan sum
te chu awmze nei lovin ho takin a riral
leh mai thin a, pawi tak a ni.
	 Sum khawl leh peipun a tul chhan:
Pathian malsawmna avanga sum
kan dehchhuahte chu khawla peipun
thiam hi a tha a, Pathian thu zirtirna
nen pawh a inmil a ni. Bible chuan,
"Thawhrimna rah khawl chu a pung
ang," tih min hrilh a. (Thuf. 14:11)
Chutih rualin Kristiante tan chuan a
petu Pathian aia khawvel thil chauh
buaipui te, sum duh luat avanga sawrkar phal loh thil thleng thlenga khawih
chu thil tha lo a ni a, Bible zirtirna kalh
a ni thung. Ringtute chu kan hma lama
thil lo thleng tur thlir reng chunga kan
nitin khawsak dan hi ngaihtuah thin turin chachin tha hian min hrilh a, chumi
atan chuan kan sum dehchhuahte chu
khawla tipung turin min zirtir a ni.
	 Kan sum dehchhuahte chu a thianghlim tur a ni: Mi tupawh lei leh van
lalber hmaa mahni chanchin la sawi
theuh tur kan nih avangin, kan sum
zawn dan leh dehchhuah dante chu
thianghlim tak ni sela. Sum thianghlim
lo kan tih hi, dik lo taka hlepna bawlhhlawh sum te, inbumna sumte, thil
man dik lo lutuka zawrhna sumte, mi
tangka rukte, ram danin a khap thil chi
hrang hrang tih avanga hmuh sum te,
mahni taksa ngei zawrhna sum te hi
sum thianghlim lo a ni a, Kristiante chu
chutiang lakah kan fimkhur tur a ni.
	 Sum hmanna lama fimkhur: Harsa
takin sum zawngin kan lo dek chhuak
ve ta a, nimahsela a hmanna lam pawh
hi thiam a har a, fimkhur a ngai khawp
mai. A thianghlim lo tih hriat, mi thil
ruk chawp thil, a man a tlawm avang
ngawta lei mai chin te hi rutu rilru a ni
a, a dik lo a ni. Dik lo tak atanga an
neih a man a tlawm avanga kan chaha
kan lei zel chuan rukru fuihtu leh phur

puitu kan ni a, an mahni thurualpui kan
ni. Bible pawhin kut tling lova lak chu
khawl tlak a ni lo a ti a. Tin, sum kan
hmanna turah a lova kan awm theih
thil, mi neih it leh el avanga neih ve
zel tuma sum hman zel hi tlakranna
hmawr a ni a, fimkhur a ngai khawp
mai.
	 Sum renchem thiam a tul: Sum ren
leh khawl hi a that dan a inang. Chutichuan chhungkaw tinin sum kan neih
te, ren dan, zai taka hman dan kan zir a
tul a. Mahni sum lut mil lova sum hman
vak vak hi chhungkaw chawr lohna a ni
a, fimkhur a ngai em em a ni. Sum hi
a haw ngaiin a haw reng thei ngai lo a,
kan dehchhuah sa hi ren a tul a ni.
	 Tin, sum renchem dan tha ber chu,
mamawh tih tlem a ni a. Kan mamawh
kan tih tlema, a lova kan awm theih
loh thil chauh kan lei chuan kan hriat
loh hlanin kan sum chu a lo zai a, a
lo tlingkhawm thuai mai thin. Hnam
fing zawkte chuan, "I duh zawng apiang lei lovin i mamawh chauh lei thin
rawh" an ti reng a. Chuvangin sum kan
hman dawnin, kan chhungkuain kan
mamawh tak tak em? Keimah pawh
hian ka mamawh chiah em? A lovin
kan la awm thei em etc tihte inchik
hmasa ila, tul chiah lova sum hmannaah kan fihlim ang a. Kan bazar dawn
te pawh hian, in lam atangin mahni lei
tur ziaksain keng ila, kan ruahmansa
bak chu lei lo mai ngam thin ila a sawt
ngei ang. Hmuh chawp, it chawp, duh
chawp thil lakah inven a tul thin a ni.
	 Tin, mahniin chhungkaw budget
te, mahni mimal budget te siamin sum
hman chhuah tul zat tur bi, intuk thei
bawk ila. A lakluhna turah pawh kan
sum budget thawh chhuah tur tlin hma
chu theihtawp chhuahin thawk thin ila,
a hmanna turah pawh budget tel lo
sum hman tulna a awm pawhin hmang
lo ngam mai ila, intodelhna awlsam tak
a ni. Tun thla chhunga kan sum hman
tur bi zat a kim chuan thil lei chakawm
tak pawh hmuin it thin mah ila, lei lo
mai ta ila, kar lovah kan sum chu a lo
pung dawn a ni.
	 Sum dehchhuah dan tha: Khawvelah hian hnam tin leh chhungkaw tin
din khawchhuahna turin Pathianin
kawng a hawng thin. Keini pawh sum
kan neiha kan intodelha hma kan sawn

theih nan hengte hi hria ila:
1) Taima leh hmangchang hriat: Sum
hmu turin taima taka hna thawh
phawt a tul. Tin, a thawh dan tur zei
leh hmangchang hriata rem hre taka
thawh thiam a tul bawk. Taimak hi sum
hlu a ni Bible-in a tih kha. Sum hi Pathianin mihringte nunna atana a phalnaa
lo awm a ni a, nunna nei angin thil a
tithei a. Tupawhin sum hi nei ila, hman
chhuah hi kan chak et et thin. Hman a
nuam a, kan hmang leh mai thin. Rim
taka han peipuna khawl chu har tak a
ni. Chuvangin sum kan neih nan taima
taka thawh a tul a, a lo pun theih nan,
remhre tak leh taima lehzuala thawh
sauh sauh a tul bawk. Taima taka kan
thawhchhuahsa chu a lo pun zel theih
nan taima leh zual leh rem hre taka a
tih pun dan kan zira kan thawh a tul a,
chuti lo chuan kan thawhrim rah chu
ho takin awmze nei lovin a riral mai
ang.
2) Sum hmuhna tura zah loh: Hei hian,
mi te chhiatna leh sawrkar leh sakhaw
danin a khap pawh zak lova thawh zel
tur tihna a kawk lova. Mahni intodelha
kan hmasawn zel theih nan hna hniam
leh tlawm tak anga lang pawh zak
lovin kan thawk tur a ni tihna a ni. Sum
tlachhama hman tur nei lova awm ai
chuan, hna hniam tak anga lang, hna
engpawh thawh hreh lo ila, zak loin
thawk mai ila.
	 Khawpuiah chuan heng: Ek-in
laih, lei laih, tuichawi, puan suk, huan
thlawh, thleng sil, chhuat nawh, motor
sil, bike sil, chanchin bu sem etc te,
tin, khawteah chuan, ran ven, thlawhhma a inhlawh, ramvah, sangha thliar,
chakai khawrh etc te hi sum hmuhna
tha tak a ni a, zak lova taima taka
thawk chu an intodelh mai thin. Ram
changkangah chuan mi kum 18 alo
tlintawh chuan nu leh pa thawhsa ring
tawh lovin, intodelh an tum ran a, hna
an thawk a, sum an khawl a, reiloteah
an intodelh thuai a. Chu chu hausakna
bul intanna pawh chu a ni. Chuvnagin
mahni chhungkua intodelh nan eng
hna pawh kan tih theih anga lang chu
zak lo leh hreh lova thawh hi kan thiam
tur a ni.
	 Mahni level hriat: Mihring hian
mahni chim chin leh level hi hriat a
harsa kan ti thin a, mah se inhriat ngei

a tul a ni. Thil man to apiang hi kan tan
a tha ber em? He silhfen hi kan dinhmun nen a inmil em tih te inenfiah fo
a tha ang. Mahni dinhmun tawka eiin
siamte, mahni sum dehchhuah mil
tawka silhfen inbel thiamte hi a tha a, a
zahawm bawk. Mahni sum dehchhuah
mila khawsak thiam hi sum renchenna
tha tak leh changkanna bul pawh a ni.
	 Sum dah that: Awle, taima taka
thawktu chuan a tawpah a thawhrah
seng hun a nei thin. A kutah sum a lo
awm ta. Khawiah nge kan sum chu kan
dah that ang? Ngaihdan leh duh dan
phei chu a inchen lo hle ang.
	 A thente chuan, sum dawng kuta a
pung tam uma dah kan duh a, a sual
chu a ni lo. Mi rinawm thian leh chutianga sum thawhpunsaktu kan neih
dan a zirin. Tin midang leh chuan,
sumdawng kuta dah ai chuan a pung
tlem deuh mah se, dawrkai hnena dah
ka duh zawk an ti bawk. Chu pawh chu
a dik tho vang. Khing te khi anmahni
zawnah a tha ve ve a, mahse hmu leh
lo, ral hlen, tlakchhiat phah, artelukawna awm, sawi tur an tam. Kan hnam
naupan vang pawh a ni mai thei e. Mi
tha, mi rinawm hmuh fuh, hriat fuh a lo
har em bawk atin a ni ang e.
	 Khawvela hnam changkang leh
hnam upa te chuan sum dehchhuah an
neih reng chu, an ram sawrkar bankah an dah hmiah hmiah mai thin. Sawrkara cheng dah hi, kangmei thuah te,
rikrum thu-ah te, ruk ru leh chhiat tawh
palh thil-ah pawh a him bik em em a.
A him satliah mai ni lovin sawrkarin
mipui hmakhua ngaiin a pung pawh a
ti tlawm reng bawk a. Hei tak hi zir ve
ngei tur a ni.
	 Sawrkar bank-a sum dehchhuah
khawla dah that hi tute emaw, lehkha
thiam deuh leh hmangchang hre
deuhte chauh tih theih tura mipui tam
takin kan ngai hi a dik lo va, a ram mi
nihna nei tawh phawt chuan sawrkarah bank account hawn theih a ni a, a
hawn dan erawh chu a departmentin a
phut anga tih ve mai tur a ni. Engmah
harsa a awm lo. Sap ram lamah te phei
chuan sawrkarah emaw, company-a
an hlawhte, kohhrana an hlawhte hial
pawh a ruaituin an bank account-ah
an lo va thunsak mai a, annin hmanto Pg-16
31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

Local News

KALAYMYO ELECTRIC CHUNGCHANG INTAWH KHAWMNA

2013 July ni 18 khan Kalaymyo sawrkar thuneitute, Kalaymyo Electric Management Puipa
te, Company lam thuneitute leh EPC-a engineer te inkawmhona Kalaymyo Administration
Office Hall-ah buatsaih a ni. Kalaymyo electric
dinhmun leh kal zel dan tur sawihona te neih
a ni.
	 Kalaymyo huam chhungah hian vengpui
19 a awm a, chhungkua 19000 chuang khawsa an awm a. Heng zinga hmun lia then hmun
khat chauhin sawrkar mei eng an chhi pha a,
a dang chuan private khawl leh solar energy
hmangin mahni an intodelh a ni. Kalaymyo bial
electric hman hi Diesel engine khawlpui, Zee-chaung hydro electric atangin sawrkar hian a sem
a. Beisei tur awm chu Yazajo tuikhuah atanga electric tha lak chhuah tur te, National Grid thlun
zawm ve atanga dawn tur te a ni a. Heng hi tun maia thil hlawhtling nghal tur a la ni lo.
	
Chuvangin private company TUN THWIN chuan Kalaywa lung-meihawl hmanga Power station din dan tur a ruahman a. An tum anga a hlawhtlin chuan MW 450 vel lak chhuah theih
an inbeisei thu hemi ni hian sawi lan a ni. Mahse hei pawh hi tun maia tihchhuah theih a la ni
chuang lo va, he project an kalpui mek lai hian Diesel engine hmanga mei pek dan tur ruahmanna an siam phawt a ni. An tum dana thil a kal tluan chuan thla thum chuang thla nga aia rei
loah service pek theih an inbeisei. Mahse harsatna chinfel tur tam tak a awm.
	
A ban thar phunin service an pe dawn nge, tuna ban awmsa ring hian hrui an zam ve mai
dawn? Power chu meter box unit khatah engzatin nge an sem chhuah theih dawn tih te EPC
department lam hotute nen insawi rem a ngai a, an sawiho mek tih pawh hemi ni hian an sawi
lang. An rin dan chuan unit khatah Ks. 450/- vel chhiar a tul mai thei. Tuna sawrkarin a khawn
dan hi chu inchhunga hman pangngai unit khatah Ks. 35/-, industry tan unit khatah Ks. 75/- a ni
a, a hniam lem lo hle a ni.
	
Amaherawhchu Taninthari Region-ah unit khat Ks. 500/-in company ten an hralh a, darkar
24 an tieng a, a tlem berah unit 20 chu thla khat chhunga hman ngei ngei tur a ni thung. Hman
loh pawhin unit sawmhnih man chu an la tho a ni. Rakhine State-ah thung chuan unit khat Ks.
500/- tho a ni a, mahse sawrkar ratein unit 20 an hmantir phawt a, a bak an hman chuan unit
khatah 500/- an tuk niin an sawi. Chuvangin Kalaymyo-ah pawh hian chutiang zulzui deuh tho
chuan kalpui a nih a rinawm a ni. Private khawl neiten Kalaymyo Pinlong vengah unit khat Ks.
500/- lain mei an pe a, amaherawh chu current a mar pat lo va, hniam thut san thut chang a neih
avangin duhthu a sam lo tih an sawi bawk.
	
Kalaymyo huam chhunga veng thar tam takah electric ban pawh a la awm lo va, transformer
te, meter box te pawh ngaihtuah chawp a tul a. Chuvangin hmalakna tur a tamin sum hnimphum
tur a lian tham dawn bawk si a, Power pe chhuak tur company tan pawh a ni lo berah kum 10
vel tal inhmansak tura intiamkamna nena hman a tul dawn a. Hemi chungchang pawh hi EPC
nen inbiak zel tur a la ni. n

KALAY, TAMU LEH MAWLAIK BIALAH LUNGMEIHAWL A TAM
Khawvel mithiam Geologistte chuan lung meihawl hi a that dan azirin chi li-ah an thliar a. Myanmar lung meihawl te hi 'Subbituminous' an tih chi niin a that lamah pathumna chi a ni a. Kalay,
Tamu leh Mawrlaik bialah hian leihnuaiah tam tak a inphum a ni. Carbon a tel dan 52.5% niin an
chawk chhuak a, electric tha lak chhuah nana tha tawk tak a ni.
	 Carbon a tel tlem chuan electric tha lak chhuah nan lungmeihawl a duh tam mai bakah a
khu chhuak leh a vap leng tur a tam avangin boruak titawp bawk a ni. Carbon a pai tam chuan
meikhu chhuak tur a tlem a, electric tha lak chhuah nan pawh hman a tlo a, a ral chak lo dawn
a ni. Sagaing Region-a lung meihawl chhuahna Kalay, Tamu leh Mawlaik bialah hian Ministry
of Mines nena thawk dun tura inregister company 15 an awm a. Ram bial acre 60320-ah lung
meihawl ton mtd 188.7584 chhuak thei tura beisei a ni a, 'survey' beiha 'teh' phalna pek an ni
tawh a ni.
	
Company pahnih hian phalna an nei tawh a, acre 3305.67-a zauah an thawk ang a, Company sawm erawh chuan acre 22860-ah thawh phalna an dil mek a ni. Company tam tak chuan
phalna la hmu chiah si lovin 'sign board' te an tar tawh a, Kalewa Malaik inkar kawngkamah
hmuh tur a tam hle a ni.n

TRAFFIC RULE ZAWM LO LIRTHEI 30 VEL NITIN MAN TURIN
ORDER CHHUAH
Kalaymyo chhunga traffic rule zawm lo lirthei 30 vel nitin man
thin turin Sagaing Region Chief Minister U Tha Aye chuan thupek a chhuah. A bik takin bike khalhtuten bike lukhum an khum
thin lo va, hetiang mite hi man tura an duh berte chu an ni.
	 A sawi zelnaah U Tha Aye chuan hetianga an man hian
mi veivak tamna kawngpuiah a ni deuh ber tur a ni a, kawng te
leh kawng naran lama mi uma man tur chu a ni lo. Chuti chuan
bike chuangten bike lukhum an rawn khum tam tial tial dawn
a ni. "Bike chuangte zingah a bik takin thalai zirlaite hian bike
lukhum an khum lo ber, a chhan chu an sam design a chhiat an
hlauh vang a ni," tiin traffic police zinga pakhat chuan a sawi.
	
Sagaing Region-ah hian motor leh bike accident tamna ber
chu Kalaymyo hi a ni. Kalay District chhungah May thla thlenga bike license siam tawh zat chu
53,753 a ni bawk. "Bike chuan laia bike lukhum khum lote chu action na taka lak tur a ni. Hman
deuh kha chuan bike an manin license awm lo te, a hma lam darthlalang awm lo te leh a ke puar
tha tawk lote an man. Tunah chuan chutiang ni tawh lovin nunna venhimna atana pawimawh
bike lukhum khum lote chu man zawk tur a ni," tiin an sawi bawk. Kalaymyo-ah hian mi nuai 3
chuang an awm a. Kum tling loten bike an chuan loh nan zirlaite chu June thla hapta hmasa ber
atang khan School-ah bike-a kal an lo khap tawh a ni.n

TAHANTIMES | 11
KALAYMYO MUNICIPAL
COMMITTEE INTHLAN

2013 July ni 13 Inrinni khan Kalaymyo Municipal Committee
member inthlanna Kalay Township Administration Hallah buatsaih a ni. Hemi ni hian Kalaymyo Municipal Committee Chairman tur leh member tur pakhat thlan a ni.
	
Inthlan committee hi din hmasak a ni a. Chairman chu Kalay District Administrator U Nyi Nyi Htwe a ni a, Secretary chu
Township Administrator U Aye Naing a ni. Township Development Affairs Committee member , District Development Affairs
Committee member, Hluttaw palai U Khin Maung Than, leh
Township Immigration Officer ten inthlan hi an huaihawt.
	 Municipal hi ‘Si-pyin’ department te leh Township Development Affairs Committee te, khawtlang nu leh pa (Town-elders)
te nena khawpui tihchangtlun leh hmasawnna lama hma laho
tur an ni. Municipal chairman leh member turte chu:
	
-Nu leh pa Myanmar ram mi
	
-Kum 35 aia upa
	
-Degree nei a nih loh leh Matric pass
	
-Khawtlanga mi zah kai chin
	
-Khawpui chhunga kum sawm tal cheng tawh
	
-Hriselna nei tha tawk	
	
-Ram leh khawtlang hmasawnna vei mi
	
-Nungchang tha
	
-Mahni leh chhungkaw member te ‘Si-pyin’-a thawk lo
	
-Sawrkar hna thawk mek ni lo
	
-Sawrkar duh loh pawlte nena inzawmna nei lo an ni tur a ni.
	
Municipal Committee term chu Hluttaw term nena inang zel
tur a ni a, Term hnih aia tam mi pangngaiin thlan nawn theih a
ni lo. Inthlan tan hma hian Kalymyo Constituency (2)-a Sagaing
Region Hluttaw palai U Sein Win chuan thuchah tawi a sawi
a. Ram a inthlak danglam tawh a, mipuiten mahni bial, khawtlang tan mahni ngeiin thawh theihna hun remchang a rawn inher chhuak ta a, chutiang thawk tur chu kan inzawng dawn a
ni,” a ti a. Sagaing Hluttaw palai U Khin Maung Than pawhin,
“Vawiina mi bik kan inthlannaah hian palaite hian a chung lama
hotute hnena thu tha thlen ngam, a hnuai lam mipuite hnena
tha tih zawng pho lang ngam, mipuite nene inrem taka hna
thawk thei kan thlan fuh a pawimawh ang a. “Si-Pyin budget
mipui tana hmang tangkai theitu tur, mipui ten kan hman theih
nana hma latu tur a ni tih hre reng hlawm ila. Kan sawrkar thil
kalpui dan ang ngeiin engkim lang tlang taka thil ti mi kan thlan
a pawimawh hle ang,” tiin mipui te a chah.n

KALAYMYO-AH LO NEITUTE CHU
SUM AN PUK TIR
Sagaing Region-a Kalaymyo-ah lo neitute chu kum 2013 fur lo
siam velna atan bank chuan sum a puktir. Myanma Agricultural
Development Bank-a Manager U Kyaw Lwin chuan ram sawrkar chuan fur laia lo nei miten buh an thar hlawk theih nan a
rem ruat a, keini pawhin Myanmar Economic Bank atangin sum
kan puka lo neitute hi sum kan puktir a ni. Lo neitute pawhin
sum thun hun dik taka thun turin mawhphurhna an nei a ti.
	 Kum 2012 khan fur lo siam nan cheng nuai 18,130 puktir
an ni a. Kum 2013-ah chuan acre khatah nuai khat puktir zelin
cheng nuai 45,189 puktir an nih dawn avangin lo neitute pawn
buh an thar tam phah ngei ang.n

TAHAN TIMES
09 47072961
local news

12 | TAHANTIMES

SAGAING REGION CHIN AFFAIRS NARIAL KUNG PHIR MAK TAK CHU
MINISTER PU NO THAN KAP LEH
MIPUI INKAWMNA

July 15, 2013 thawhtanni zing dar 10 khan Mission
Veng MYA Chapel-ah Sagaing Region Chin Affairs
Minister Pu No Than Kap chu Tahana khawtlang
mipuiin an kawm.
	 Lo kal khawmte hian hman ni lawka Nay Pyi
Taw lam police-in Kalaymyo-a drugs an rawn zawn
khan license nei lo motor eng emaw zat an man
chhan te, thlanmual thar kawng siam that dan tur
te leh thil chi hrang hrang an lo zawt a. CDMA 800
MHz Sim Card chungchang pawh an lo zawt.
	 Minister Pu No Than Kap chuan a hriat ang
angin a chhang a, hmalak chhoh dan tur tha te
pawh sawiho a ni. Kal khawmte hi mipa (puitling)
deuh vek an ni a, hmeichhia pawh tlem an tel. Kalay District Education Officer pawh tlai deuh hnuah
a rawn lang ve bawk. Kal khawmte hi an thahnem
thawkhat khawp mai.n

Narial kung phir mak tak mai chu Sanmyo Ward,
Ne-myay No. 1, In no. 23-a khawsa Pu Ralmanthanga te inah a awm tlat mai.
	
He narial hi kum 3 narial kan tih ang kha a ni a.
Kum 2009 velah khan a neitupa hi Kalaymyo lamin
he narial hi phun atan an pe a. A phun ta a. Kung
hniam te a nih atangin a rah tan a. Feet 10 vela
sang a nih hnuah a kung chu chhak leh thlangah a
phir ta tlat mai a ni. A phir tan hun tak pawh hi an
hre chiah bik lo. Kum 3 narial a nih avangin a rah
pawh a lian lo, rah erawh a rah ve duh khawp mai.
	
Hetianga narial kung phir hi a awm meuh awm
lo ve. Mi thenkhat chuan thil tha lo thleng turah an
ngai nghe nghe. Narial rah dang ang thovin a tui a,
a tui pawh a tam thei hle. A rah hi an hralh chhuak
lo va, an mahniin an ei mai thin.n

EDITOR HNENA LEHKHATHAWN
Tahan Times hian ka awmna a thleng ve lo nge, keimah ka hawizau lo zawk ka hre lova, Tahan ka rawn
zin chang hian ka hmu ve leh zauh thin. Chanchinbu enkawl hi awlai lo tak a ni a, puibawmtu tha tak neih
loh phei chuan mualpho mai a awl khawp mai. Nang zawng i ngaihtuahawm lo ve. Chachinbu man te hi...
i hmu tha em? Keiniho zawng mahni hma sial ta hrim hrim hi kan ni a, ba ral duh ta mai mai pawh an
tamin ka ring. Chanchinbu atana thilpek hlantu pawh an la awm meuh lo mahna. Mahse chhel takin bei
zel rawh. I thawhrimna a thlawn dawn si lo va.
	
Keiniho hi mi chapo tak, hnam dang chu hmusit duh mai, Sap chauh ngaisang hnam kan ni a, mahni ram
tawnga thil puitling tham tihna tak takah chuan hnam hniam zawka kan ngaihte phena tawmim leh si te kan
ni. Kawl lehkha chhuah chanchinbu-ah pawh hian kan hming a lang pha lo. Tlin leh tlin lovin ka ziak ve thin a,
ka thuziak (article) an chhuah apiangin kut hah man k. 5000 min pe ve thin. Hnam dang zingah hian thuziak
mi an lo thahnem tawh khawp mai. Ram pum huap chuan sawrkarah leh sakhuana thilah pawh a lailum
kan luah pha ve lo. Kan thiante zawk chu sawrkar department hrang hrangah hmuh tur an awm zawk a ni.
	
Tin, i chanchinbu-ah hian zir chian tham thuziak tha tak tak i rawn chhuah fo ka beisei e. I tuichhunchhuah te pawh kha a chang chuan rawn thal chhuak la, kan lo in ang chu. Hnah hnuhnung leh tawng
a bo theihzia thu te pawh Pu. F. Lalbiakmawia khan rawn tarchhuak leh teh se. A hun lai tak a ni. Min
lo ngaithiam hram la, kan hual lawk ang e. Rev. Chhunvela D.D, Pu B.Lalthangliana, TV. H.V.L.T.Mawia,
TV. Dinthara te nena zirlai tlangau kan buatsaih lai hian Pu Mawia (F.Lalbiakmawia M.Sc) hian nuichung
hian, "Chanchinbu-a ram leh hnam leh khawtlang tan kan ti zen hi chu ka ning deuh ta" a ti a. Ka la hre
reng mai. Hnah huhnung ka tih chu chung hun laia a ziak chu a ni. Pu Lawmsanga ziak 'Hmeichhe kawlh
sawihmin dan' pawh tunah hian an thurchhuak leh a, Hruaitu arsi-ah chhunzawmin (Book section-ah)
an chhuah a, an chhiar duh hlawm khawp asin! Pu C. Zaia pawh lehlin lamah ringawt hun pe lovin thu
tha tak tak ziak turin lo nawr leh deuh la, a tangkai lehzual ang. Pa ropui a nih kha maw!! I kaiza vengtu
patrons te pawh hi an tawmim deuh em aw...? An irawm chhuak leh an thu leh hla hriat ava chakawm em!
K. Biakliana, Mandalay

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

2

PROFESSOR J. V. HLUNA
TAHAN TIMES OFFICE-A LO LENG

013 July ni 27 khan Tahan Times office-in inleng duhawm tak mai kan nei hlauh mai a. Mizoram State-a MLA
lo ni tawh, politician, thuziak mi, tuna Pachhunga College
(Mizoram University) History Department-a Professor J.
V. Hluna a ni.
TT: Pu Hlun, i lo leng chu kan va lawm ve. Hetah hian thu
rawh. Inkawm nghal lawk teh ang. Politics lam chu dah
tha ila, i lehkhabu ziah chanchin lam a ni kan hriat duh
chu. Min han hrilh par par mai teh.
JV: A hmasa berin hei hi ka'n sawi phawt ang a. "Zawl
Khawpuiin Senmei a Chan ni" tih ka ziak a. Pu Laldenga
leh MNF ten Independent an puan tak avang khan India
sipai nen an inkap ta mai si a. Mi tam tak chu an tlan
chhe nghal chum chum a. Ti chuan 1966 March ni 5 khan
India sipaite chuan Jet Fighter-in an rawn bei a, bomb an
thlak a. Aizawl khawpui chu a kang hluah hluah mai a,
Bazar, Khatla, Tuikual tlang zawng zawng a kang vek a.
India khua leh tui vek kan ni, hel ve si lo, engah nge an
ralthuam neih that ber nena min kah ka ti a. Tunah hian
sawrkar hian thupha a chawi tur a ni ka ti a, kumtin March
ni 5 hi 'Zoram Ni' tiin MZP te nen kawng kan zawh thin a.
Ka ziah leh chu "Mizo Uprising" Assam Assembly Debate (1966-1971) base-a ka fanu Rini Tochhawng nena
joint author-in kan ziah a ni a. Hei hi nikum khan London
Cambridge-in min publish sak a.
	 Cambridge-in Mizo ziah a chhuah awmchhun niin
ka hria, a man pawh Rs. 4500/- a ni a. Ka lehkhabu
ziah pakhat leh chu “History & Ethnic Identity Formation in North East India” a ni a. Hei hi Delhi-a publishing company lar tak, ‘Concept Publishing Company’-in
min publish sak thung a. A man pawh Rs. 1200/- a ni.
Khami rual tho khan tunhmaa MNF Foreign Minister lo ni
tawh Pu Lalhmingthangan 1968-a a ziah, a bu hmuh tur
vang tawh em em kha engtin tin emaw ka hmu chhuak
hlauh mai a. A fanu hnen atangin phalna ka va dil a,
introduction ka ziak bawk a. A bu pumpui ka edit vek
hnuah a tawpah appendix pahnih ka dah belh bawk a.
	 Pakhat chu ‘Census Report 1901’ a ni a. 1901 kum
India hnuaia census-a kan tel hmasakna ber a ni a. John
Shakespearan a ziah a nia. Mizo history tan pawimawh
tak tur a nia. Pahnihna chu ‘The Making of Aizawl’ tih
G.H.Loch ziak a ni thung a. Aizawl an rawn dintirh lai record te a ni a.
	
Tin, lehkhabu English-a ka ziah leh chu 'Church and
Political Upheaval in Mizoram' a ni a. 1968 khan ka ziak
a. Ka lehkhabu ziah hmasak ber a ni. 'Education & Missionaries in Mizoram' tih bu pawh ka buatsaih a. 1894
khan kan tribal pui Khasi, Naga leh Garaw ten Missionary
te zarah education lama an phuisui thawkhat tawh zia te,
Khasi te chuan 1894 khan mission school 42, Naga-in
9, Garawten 40 vel an neih daih tawh thu, mahse 1947ah te chuan Kristian percentage leh literacy percentage
lamah anni chu kan lehpelh vek thu te ka ziak a. Khasi
te, Garaw te chu zaa sawmnga vel chauh Kristian an ni a.
Keini chuan zaa za kan inchhal ta daih a. Heng chanchin
zirchianna te pawh hi ka ziak vek a.
TT: Kan hriat riai ruai kha chiang deuhin min hrilh a, a
bengvarthlakin a ropui hle mai. A lawmawm taktak a ni.n

•	 Bike chhe chi hrang hrang siam theih reng a ni ta. Hmanraw changkang leh tha hmangin kan siam thei reng e. Kan tana hmanraw tangkai
tak Bike hi kan duata kan uluk a tul. Kan dawr hi Bike Hospital tak tak
a ni a, a siamtu pawh ram danga zir chhuak Bike Doctor a ni e. Bike
Clinic hrang hranga siamtir ai chuan Bike Hospital-a siamtir hi a finthlak zawk.
•	 Car ke pawh kan pump thei reng e. Kaihhruai tur mipa naupang (nurse)
fel tak kan mamawh bawk. Tubeless chi hrang hrang pawh foreign ata
hmanraw changkang leh tha hmangin kan siam thei ta e. Rawn pan ve
chhin teh.
	Address : Vengpui Methodist Biak In kawt thlang
			
Pu Liandawla tual zawl, Tahan 'A' Group. Tel.09420028902
31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

domestic digest

COMMUNICATION OPERATOR TELENOR LEH
OOREDOO te chungchang

Communication operator-a
Tender Committee chuan
Norway rama Telenor Group
leh Qatar rama Ooredoo
(Qatar Telecom) te chu Communication Operator Licence
June 27 tlai lam dar 5 khan
an pek thu an puang.
	 Heng an thlan company
pahnihte hian Tender Committee tehnaa an tling lo a nih
chuan France rama France
Telecom-Orange leh Marubeni (Japan) corporation chuan an hna hi an thawk
thung ang. Norway rama Telenor company hi khawvela Mobile phone Company
lian ber zingah a tel. Ram 12-ah mobile phone lam hi an buai puisak a, ram 30ah ram neitute nen an thawk ho.
	 Ooredoo company hi Qatar rama awm a ni thung a. Tender chhang company 11 zingah sum a thawh tam ber, dollar maktaduai 15 a seng ang. He
company-in an rama internet ran lam an pek chu second khatah 100 Megabits
a ni. International levela thlangtu leh Tender thlangtu committee-in an recomment avanga thlang an ni a, Mobile Operation licence chu a pe dawn ta a ni.
"Nasa taka Tender hi chhan a ni a, inelna pawh a nasa. Telenor-in hnehna kan
chang hi kan lawm. Engkim lang tlang leh fel fai taka tih a ni a. Myanmar ram
beisei pawh kan tihlawhtling ang. Myanmar ram hmasawnnaah kan pui nasa
dawn a ni. Kan thiamna chu tha takin kan hmang ang. Mobile phone lamah
theih tawp kan chhuah dawn a ni. Tunah chuan level hnuhnung ber kan thleng
ta a, tha takin kan thawkho dawn a ni," tiin Telenor group chairman leh CEO ni
bawk Jon Fredrik Baksaas chuan a sawi.
	 Qatar Telecom (Ooredoo) chuan dollar maktaduai 15 sen an inhuam a.
Hmun sing khat velah Tower a siam ang a. Kum 2 chhungin Myanmar rama
mipui 90% chuan Mobile phone an hmang thei dawn a ni. "Myanmar ramah hna
thawk thei tura license kan hmuh avangin kan lawm hle. Ooredoo hi ASEAN
rama experience an lo neih tawh chu Myanmar-ah a lalut ang. Kan Company hi
kum 5 kal ta chhung khan communication company mite Mobile phone dawn a
ni" tiin Ooredoo chairman chuan a sawi.n

CHEVROLET CAR SHOW ROOM
July ni 10 chanchin-ah America ram General Motors siam Chevrolet mawtawr
zawrhna show-room (dawr) kumin kum
tawp lama hawn a nih tur thu a lang a.
Hei hi Yangon-a hawn tur a ni. Pick-up te,
SUVs (kawng bumboh pawha hman theih,
4-wheel drive, chuan nuam chi) te an zuar
ang a. General Motors leh South East Asia-a GM company leh Pacific Alpine
Pte, Ltd. te thawk dunin an zuar dawn a ni. A chhe siam leh vilven hna pawh
an thawk nghal dawn tihte an puang a ni. General Motors South East Asia Region General Manager Mertin Apfel chuan, "Hetia hna kan han zauh hi GM tan
South East Asia marketa inpho ve nan lungphum pawimawh tak a ni," a ti a.
	
Hetiang mawtawr class nei chin te show room-a zawrh a nih tak avang hian
pawn lam marketah mawtawr manto chi lei leh hralh a tlem phah thu, mawtawr
zuar thin U Myint Thein chuan a sawi a. Chevrolet mawtawr mai ni lovin German siam Mercedes Benz, BMW, Italy siam Iveco leh HSA-a Ford company
te pawhin kumin kum tawp lamah showroom hawnga zawrh ve an tum thu an
puang tawh a ni.n

TAHANTIMES | 13

MOTOR NUMBER-TE ENGLISH-A THLAK TAN A NI TA
Motor number-te chu July 3 atang
khan Myanmar number atangin English number-a thlak a nih tan thu Inland Transports lam chuan an sawi.
July 3 atang khan 4F/8000 tih ang
chiin English number leh alphabet
hmangin plate an thlak thu puan a
ni. Kum 2014 atang khian ASEAN
ramte insumdawn tawnna chu zalen
taka buatsaih a nih dawn avangin ram
dang motor-te pawh ram chhungah an rawn lut dawn a, ram chhung motor
pawh ram dangah a lut tawh thin ang. English alphabet A to Z leh number 0-9
chu mitin deuh thawin an chhiar theih nan an thlak chho dawn ta a ni.
	
British-in kan ram an awp lai khan motor number hi sap hawrawpa dah a
lo ni thin tawh a. Parliament hun lai khan King Thibaw lalpa tu chhawng hnihna Phayalay Aung Zae chuan a motor chu kawnl number-in a dah lui a, heta
tang hian kawnl number-in an thlak ta vek a ni. Taxi-hote chu CC atanga tanin
Region leh State chhinchhiahna tawi bel telh a ni ang. Entirnan: Kachin State
chu (KCN), Kaya State chu (KYN), Sagaing Region chu (SGG), Chin State
chu (CHN), Tanintharyi Region chu (TNI), Pegu Region chu (BGO), Magwe
Region chu (MGY), Mandalay Region chu (MDY), Mon State chu (MON),
Yakhine State chu (RKE), Yangon Region chu (YGN), Shan State chu (SHN)
leh Irrawaddy Region chu (AYY) tiin.
	
Heti anga an thlak tur hi mi tam tak pawhin tha an ti hlawm hle. Taxi ni lo,
State leh Region-a motor-te chu July 8 atangin English number an thlak tan,
hetah hian State leh Region lam tawi a tel nghal. Licence lo siam tawhte motor number chauh thlak a ni bawk ang.n[The Voice]

KUM NGA CHHUNGIN NETWORK THA TAK
TELENOR-IN DIN A TUM
Mobile Tecommunication chungchanga tender chhang hlawhtling,
Norway rama ‘Telenor’ company
chuan Myanmar ram pumah kum
nga chhungin Network’ tha tak din
ngei tura ruahmanna a neih thu
Company President, Executive Officer Jon Fredrik Baksaas chuan 2013 June 26 khan a sawi chhuak.
	
“Myanmar mipuiten mobile service tha an neih theih nan kan thiamna leh
kan tawn hriat tha ber ber hmangin technical leh investment kan siamte hi a
tha thei ang bera chhawra thawh kan tum a ni. Tunah rih chuan sawrkar nen
kan thu thlunna a hmawr bawk tur tlem a la awm a. Myanmar ram hi khawvel
levela a awm ve theih nan HSPA leh LTE-ready (4G) technology te hmangin
mobile network tha tak din kan tum a ni. Kum nga chhungin heng hna hi kan
thawk hmanin kan inring,” a ti a ni.
	 Telenor company hian Myanmar mi thawktu awmsa hi a tam thei ang
bera chhawr tho a tum a, Thailand ram Bangkok-a Telenor ta DTAC company
training-na hmunah zirtirna a pe phawt hlawm dawn a ni. ‘Aw ri’ leh ‘facts, thu’
mobile service ringawt chu 2014 April leh June thla inkar hian service pek tan
theih an tum a ni.
	
He Company hian Myanmar tan bika duan mobile service pe-in Myanmar
market-ah tlaktlum tumin tan a la nasa hle. Telenor company-ah hian sawrkarin share 54% a nei a, Asia region-ah Thailand, India, Pakistan, Bangladesh
leh Malaysia-ah te mobile communication lam hna thawk mek a ni. Thailandah hian Myanmar leh Mon tawng tea service pe mek a ni a, Call Center te
pawh a hawng nual a ni.n

Tahan Literary Circle buatsaih, thuziak 28 chuanna

ZOBAWM (6) i la nei lo a nih chuan

Zoram khawvela thu ziak mi lar tak tak, Lalzuia Colney, K. L. Liana, R.
Lallianzuala, T.C. Jonunsanga (Sena) Tlau, B. Lalthangliana, K. Krawsthanga, P. L. Liandinga, Lalthangfala Sailo, Prof. R. L. Thanmawia, Sangzuala, Vanneihtluanga, Lalrinawma, te leh Vanlalhmingsangi, Lalthuamliana, Lalchhawnzova, Pahlira, B. Zosangliana, Tha Lian Fai, Zalianthanga,
Kawlthangpuia Varte, Zorama (Agri), Samuel C. Zaithankhuma, Kapmana,
Rev. Lalrinsanga, F. Lalrammawia Dr. F. Sangkhama leh H. Ngurnghaka
te thuziak i la chhiar lo a ni ang a, 'thuziak tha thlan khawm,' i la tem ve lo
tihna a ni.
PCM Phai Synod Book room, Tahan
Tahan Times Book Corner leh
Rev. Vankhuma hnenah te lei tur tlem a la awm a, ngaihven thuai la,
i chang lo palh ang e.
14 | TAHANTIMES

Domestic News

31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19

MYANMAR TELECOMMUNICATION LICENSE LILAM
FUH LEH FUH LOH CHUNGCHANG

RINNA INANG LOTE KARA INHUATNA
HLUAR TURA CHINGPAWRTU

ommunication License tender chhang hlawhtlingte
hming la puangzar lova hupbeh rih Hluttaw-in a rawt
mek laiin Mobile company pahnih ‘Qatar Ooredoo’ leh
Norway-a ‘Telenor’ company te chu sawrkarin June ni
27 khan license a pek tak mai avangin zawhna tam tak
a piang ta a. Hluttaw leh sawrkar te hi darkar 11 laia rei
an thuneihna ve ve hmangin an inhnial a.
	 A lehlamaah chuan hetia Lilam result chiang tak
maia tar chhuah a ni hian Myanmar chu langtlang sawrkar, lilam pui tham tak pawh fair taka buatsaih thei sawrkar a nihzia ram dang tanga investment titute hmuh
theiha a lantirna a ni bawk. Kum sawmbi tam tak mi rapbeta thuruk tam tak pai chunga sawrkarna kalpui sipai
sawrkarna hnuaiah Myanmar economic chu hlemhletna, eirukna, thamna leh inbumna hlira khat niin miten an hria a. Natural resources sector lam ni loah foreign
company te tel vena tur he Lilam tumkhatna hlawhtling taka a ti thei hi adviser
atana an rawih company leh Lilam chhannaa tel veten an fak hle a. India rama
Bharti Airtel hotu Bharti Mittal chuan, ‘Khawvel level Lilam’ tiin a fak hial a ni.
	 Myanmar sawrkar hian he Lilam thua thurawn petu atan German mi Roland
Berger a ruai a. An rawihten lilam dan tur leh a thlan dan tur an duante chu he lilam
chhangtute hian an fak hle hlawm a ni. Mi tam tak chuan U Thein Sein sawrkar hi
fak tlak a ni an ti thung. A chhan chu Lilam chungchanga mawh laa kaihhruaina
siam turin thurawn petu tur company tha tak a rawih bakah Hluttaw palai hovin
Lilam chungchang hma la zawm lo tura an nawr luai luai laia a result a’n puan tak
vang hi a ni.
	 Thurawn pe tura an rawih ‘Vriens & Partner’-a Director Romain Caillaud chuan,
"Ramin technology lam a mamawh dan leh senso thua an rawn chhanna te ena
thlan a ni a, a tha thei ang bera thutlukna siam ni ngeiin a lang,” a ti a. ‘Tuna tender
changtute nen an la thawh dun ngai loh thu, tender tana thil ruahman reng reng a
result a chhuah that thu, Myanmar sawrkar hian mipui te tan thil thlak danglam thar
hi a duh tak tak nia a lan thu, tunhma thil kaphung hlui reng reng thlak a duh taktak
thu, Myanmar ram tan thil tha tak a rawn herchhuah tur thu te Director hian a sawi
chhuak bawk.
	 Tender chhang hlawhtlingtu company pahnihte hian kum 15 tana chhang an ni
a, top 11 atanga thur chhuah bik te an ni. Heng company pahnihte hian an hnate
an thulh palh hlauha an aiawhtu atan France rama ‘Telecom’s Orange’ leh Japan
rama ‘Marubeni’ company te hming hi tarlan nghal a ni. Tender result hi ‘Telecommunication Dan’ a chhuah thleng hupbet rih turin Hluttaw chuan a duh a, mahse
Sawrkar chuan chu chu hnawlin a kal pangngaiin a kal tlang a, tender result chu a
puang ta a ni a. Hei hian Hluttaw leh a bik takin Presidential Office inkarah boruak a
awm niin a lang tia ngaihdan siam an awm. Communication License chungchangah
ramchhung partner nena thawh dun kher a ngai lo tiin Sawrkar chuan chiang takin
a sawi lang tawh a. Chuvangin Communication leh Construction Committee Secretary, USDP party member U Myo Swe chuan tender result puan chu pawt khawtlai
turin hluttaw-ah a thehlut kha a ni a. Ani ngaihdan chuan ramchhung partner nen
thawk dun tur chauhin tender hi a chhang tur a ni a ti a. ‘Dan’ zam fel hmaa license
pek an nih chuan Telecommunication’ chungchangah mimalin duh tawka an chalai
a hlauhawm a ti a ni.
	 National Planning and Development Ministry Deputy Minister U Set Aung chu
sawrkar Tender Evaluation and Supervising Committee chairman a ni a. Ani chuan
Hluttaw hian he thila inrawlhin a lo uai fual tur a ni lo a ti a. President’s Office-in thupek a chhuah a nih loh chuan result puan chu tihkhawtlai a tum loh thu a sawi bawk
a ni. “Company theuneu tak tak nena indawr mai mai kan ni lo. Khawvela company
tha ber berte nen kan indawr mek a ni a. Kan thutlukna a vuaicha viau chuan kan
zahawmna kan hloh vek ang,” a ti hmiah mai a ni.
	 Hluttaw chuan engtiang pawhin lo hnial buai mah se, Communication tender
chungchang hi chu ram dang hian an ngaihven reng thovin a rinawm. Tuna tender
hmasa berah mah hian mipui mtd 60 awmna market thar hi foreign company za
chuangin tih tak thlakin an ngaihven a ni a. Mi hausa tawntaw George Soros pawhin
a lo thlawp ve em em ‘Digicel’ company-in tender a chang ta lo chu pawi a tih thu
a sawi chhuak hial a ni. Mahse Myanmarah sumdawnna kawng dang inhawng a la
awm teuh a, dap zel a la tum thu a sawi chhuak bawk.
	 Telenor company chuan sum engzat chiah nge hnimphum a tum a la puangzar
chiah lo naa, mobile phone leh wireless service hrang hrang chu kumthar atanga
service pek tan a tum thu sawiin kum nga chhungin rampum huapa service pek a
intiam. Chutih lai tak chuan Ooredoo chuan dollar billion 15 hnimphum a tum thu a
sawi thung a. Lilam chhangtu dangte aiin a thehnem fe mai a. Khawl hmun (base)
sing khat bun a ni ang a, kum hnih chhungin mipui 90 % tan wireless communication din fel theih a tum a, sawrkar time table ai pawhin a rang daih dawn niin a lang.
	 Heng company te hian thla kaw chhungin service an pe tan thei tur a ni a, kum
khat chhungin mipui 25 % tan mobile service an nei tan thei tur a ni a. Chutianga
an puitlin chauhin an license chu a nung zui zel dawn a ni. Kum li nga chhungin ram
pum hmun lia then hmun thumah service an nei thei tur a ni bawk. Tunah hi chuan
rampumah mipui 6-8% te chauhin mobile service an chhawr thei a ni. Hengah hian
companyte chuan electric tha awm tha lo, khawl bun (infrastructure) la awm lo te
nen harsatna an nei nual dawn a ni. Heng company te hi ramchhung company
pahnih, Yadanapon leh Myanmar Telecommunication te nen an thawk dun ang a,
heng sawrkar company te building leh khawl tam tak an hman tawm dawn avangin
an service charge man tur pawh an tihtlawm deuh a ngai bawk dawn a ni. Tuna
License hmu company-te pawh hi sawrkar company tho an ni a. Qater leh Norway
sawrkar ta te an ni a, tawnhriat ngah tawh tak an ni a, Asia khawmualah hmun tam
taka hna kallai nei mek an ni.n

President U Thein Sein chuan rinna inang lote kara inhuatna chhuak tura chingpawrtute chu dan ang takin an chungchang na taka ngaihtuah a ni ang a ti.
July ni 2 zingah radio atanga thuchah a
sawinaah President hian hetiang hian a
sawi tel a ni.
	 “Ramchhungah rinna ngaihhlutawm
tak tak a awm a. Henghi denchhenin mi
thenkhatin uchuak takin thil an ti thin.
Rinna hrang neite inkara inhuatna chhuak tur zawnga a hlei a hluaka che
te vang leh mahni tanghma ngaihtuah rana politics leh economic lam khelh
chingte tharum thawhna vang chuan ram danga kan Myanmar mite an him
loh phah a, thlaphangin an awm phah a ni,” a ti.
	 President chuan, “Kan ram chhunga a lehlam lehlam inhuatna thleng
tura mi mawng kheuh chingte hi dan ang takin na takin kan hrem tur a ni a,
hetiang thil a thlen tawh lohna tura hma lak hi kan tih tur a ni,” a ti bawk.
	
President hian June thla chhunga Malaysiaa hnathawka awm Myanmar
ten kut an tawrh chungchangah pawi a tihzia leh khang thil thlen hnua ram
pawna Myanmar awmte sa himna tur leh venhim dan turah Myanmar Embassy te pawhin a hma aia nasaa tan an lak thu a sawi chhuak bawk.
	
Myanmar-a Buddhist te rinna leh sakhaw vawn dan phawk zo lo mi tlemte
thiltih chawivawnga 2013 July ni 1 chhuak TIMES magazine kawm thuziak
chungchangah mipui te karah inhnialna, ngaihdan phir, rilru khawih thil
thleng a awm teuh thu President hian a sawi chhuak bawk a. Khawvel leh
ramchhung media te thuziak hrang hrang han enin ngaihdan thlir dan a inan
lohzia a hmuh theih a ti bawk a ni.
	
President chuan Myanmar-ah zalen taka thu sawi theihna right kan neih
theih nana hma lak a nih mek thu leh zalen taka thu sawi leh ziah han tih hian
ram dinhmun mila hman thiam a tul thu a sawi bawk.
	 President chuan tihian a ti a. “Kan society-ah hian zalen taka thu sawi
leh ziah theih dan tur kan ngaihtuah ngar ngar tih hi kan hre theuh ang a.
Mahse kan Myanmar hnam dan pawha kan hriat lar tak,’Eng anga dik pawh
ni se, mi tana tangkaina leh thatna tur a nih si loh chuan sawi kher a ngai
lo,’ tih upate thurochhiahte hi kan hriat reng a pawimawh a. Chuvangin zalen
taka thu sawi leh ziah kan tih pawhin tuna Myanmar society-in kan dai mek
politics dinhmun nena inmil tawk, a tha lam hawia hman thiam a pawimawh
hle a ni tih hi kan pawm dan a ni,” tiin.n[Weekly Eleven]

C

FALAMAH THLAWHNA TUMHMUN THAR
Chin State-a zin duh foreign tourist te tan pawh zin vah a awlsam theih nan
Falamah thlawhna tumhmun thar siam a nih tur thu Aviation Directory Deputy
Director U Win Swe Tun-an a sawi thu The Voice Journal chuan July 11
chanchinah a tarlang.
	 March thla atang khan a hmun tur teh, tlangram a nih avangin chhilh
khah tulna lai lai chhilh khah, mual pawng deuh chu rawt, chutiang chuan
hmalak mek a ni a. A lei thleng awm dan ena airport design ziah a nih tur thu
te a sawi bawk. Kumin chhung hian a hmun teh leh a tulna lai laia lei chhilh
khah chu zawh hman tum a ni. Nakum atangin a tumkawng siam hna tan tur
a ni. Airport building chungchangah chuan "A sak dan tur chu kan la sawi thei
chiah lo. Kum tharah airport sak tan a ni ang a, tunah erawh chuan chiang
fakin a la sawi theih rih loh a ni," tiin U Win Swe Tun chuan zawhna a chhang.
	
Bagan trip kalten Chin State chhim lam Kanpalet, Mindat, Nat-ma-taung
National Park te tlawh kual chu a harsa lem lo va. Mahse Chin State hmar
lam Kennedy tlang, Tedim, Falam te tlawh tur chuan Kalaymyo airport atanga
kal a ngai tiin 'Journey' travel agent pakhatin an sawi.
	
"Chin State hmar lam hi chu khualzin tlawhtu an tam em em loh avangin
thlawhna flight a hrana regular taka service a awm tam lo. Amaherawh chu
Chin State-ah airport a awm phawt chuan khualzin an tam phah ngei ang,"
tiin 'Journey' travel agency-a thuneitu chuan a sawi a.
	 Myanmar ram chhungah hian airport 69 a awm a, airport 32-ah chauh
passenger phur thlawhna a service thin tih Aviation Directory lam atangin thu
dawn a ni.n

HAKHA leh Falam-AH PUBLIC CDMA 800 MHz
RADIO OPERATOR ROOM HAWNG
Chin State Hakha leh Falam khuaah July ni 15 zing lam khan Public CDMA
800 MHz Radio Operator room hawn a ni a, Defence Services Office (Army)a Lt. General Myint Soe-an thuchah tawi a sawi. Lt. Gen. Myint Soe, Chin
State Chief Minister U Hong Ngai leh khawtlang hruaitu pakhatte chuan
PUBLIC CDMA 800 MHz Mobile Radio Operator Room chu ribbon chepchatin an hawng a, phone te chu hmang chhinin an be kual vel a ni.
	 Hemi hnu hian Tatmadaw Defence Service Office (Army) lamin present an rawn kente chu Lt. Gen. Myint Soe chuan a hlan a. Chief Minister
leh mawhphurhna neiten an lo dawngsawng a ni. PUBLIC CDMA 800 MHz
hawnna hi Myanmar Telecommunication leh Myanmar Economic Corporation te tangkawpa hawn a ni a, Hakha khawpui tan hian 800 MHz mobile
phone 2500 hemi ni hian an zuar nghal a ni. ‘Pawh fuh’ system in an kalpui
a, chhungkaw khatah mi pakhat hisapin lehkha pawhtir an ni a, mi tam takin
phone an nei thei ta hlawm a ni.n
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013

More Related Content

What's hot

Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31H Humhima
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014ConnectionEBCC
 
Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010lalnunsanga
 
Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11YMA Lamka
 
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool Lehkhabu Khawvel
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)Lehkhabu Khawvel
 
Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010lalnunsanga
 
Yma wnl 24 07-11
Yma wnl 24 07-11Yma wnl 24 07-11
Yma wnl 24 07-11YMA Lamka
 
Yma wnl 01 05-11
Yma wnl 01 05-11Yma wnl 01 05-11
Yma wnl 01 05-11YMA Lamka
 
Bengvarna 19 december 2010
Bengvarna 19 december 2010Bengvarna 19 december 2010
Bengvarna 19 december 2010lalnunsanga
 
Yma wnl 5 06-11
Yma wnl 5 06-11Yma wnl 5 06-11
Yma wnl 5 06-11YMA Lamka
 
Bengvarna 10 october 2010
Bengvarna 10 october 2010Bengvarna 10 october 2010
Bengvarna 10 october 2010lalnunsanga
 
Yma wnl 22 01-12
Yma wnl 22 01-12Yma wnl 22 01-12
Yma wnl 22 01-12YMA Lamka
 
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Mahruaia Colney
 

What's hot (17)

Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31Kulikawn january 16 31
Kulikawn january 16 31
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
 
Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010Bengvarna 5 september 2010
Bengvarna 5 september 2010
 
Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11Yma wnl 11 12-11
Yma wnl 11 12-11
 
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
 
14 nov
14 nov14 nov
14 nov
 
Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010Bengvarna 29 august 2010
Bengvarna 29 august 2010
 
Yma wnl 24 07-11
Yma wnl 24 07-11Yma wnl 24 07-11
Yma wnl 24 07-11
 
Yma wnl 01 05-11
Yma wnl 01 05-11Yma wnl 01 05-11
Yma wnl 01 05-11
 
Bengvarna 19 december 2010
Bengvarna 19 december 2010Bengvarna 19 december 2010
Bengvarna 19 december 2010
 
Yma wnl 5 06-11
Yma wnl 5 06-11Yma wnl 5 06-11
Yma wnl 5 06-11
 
Bengvarna 10 october 2010
Bengvarna 10 october 2010Bengvarna 10 october 2010
Bengvarna 10 october 2010
 
Yma wnl 22 01-12
Yma wnl 22 01-12Yma wnl 22 01-12
Yma wnl 22 01-12
 
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
 
Eyob Gondallo Goofatho Research on "Woga"
Eyob Gondallo Goofatho Research on "Woga"Eyob Gondallo Goofatho Research on "Woga"
Eyob Gondallo Goofatho Research on "Woga"
 

Viewers also liked

Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012Joseph Saia
 
12 12-12 inwiba
12 12-12 inwiba12 12-12 inwiba
12 12-12 inwibaTodd Hurst
 
The World's Most Powerful People 2012
The World's Most Powerful People 2012The World's Most Powerful People 2012
The World's Most Powerful People 2012Joseph Saia
 
Cell Successful Schools Arsenal
Cell Successful Schools ArsenalCell Successful Schools Arsenal
Cell Successful Schools ArsenalTodd Hurst
 
Gateway conf. presentation 4 16 13
Gateway conf. presentation 4 16 13Gateway conf. presentation 4 16 13
Gateway conf. presentation 4 16 13Todd Hurst
 
World's 100 most powerful women
World's 100 most powerful womenWorld's 100 most powerful women
World's 100 most powerful womenJoseph Saia
 
Cell Successful Schools BDU
Cell Successful Schools BDUCell Successful Schools BDU
Cell Successful Schools BDUTodd Hurst
 
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013Joseph Saia
 
新竹市北門老街風華再現 整合
新竹市北門老街風華再現 整合新竹市北門老街風華再現 整合
新竹市北門老街風華再現 整合dmyuan
 
Conflict Management
Conflict ManagementConflict Management
Conflict ManagementJoyce Marter
 
Soal uts-tik-kelas-9
Soal uts-tik-kelas-9Soal uts-tik-kelas-9
Soal uts-tik-kelas-9Zakaria Zuhdi
 
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...Joyce Marter
 

Viewers also liked (16)

Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 22, November 2012
 
12 12-12 inwiba
12 12-12 inwiba12 12-12 inwiba
12 12-12 inwiba
 
The World's Most Powerful People 2012
The World's Most Powerful People 2012The World's Most Powerful People 2012
The World's Most Powerful People 2012
 
Cell Successful Schools Arsenal
Cell Successful Schools ArsenalCell Successful Schools Arsenal
Cell Successful Schools Arsenal
 
Rpp
RppRpp
Rpp
 
Gateway conf. presentation 4 16 13
Gateway conf. presentation 4 16 13Gateway conf. presentation 4 16 13
Gateway conf. presentation 4 16 13
 
Inteligencia artifical
Inteligencia artificalInteligencia artifical
Inteligencia artifical
 
World's 100 most powerful women
World's 100 most powerful womenWorld's 100 most powerful women
World's 100 most powerful women
 
Cell Successful Schools BDU
Cell Successful Schools BDUCell Successful Schools BDU
Cell Successful Schools BDU
 
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013
Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 17, May 20, 2013
 
新竹市北門老街風華再現 整合
新竹市北門老街風華再現 整合新竹市北門老街風華再現 整合
新竹市北門老街風華再現 整合
 
Conflict Management
Conflict ManagementConflict Management
Conflict Management
 
Soal uts-tik-kelas-9
Soal uts-tik-kelas-9Soal uts-tik-kelas-9
Soal uts-tik-kelas-9
 
7. rpp pengolahan
7. rpp pengolahan7. rpp pengolahan
7. rpp pengolahan
 
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...
The Psychology of Success: An Overview of Wellness Principles to Achieve Pers...
 
Shortcut methods of english writing for jsc ssc and hsc exam
Shortcut methods of english writing for jsc ssc and  hsc examShortcut methods of english writing for jsc ssc and  hsc exam
Shortcut methods of english writing for jsc ssc and hsc exam
 

Similar to Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013

Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010lalnunsanga
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014ConnectionEBCC
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010lalnunsanga
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010lalnunsanga
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011lalnunsanga
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011lalnunsanga
 
Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010lalnunsanga
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010Ellis Pachuau
 

Similar to Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013 (20)

110514
110514110514
110514
 
Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010Bengvarna 28 november 2010
Bengvarna 28 november 2010
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010
 
Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010Bengvarna 7 november 2010
Bengvarna 7 november 2010
 
Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010Bengvarna 14 november 2010
Bengvarna 14 november 2010
 
Bma 7th o ct
Bma 7th o ctBma 7th o ct
Bma 7th o ct
 
Bma 7th o ct
Bma 7th o ctBma 7th o ct
Bma 7th o ct
 
Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010Bengvarna 21 november 2010
Bengvarna 21 november 2010
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010
 
Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010Bengvarna 24 october 2010
Bengvarna 24 october 2010
 
Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011
 
BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011BENGVARNA 6 MARCH 2011
BENGVARNA 6 MARCH 2011
 
Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010Bengvarna 31 october 2010
Bengvarna 31 october 2010
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 

Recently uploaded

Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...
Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...
Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...Nitya salvi
 
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings RepublikGenuineGirls
 
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escorts
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our EscortsVIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escorts
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escortssonatiwari757
 
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"SocioCosmos
 
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...SocioCosmos
 
Interpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYInterpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYgalaxypingy
 
Website research Powerpoint for Bauer magazine
Website research Powerpoint for Bauer magazineWebsite research Powerpoint for Bauer magazine
Website research Powerpoint for Bauer magazinesamuelcoulson30
 
Film show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteFilm show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteAshtonCains
 
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCR
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCRStunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCR
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCRDelhi Call girls
 
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash PaymentTop Call Girls In Telibagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash Payment
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Paymentanilsa9823
 
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...Delhi Call girls
 
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...samuelcoulson30
 
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenO9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenSapana Sha
 
Social media marketing/Seo expert and digital marketing
Social media marketing/Seo expert and digital marketingSocial media marketing/Seo expert and digital marketing
Social media marketing/Seo expert and digital marketingSheikhSaifAli1
 
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptx
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptxFactors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptx
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptxvemusae
 
Production diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointProduction diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointAshtonCains
 
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence Package
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence PackageYour LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence Package
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence PackageSocioCosmos
 
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash PaymentTop Call Girls In Charbagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash Payment
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Paymentanilsa9823
 
Film show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteFilm show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteAshtonCains
 

Recently uploaded (20)

Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...
Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...
Pondicherry Call Girls Book Now 8617697112 Top Class Pondicherry Escort Servi...
 
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik
9990611130 Find & Book Russian Call Girls In Crossings Republik
 
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escorts
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our EscortsVIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escorts
VIP Chandigarh Call Girls Service 7001035870 Enjoy Call Girls With Our Escorts
 
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
Craft Your Legacy: Invest in YouTube Presence from Sociocosmos"
 
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...
Unlock the power of Instagram with SocioCosmos. Start your journey towards so...
 
Vip Call Girls Tilak Nagar ➡️ Delhi ➡️ 9999965857 No Advance 24HRS Live
Vip Call Girls Tilak Nagar ➡️ Delhi ➡️ 9999965857 No Advance 24HRS LiveVip Call Girls Tilak Nagar ➡️ Delhi ➡️ 9999965857 No Advance 24HRS Live
Vip Call Girls Tilak Nagar ➡️ Delhi ➡️ 9999965857 No Advance 24HRS Live
 
Interpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDYInterpreting the brief for the media IDY
Interpreting the brief for the media IDY
 
Website research Powerpoint for Bauer magazine
Website research Powerpoint for Bauer magazineWebsite research Powerpoint for Bauer magazine
Website research Powerpoint for Bauer magazine
 
Film show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for siteFilm show post-production powerpoint for site
Film show post-production powerpoint for site
 
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCR
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCRStunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCR
Stunning ➥8448380779▻ Call Girls In Paharganj Delhi NCR
 
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash PaymentTop Call Girls In Telibagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash Payment
Top Call Girls In Telibagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
 
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...
Hire↠Young Call Girls in Hari Nagar (Delhi) ☎️ 9205541914 ☎️ Independent Esco...
 
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
This is a Powerpoint about research into the codes and conventions of a film ...
 
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking MenO9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
O9654467111 Call Girls In Dwarka Women Seeking Men
 
Social media marketing/Seo expert and digital marketing
Social media marketing/Seo expert and digital marketingSocial media marketing/Seo expert and digital marketing
Social media marketing/Seo expert and digital marketing
 
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptx
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptxFactors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptx
Factors-on-Authenticity-and-Validity-of-Evidences-and-Information.pptx
 
Production diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpointProduction diary Film the city powerpoint
Production diary Film the city powerpoint
 
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence Package
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence PackageYour LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence Package
Your LinkedIn Makeover: Sociocosmos Presence Package
 
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash PaymentTop Call Girls In Charbagh ( Lucknow  ) 🔝 8923113531 🔝  Cash Payment
Top Call Girls In Charbagh ( Lucknow ) 🔝 8923113531 🔝 Cash Payment
 
Film show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for siteFilm show pre-production powerpoint for site
Film show pre-production powerpoint for site
 

Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 19, July 31, 2013

  • 1. VOL.2 NO.19 | BI-WEEKLY journal wesley thanmawii 3rd Year, Chemistry pu lalrosiama pi darhlupuii TAHAN [B] GROUP wesley.mawitei@gmail.com PHOTO:KYAWMOE 31 JULY 2013 WEDNESDAY
  • 2. 2 | TAHANTIMES domestic news 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 PRESIDENT U THEIN SEIN CHUAN KUM TAWP HMAA POLITICS AVANGA TANG ZAWNG ZAWNGTE CHHUAH A TIAM “H HORN HMEH RIK VAK VAK HI orn vawi khat hmeh rik hi warning inpekna a ni a, vawi hnih hmeh rik nawn chu anchhe inlawhna a ni” tiin ram changkang ve tak pakhata kum tam driver hna lo thawk tawh, kan thian pakhatin a sawi fo thin. Mihring hawihhawmna hmun apiangah lirthei horn hmeh rik hi hriat tur a tlem a, hawihhawm tum miah lo tamnaah chuan a ri chuah chuah mai dawn a ni. Khua a pui leh pui lovah a innghat lem lo. Khaw thenkhatah phei chuan a mihring chengte moral-in a pha thlawt lo va, thuneitute’n horn hmeh rik khapna hmun (zone) te an siam hial a ni. An khap tawp mai a nih chu! Thenkhatte’n zu an khap tawp ang hi a ni mahna! Horn hi hmeh rik miah loh tur kan tihna a ni lo. A tul hunah chauh hmeh tur kan tihna zawk a ni. “Horn vawi khat hmeh rik hi warning inpekna a ni a, vawi hnih hmeh rik nawn chu anchhe inlawhna a ni” tih ang khan i hmaa lirthei tlan lai emaw, mihring kawng kal lai emaw pelh i duh a, i luh tumna kawng a zim deuh avangin i pelh laia inkhak palh i hlau va, horn pe hmasain i tlan pelh ta a. Chuta i horn hmeh rik awmzia chu, “Kha, ka rawn inrawlh lut dawn a, khawngaihin min lo fimkhur pui teh u khai. Kan inbat sual palh hlauh ang e,” tia warning pekna hawihhawm a ni thei. Amaherawhchu, i hmaa kalte khan an side pangngaiah speed pangngaia kal an nih a, kawng a zim bawk si chuan pelh phet tum duh lo mai la, i horn hmeh rik pawh khan warning pekna hawihhawm zia a pu thei lo tih hria ang che. A chhan chu i chetzia kha a hawihhawm tawh lo tlat a, i horn ri ringawt khan a hranin hawihhawm ri a chhuah thei tawh lo. Chutah i duh anga rangin an lo kian lo che a, i horn i han hmeh rik nawn tuarh tuarh phei kha chuan i hmaa kalte leh i kawngdaltu anga i ngaihte kha anchhia i lawh phei mawlh mawlh tihna bakin keini chuan awmze dang kan neihtir thei hlawl lo a ni. Kawng kawiah horn an hmet thin tih hi uchuak taka zawm an awm bawk. Leh lam lang tlang reng ang chiah chuan horn hmeh rik vak vak a ngai lo, bengchheng i siam mai mai. Leh lam atangin kan side dik tak zawha kan rawn tlan laiin inhmu thei reng kha nangin i horn min han hmeh rik khum khan, “Hey, ka hmaa rawn tlan pa kha. I mawl hmel si a, mite i rawn su reu reu ang e!” i tihna nge ni a, “Nang khan mi lo kian vat teh. Mi pawimawh ka lo kal hi!” i tihna zawk? Tul lova horn i hmeh rik fo khan awmze hrang hrang a nei thei tih hre reng ang che.n MARTYRS DAY (66)-NA VANTLANG INKHAWM BUATSAIH Kum 2013 July ni 19 zing dar 8 khan Yangon "Martyrs’ Maunsoleum"-ah hnam hruaitu kal tate sunna leh hriatrengna vantlang inkhawm buatsaih a ni a. He sunna inkhawmah hian Republic of the Union of Myanmar vice-President Dr Sai Mauk Kham chuan martarte thlanah zahna pangpar kual te dahin hnam pasaltha mual liam ta General Aung San leh midangte sunna hun a hmang. Vice-President leh mipuiten martar-te chibai an buk laiin ram puanzar chu a chanvea kaih a ni a, Guards of Honour ten martarte chu chibai an buk bawk a ni. Vice-President leh a party te hian minit hnih chhung ngawirengin martarte tana rilru tawngtaina hun an hmang bawk a ni. Hunserh a zawh hian martarte chhungte chuan martarte thlanah pangpar kual dahin zahna chibai an buk ve leh hlawm a. Daw Aung San Suu Kyi leh General Aung San fapa U Aung San Oo aiawha lo kal U Hla Pe te pawhin thlanah pangpar kual an va dah ve a, ram pasaltha General Aung San zahna chibai an buk bawk. Hemi hnu hian Pyithu Hluttaw Deputy Speaker U Nanda Kyaw Swar te, Pyithu Hluttaw, Amyotha Hluttaw aiawh te, Chief Minister of Yangon Region te, Region tina minister te, political party dang danga palai te, NGO hrang hrang te, Yangona awm embassy tea diplomat te leh European Uniona palaite chuan pangpar kual dahin hnam pasalthate chu zahna chibai bukin sunna an nei hlawm a ni.n[NLM] P resident U Thein Sein chuan July 14 khan Britain leh France rama zin turin Myanmar a chhuahsan a. July 15 khan Britain Prime Minister David Cameroon nen inkawmin U Thein Sein chuan kumin kum tawp hmaa politics avanga lung in tang zawng zawngte chhuah a tiam thu a sawi. Heti ang thu hi thil thleng zen zen a ni lo va, sawrkar thar-in kum 2 ram a hruainaah politics avanga tang an la awm thu a nemnghet nghal bawk. Hnam leh hnam inkara buaina thuah pawh dawhtheih a tum loh thu a sawi bawk. July thla tawp lam hian hel pawl pakhat nen pawh inbiakna nei lehin inremna thuthlung an ziah theih a rin thu a sawi bawk. David Cameroon nen an inkawm hian insumdawn tawnna thu an sawi ber a, a karah politics avanga tangte leh hel pawl nena inremna thu hi an sawi lang ta a ni. London-a Chatham House-a thu a sawi naah U Thein Sein chuan lung in tangte hi mi sang chuang zalentir an ni tawh a. Tunah hian politics avanga tang la awm zat hi lo tang tawhte telna special committee chuan a zir mek a ni a ti. "Kum a tawp chuan politics avanga lung in tang tumah an awm tawh lo vang. Chu chu thu tiam a ni,” a ti bawk. “Hun rei tak chhung mal tlata awm tawh leh inrahbehnate chu U Thein Sein sawrkar chuan zawi zawiin a um bova, zalen taka sawi leh ziah te, constitution thar siam te leh inthlan te a lo awm ta a. Mahse, politics avanga tang hi eng zat chiah nge tih sawi lan a ni lo va, sipai lalte pawh dan anga an thil lo tih tawhte sawitir an ni bawk lo. Politics avanga tang Daw Aung San Suuh Kyi chu kum 2010 khan a zalen ta a. Tunah chuan Hluttaw-ah pawh eptu leader niin president nih a duh thu pawh a sawi chhuak tawh. Myanmar rama thil kal dan a that chhoh laiin hnam leh hnam inkara buaina leh Buddhist leh Islam sakhaw inkara buaina a lo chhuak hlauh mai a. Prime Minister David Cameroon chuan Bengaliho thu pawh U Thein Sein hi a sawipui a. Firfiaka chetna chi hrang hrang chu Myanmar hotu lamin an dang tawk lo a ti. Human Rights thuah leh ram chhung buaina thuah thil a kal that chhoh ngei a duh thu Cameroon chuan a sawi bawk. Hman deuh pawh khan UN Secretary General Banki-moon pawhin Myanmar rama Budhhist leh Islamist ho inkar thu hi thil hlauhawm tak a nih thu Myanmar hotute a hrilh tawh a nih kha. U Thein Sein chuan hnam inkara buaina chingfel tur hian rilru sei a tul thu a sawi a. "Hman deuha Myanmara firfiaka chetna thleng khan khawvel a barakhaih hle. Keini chuan firfiaka chetna lo thleng leh tura a phena mite lo fuihpawrhtute chungah kan dawh thei hauh lovang," a ti. Kum 1948-a Britain ram atanga Myanmar ramin zalenna a hmuh hnu khan hnam inkarah lungrualna a awm thei lo va, ram chhunga indona thleng rei ber kan ni a ti bawk. Mahse kum hnih ro an rel chhungin ram chhunga hel pawl pakhat tih chauh lo chu inremna an siampui theih thu a sawi bawk. “Ka ring tlat a ni. Kan thlen tumna kan thleng ngei ang. Kum 60 chhung lo indo tawh mah ila, tunah chuan silai ri a reh tawh ang. Chu hun chu a lo thleng thuai ang,” tiin U Thein Sein chuan a sawi a ni.n Martyrs Day (66)-na Inkhawmah Aung San Suu Kyi-in pangpar kual a hlan lai.
  • 3. 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 LOCAL news PADAUHMYAING LEI THA TAKA SIAM ZAWH A NI TA C hhuak hmasaa tarlan tawh angin Tahan Times chhim lam zar kawng pheia PADAUHMYAING lei chu tui lian phutin a tichhia a nih kha. Kha lei chhiat chhan kha kawra bawlhhlawh a tam lutuk vang a ni nghe nghe. Tichuan a bul hnai khawtlang nu leh pate chuan a dawh tha lehtu pawl committee an din a. Member 5 an ni; Rev. Vankhuma (convener), Pu Doliana, Pu Zaliansiama, Pu Lianhrima leh Pu Hranglura te an ni a. He committee hian lei dawhnaa sen tur sum chu mi tlawmngaite hnen atangin an dawng chho ta a. Pu Maawma leh Pu Rinchhanaten nuai 5 ve ve. Pu Doliana leh Pu Chhunglawmaten nuai 2 ve ve. Rev. Vankhuma, Pu Emmanuela, Pu Simon Barzona, Pu Zaliansiama, Pu Thangpuia, Pu Lianhlira, Pu Hranghnuna, Pu Manthanga, Pi Zohmangaihi, Pu Lalzahngaia (fam), Pi Aikimi, Pi Kawlsiami, Pu Pathawnga, Pu Lalthawma, Pi Lalawmi, Pi Thannguri, Pu Dingliana leh Bethany Clinic-ten nuai 1 theuh. Pu Neihkima ten nuai 1 leh sang hnih. Chutiang chuan tlawmngai takin tangka an thawh hlawm a ni. Heng bakah a sang tel, a sing tela thawhte an la awm teuh a, hmun a awm loh vangin tarlan sen a ni rih lo. Sum hmuh dan leh hman dan chipchiar tak hi a hrana sem chhuah tur buatsaih vek tum a nih thu Convener Rev. Vankhuma'n a sawi. June 25 atang khan lei chu an dawh tan a, Nuai 41 vel sengin dawh zawh a ni. He lui zau zawng hi feet 9 a ni a, lui huam chin bakah chhim leh hmar zawngin feet 4 leh a chanve-in concrete-a siam belh a ni bawk. A foundation pawh concrete khawng taka siam a ni a. Thir rod an hman pawh a lian tha hlawm hle. Mistiri leh Pa-Yan hlawhah nuai 12 vel an seng a, cement ip 123 tan cheng nuai 12, thir rod tan cheng nuai 15, tiau tan nuai 2 leh thil dang tulah an seng nual a ni. Lei chhah lam hi feet 1 leh inch 3 a ni bawk. 'Nay-chia Taik' kan tih mai atanga Tahan veng chhung luhna kawngpui lun tak maia awm he lei, uluk leh tha taka siam a ni hi thil lawmawm tak a ni a, khawchhung mi thahnemngaite thawh khawm atanga siam a ni hi thil chhinchhiah tlak tak a nih thu Rev. Vankhuma hnen atangin thu kan dawng.n 2 ‘INTERNATIONAL DICTIONARY OF EDUCATION’ BU TLANGZARH 013 July ni 6 khan Pu J. Khuma buatsaih ‘International Dictionary of Education’ lehkhabu thar tlangzarh a ni. Lehkhabu tlangzarhna hi Satawm Sanmyo venga Youth Center-ah buatsaih a ni a, sawm bik mi 50 zet an kal khawm a ni. Tlangzarhnaa tel tur hian University lama lecturer rual te, sawrkar hna thawk mek te, kohhran hruaitu te leh zirlaite sawm an ni. Hun hawn a nih veleh thu sawi tura sawm Pu F. Lalbiakmawian, ‘Lehkha ziah hi hna hlu tak a ni,’ tih thupui hmangin thu a sawi a. “Lehkha ziaktute hi ziak lo thei lova an awm vanga ziak an ni a, mahse chawimawi an phu a ni. An thil hriat, an lehkha chhiar leh tawn hriat atanga finna an chhar chhuahte chu miten hre ve se, chhiar ve se tia rilru chhungril taka duhsakna luangliam atanga ziak an nih avangin an fakawm a. Mi malin kan hmuh phak loh, kan chhiar phak loh, kan dai phak ve loh an tawnhriat bik te chu an zarah awlsam takin kan chhiarin kan hre ve thei ta mai a. Hetianga mi tana rawngbawlna tha tak hlen chhuaka lehkhabu buatsaih an nih avangin ‘Lehkha ziaktute hi an fakawm a, chawimawi an phu a, ‘Lehkha ziah hi hna hlu a ni’ kan ti lo thei lo,” tiin a sawi. Thu sawi zawh hian Lehkhabu buatsaihtu Pu J. Khuma chuan a lehkhabu buatsaih Dictionary’ chu hmelhriattirna a nei a. A lehkhabu hmingah ‘International’ hming a puttirna chhan a sawi fiah hmasa a. Hetiang lehkhabu hi a van thu, a awmsa te pawh Myanmar context tel lo, UK England context te, Europe context tea ziah a nih thu, Ametrica leh British rim nam tho siin Chin Ethnic te context te telh veka buatsaih a nih thu leh theology lam thlenga a hrut tel vek bawk avangin a bu hmingah "International Dictionary of Edcucation" tih hming a puttir tak thu a sawi a ni. A sawi zel danah he Dictionary hi ama lehkha zir chhuahna Univerity of Birmingham Library dah tur pawh thawn thlak a tum a ni. Pu J. Khuman thu a sawi zawh hian lehkhabu chu mipui lei theih turin Kalay University Maths Department-a Professor Dr. Riang Vel-an a tlangzarh a, hemi hnu hian tlangzarh hun chu zawh fel a ni. Lehkhabu tlangzarh ni hian Dictionary hi Ks. 7000/-in hralh chhuah a ni a. A bu hi phek 638-a chhah a ni a, a zawrhna tur tak chu Ks. 8000/- a ni. Lehkhabu tlangzarh hun hman zawh hian lo kalte zawng zawng ‘Biriyani [Dan-pauh]’ leh theitui vawt tlai takin an ei-in ho a ni. Pu J. Khuma hian article 100 chuang, seminar paper 15, zirlai bu 17 unpublished thesis 2, online article 25 chuang a ziak tawh a. Lehkhabu puitling pawh bu hnih a buatsaih tawh a, he ‘Dictionary’ hi a bu thumna a ni.n CDMA 800 MHz MOBILE CHUNGCHANG TAHANTIMES | 3 CHIN LITERATURE AND CULTURE COMMITTEE GTIIN FAREWELL & CONCERT AN HMANG July 13 inrinni khan Centenary Hall, Mission Vengah GTI Chin Literature and Culture chuan Farewell and Concert an buatsaih a. Hunserh te neiin praise and worship program an hmang. Program hi hun hniha then niin hun hmasa zawk hi Praise and Worship puala hman bik a ni a. Zing dar 9:30ah an tan. Program hmasaah hian GTI Principal Dr. Aung Zaw Linn-a zirlaite fuihna thu a sawi a. Rev. Lu Khaw Saian Pathian thuchah a sawi. Programme pahnihnaah hian Solo te, Thado lam, Halkha lam, Falam lam bakah Culture show ropui tak an entir a. Hun hnuhnung lamah Fashion show hmuhnawm tak an entir bawk. GTI zirlai kalkhawm pawh an thahnem hle a, Hall mawi hmak thei khawpin an kal thahnem a ni.n KUM 2014 CHAPCHAR KUT PUIPA TUR THLAN A NI TAWH Kum hnih thum chhung chu Chapchar Kut puipa turte hi a dawn hnaih tepter tak, thla hnih pawh a duh tawh mang lo tih angah inthlan chuk chuk a ni thin a. Hei hian Kut tana inbuatsaihna kawngah harsatna a thlen nual thin avangin kumin 2013 chapchar Kut puipate chuan 2014 Kut Puipa turte chu thlan thuai thain an hria a, 2013 July 14 ni khan inthlan thatna an buatsaih ta a ni. Puipa turte thlanna hi ‘E’ Groupa Pu Hmangaiha inah buatsaih a ni a, tichuan 2014 Kut puipa turte chu hetiang hian an inthlang thei ta a ni. Chairman : Pu Lalchangliana Vice-Chairman : Pu Chhawnzova Secretary : Pu Zohmangaiha Asst. Secretary : Pu K.Lallawmzuala : Pu Laldinpuia Treasurer : Pu Lalnunsanga Journal Secretary : Upa H. Lalpianga Auditors : Pu Lalnunhuma (convener) : Pu Lalengzauva : Pu Rosanga : Pu Lalpekthianga : Pu C.Lalthankhuma te an ni. n Kalaymyo, Tahana CDMA 800MHz mobile SIM card sawrkarin a hralh chhuah tanna pawh thla a tling leh dawn ta. Tower signal thawn chhawnna tur pakhat chauh intawm a la nih vangin duh ang taka inbiak tlang zung zung, SMS inthawn leh Top-up thunte a harsa em em thin a ni. Myanma Telecommunication nena thawk dun Myanmar Economics Corporationa thuneitu pakhatin a sawi danin August ni 1 khian Kalaymyo-ah a vawi hnihna atan SIM card (800MHz) an pe chhuak leh dawn a. Tun tumah hian card 1000 vawrh chhuah tur niin a sawi. Tunlai tak hian Taungphila veng lamah tower ban thar an phun tawh a, signal te pawh a rawn chak ve tawh a ni. Hemi hi an tun fel chuan SIM card pek chhuah belh mah se, tun ai hian inbiak pawhna a ziaawm ngei a rinawm thu a sawi bawk. A sawi zel danin card tibo, tichhia tan pawh indaih ngei tura kawl sa tum a ni a. Tuna a lan danah chuan 800 MHz mobile phone atanga internet thlung zawmtute chuan line pawh a kal tha hle an ti thung a ni. Amaherawhchu, kan fimkhurna tur pakhat a awm; SIM card kan dawn atanga ni 15 ral hma ngeiin top-up kan thun ngei ngei tur a ni. Chutianga kan activate loh chuan kan SIM card a thi ang.n
  • 4. 4 | TAHANTIMES E international news EGYPT PRESIDENT MORSI PAIHTHLA-IN gypt ram buaina chinfel a nih theih nan President tanglai Mohamed Morsi chu lalthutthleng kalsan turin Army lamin darkar 48 hun an pe a. Tribunal office-a Judge chu President hna chelh turin July ni 4 khan thuthlung an chhamtir dawn tih AFP chanchin-ah tarlan a ni. President Morsi kuthnuaia Defence Minister hna chelhtu Army Chief General Abdul Fatah al-Sisi chuan President paihthlak a nih thu sawrkar TV-ah a puang a. Police force te pawhin President Morsi thlawptu politiciante leh Muslim Brotherhood hruaitute chu an hual bawk a ni tih chu chanchinah chuan tarlan tel a ni bawk. Egypt Constitutional Tribunal Office Chief Judge Adele Almansor chu interim government president atan, President inthlanna neih hma chu thawk turin Army lamin an ruat a. Muslim Brotherhood pawlho hruaitu lam 300 vel chu man turin warrant siam a nih thu sawrkar media lamin an tarlang. Islamic tantu President thlawp lotute chuan sipaiin thuneihna chhuhin President Morsi an paihthla tih an hriat veleh awm chin tawk hre lo khawpin hnehna chu an lawm a. Halzit, hal en te halin motor horn te chhum lo chat lovin an hmet ri chuah chuah mai a ni. President Morsi thlawptute leh security force te Alexandria-ah an inhmachhawn a, President thlawptu mi 7 velin nunna an chan a ni tih Security Force lam officer ten an sawi. Chhim lam bial Min ya-ah pawh President tantu te leh Islamic-ho duh lo tute an inbei a, mi pathumin nunna an chan phah a ni. AFP chanchinah chuan hetia 'thlawptu' leh 'dotu' te inhmachhawna buainaah mi 50 zetin nunna an chan niin tarlan a ni bawk. Mohamed Morsi thlawptu mipui sang tam tak chu hmar lamah an tang khawm a, sipai lamin President an paihthlak thu puan a nih veleh TV channel tam tak chuan chungho awmkhawm chu an tilang ta lo a ni. American President Barak Obama chuan hemi chungchanga a ngaihtuah thu a sawi a, President Morsi leh amah thlawptute chu kawng hmang leh awmze nei lova man buai buai lo turin a sawi nghe nghe a ni. May thla khan US chuan Egypt sawrkar hnenah Egypt sipai te chu US dollar billion 1.3 man hu tanpuina pek a lo intiam tawh a. Mahse hei hi inngaihtuah that leh a ngai ang, Obama chuan a ti ta a ni.n SCHINDLER'S LIST DOLLAR MTD THUMIN LILAM July ni 20 chanchina a lan danin New York-ah Indopui vawi hnih laia hming ziakna bu pakhat 'Schindler's List' an tih chu an lilam tan a, a tanna pawh dollar mtd thum a ni tang mai. Indopui II-na lai khan German Nazi tan ina an khung, thah mai tura an dah Juda mi a nuai tel an awm a. Chung zinga mite chu an nunna chhanhim tumin German sumdawng mi Oscar Schindler's chuan list siamin a thlang chhuak a, ama sumdawnaah hna a pe hlawm a ni. He list hi 1945 April ni 18 dated-in phek 14 khat a ni a, Juda mi 801 hming a chuang a. Heng mite hi hna a siamsak, a chhanchhuah te chu an ni. He list bu hi eBay-ah dollar mtd thum-in lilam an hawng tan a ni. "e-Bay atanga kan tih chhan chu he internet website hi hmangtu mi mtd 100 chuang an awm vang a ni a. Chu bakah he list hi khawvel huap thil thleng chanchin a ni tlat a..." tiin California-a thilhlui dah thaa ei zawng, Garry Zeemat chuan a sawi. A list bu chu a lem a nih loh thu leh a tak zet a ni a, Schindler accountant-te chhung khat hnen atanga a dawn a nih thu a sawi bawk. 'Schindler's List' chuangchang hi Holywood director Steven Spielberg pawhin film-ah a siam tawh a, 1993 kum Oscar pawh a dawng nghe nghe a ni.n K 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 MALALA THAH AN TUM CHHAN TALIBAN COMMANDER-IN A PUANG Pakistan-ah hmeichhiate lehkha zir chungchanga khuahkhirh leh khap a nih chungchangah Taliban ten thah tuma a lua sialia an kah Malala Yousafzai hnenah Taliban Commanderin lehkha a thawn a, thah an tum chhan a sawi fiah tih July ni 17 Daily Mail chanchainah tarlan a ni. Taliban commander Adnan Rashid chuan saptawngin lehkha a ziak a, Malala lu ngeia an kah chhan a sawifiah a, thil thleng chungchangah pawi a tih thu a sawi. Kum 15 rual lek Malala chu School bus-ah nikum 2012 October thla khan kahhlum tum a ni a. Amah kher bitumin hmai tuam Taliban rualin an bei a ni a, chanchin chu khawvel hriatah a darh nghal vek a ni. Taliban Commander Rashid lehkhaa a tarlan dan chuan School zirna chungchang vanga amah chu kap an ni lo va, Pakistan ramah Taliban te a sawi chhiat vang a ni zawk a ti a. Islamic awmdan phung tur dik tak din tuma Taliban te chetlakna chu lehkha leh tawngkaa a sawi chhiat nasat vanga kap an nih thu a tarlang a. Kahhlum tumna hial a awm a, khatianga thil a thleng erawh chu amah pawh a barakhaih hle a ni tih leh tun hnuah khatiag thil thleg kha awm tawh lo se a duh thu te a ziak bawk a ni. Heng bakah amah chuan hmeichhiate lehkhe zir hrim hrim hi a kalh lo va, mahni culture nena inmil lo khawthlang lam ram zirlai inzirtir chauh a kalh thu te a ziak bawk. Rashid hi Pakistan President hlui thah thuah a inhnamhnawih avanga lung in tang a ni a, nikuma lung in atanga tlan chhuak a ni. A kum 16-na chamah July ni 12 khan Malala chuan 'Naupang zawng zawngin zalen taka lehkha an zir theihna tura hmalak zel a intiam thu' UN-ah a sawi chhuak a ni.n BODH GAYA, MAHABODH HAWNG LEH TAWH India ram Bihar State-a Bodhgaya-ah July ni 7 zing khan bomb pakua a puak a. July ni 8 atang erawh chuan biak zina kalte tan hawn leh nghal a nih thu July ni 9 PTI chanchin-ah tarlan a ni. Mahabodh temple chu July ni 8 tlai dar 6 atangin hawn a ni leh nghal a. Mi sang tam tak an lut a, pathian an bia a ni. Bodhgaya Administration Committee member Arbinsin-a chuan, "Biak zina lo kal te hi temple luh dawnin police security ten an lo dap a, an lut hlawm a ni," tiin a sawi. Bomb puah hnuah hetiang hian boruak a pangngai leh thuai a, ram 50 lai atangin Buddhist puithiam leh zin mite tam tak Bodhgaya temple tlawhin an lo lut a ni," an ti bawk. CCTV camera record-ah chuan bomb puah hma lawka nula leh tlangval kum 25 rual, temple bula kawnga chak taka kal lai a lang a, a lan dan pakhat lehah chuan tlangval kum 30 rual vel chu bomb puahna lam panin a kal sawk sawk lai a lang bawk a ni. Bomb puakah hian mi panga lai an inhliam a, rinhlelh man pakhat chu an dawp mek bawk a ni.n NORTH KOREA-IN SIPAI ENPUI A BUATSAIH orean Indona tihtawp nana inkah tihtawp thuthlung an sign atanga kum 60-na chamah North Korea chuan tunhma zawng aia ropui thei ang berin Sipai leh ralthuam parade Enpui a buatsaih a ni tih CNA chanchinah tarlan a ni. He Enpuiah hian North Korea chuan lam hla kah theihna rocket te, khawl ropui tak tak te, indo thlawhna rual te chhawpchhuakin sipai sang tam takten khawlai kawngpui zawhin an entir a ni. He Enpui hi North Korea rama la ropui ber a ni tiin nuclear ralthuam nei North Korea chuan official takin a puang nghe nghe a. Communist Party hruaitu lu te, Army lama officer lal tak takten an tawiawm, North Korea hruaitu Kim Jung Un chhawrdawha a han lawn chiah chuan sipaite chuan ‘Kim Jung Un’ hi kan nunna hlana venhim tur’ tiin an au rual thup thup a ni. “America ten kum 100 chuang mi ram an lo suasama indonaah a vawikhatnaah khan rapthlak takin kan tlawm a ni,” tiin North Korea hruaitu Kim Jung Un chuan a thusawiah a sawi tel a. North Korea ram tan remna hi thil pawimawh tak a ni a, chutih rual chuan indo thei tur hian kan inbuatsaih dawn tho a ni,” tiin North Korea-a sipai lalber General Cho Yong Hae chuan a sawi. Chu bakah North Koreaa cham mek China Vice President Li Yun Chauh pawh he Sipai Enpui 'parade'ah hian a tel ve niin CNA chuan a tarlang bawk. 1950-53 kuma Korea Indonaah khan North Korea Communist lamah China communist sipai nuai 13 ten an pui a, South Korea lam chu American sipai nuai thum leh UN sipaiten an pui ve thung a ni. BBC chanchina thlirtu chuan "Korea Indona’ kha inkahhai thuthlung chauha tihtawp a ni a, South Korea leh North Korea ram pahnihte hi indo mek an la ni reng a ni," tiin a thlir a. North Korea-in nuclear ralthuam an enchhin vel avang hian North Korea leh South Korea te inkar boruak a tha lo hle a, hetih lai tak hian North Korea chuan Sipai leh ralthuam entirna parade, Enpui a buatsaih tiap mai a ni.n
  • 5. international news 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 EGYPT SIPAIIN AN PRESIDENT PAIH THLAIN LALNA AN CHHUH Egypt sipai chuan an President paih thlain lalna an chhuh thu July 3 khan an puang. Defence Minister General Abdel Fattah al-Sisi chuan thuneihna a lak thu an ram TV-ah a puan hnuin an President Mohamed Morsi dodaltu mipui eng emaw zatin an khawpui Cairo-ah hnehna lawmin kawng an zawh. Mohamed Morsi-a hun laia an ziah Islamist dante chu an la nemnghet rih lo va, a rang thei ang bera inthlan buatsaih a nih tur thu Sisi chuan a sawi bawk. "Hetiang hian sipaiin thuneihna la mah se, sipai chuan politics lam a buaipui lo vang," tiin Sisi chuan a sawi. Hnehna lawm zinga pakhat chuan, "Kan rama history ropui tak a ni. Tunah chuan Morsi leh Muslim Brotherhood lak ata kan zalen ta," a ti. Sipai chuan Muslim Brotherhood zinga an hruaitu mi 300 chu man an tum thu an puang bawk. President Mohamed Morsi-a lalna an chhuhsak thuah US President Obama chuan a hlauh thawn thu a sawi a, civil mi laka thuneihna hlan thuai a tul thu a sawi bawk. Tunah hian Morsi leh a hote thenkhat chu sipai inah house arrest-in an dah mek a ni tih Muslim Bortherhood zinga pakhat chuan AFP a hrilh. UNO Secretary General Bankimoon chuan, “Egypt mipuite rilru chu ka hriatthiampui, mahse sipai an inrawlh hi thil hlauhthawn awm tak a ni,” a ti. Ban kimoon chuan, “Khawi ramah pawh politics-a sipai an inrawlh hi thil hlauhthawn awm tak a ni,” a ti bawk.n RUSSIA-AH SNOWDEN A LA TANGKHANG July ni 16-a chanchina a lan danin Moscow airporta cham, Edward Snowden chu a la tangkhang reng a. Snowden hian Russia rama rei lo te chhung 'political asylum' awm phalna a dil a ni. Mahse Kremlin lal in thuchhuak July ni 16-a an chhuahah chuan Snowden-a politic raltlan anga Russia ram chhunga awm phalna pek chungchang hi President Vladimir Putin-a thu a ni lo tih a ni. Snowden-a 'political asylum' dilna-ah President thutlukna siam tur a ni lo a, Immigration department-in an siam zawk tur a ni tiin Putin-a thupuangtu Dimitri Pezkov chuan a sawi. America ram invenhimna lam thuruk puang chhuaktu Snowden hi Russia ram Moscow airport transit area-ah chawlhkar thum ringawt a tawm hnu-in Russia rama rei vak lo awm phalna a dil ta a ni.n M I N N PANAMA-IN LAWNG A HREN CHHUAH VAT TURIN NORTH KOREATEN AN NGEN North Korea flag intar bungraw phur lawng lian pakhat chu Panama sawrkar chuan a hreng a, chhuah vat turin North Korea sawrkarin a ngen tih July ni 18 chanchinah Xinhua chuan a tarlang. Chu lawngah chuan ralthuam part hrang hrang Panama inspector ten an hmu a, lawng leh a thawktute chu Panama chuan an hreng ta a. Lawng leh a thawktute chu rei tak hreng lova chhuah thuai turin North Korea sawrkar chuan a ngen ta a ni. North Korea Foreign Ministry chuan chung ralthuam part te chu Cuba sawrkar ta a ni a, siam that tura an thawn a nih thu leh an siam that zawh veleha thawn kir leh tur a nih thu an sawi a. Panama sawrkar chuan heng ralthuamte hi chini ip hnuaiah thuhruk a ni a, a rinhlelhawm riau a ni an ti ve a. Cuba sawrkar erawh chuan an ta a nih thu an sawi ve bawk. Heng ralthuam an man chungchangah hian North Korea chunga hrekna dan an lek mek nen a inkalh leh kalh loh enfiah turin Panama chuan UNO lam hruaitute an hriattir tawh a ni. Panama sawrkar chuan chung lawnga thawktu mi 35 security lamin an hren thu a puang tawh a. Hetia Panamain ralthuam rinhlelhawm tak a manna lawng hming hi ‘Chaungchhun-gan’a ni.n [CNN] D I N I mit a fiah lo maw? I mit ko a kham thum em? I thluk a na em? Tarmit thar i siamtir a, i duhthu a sam lo a nih chuan 'Minn Din' tarmit dawr hi rawn pan vat mai rawh. 'Minn Din' tarmit dawrah hian Yangon atanga lo kal tarmit specialist ngeiin i mit chu a enfiah ang. I tarmit kan siamsak che chu a tha lo a nih phawt chuan a man let kan chawi ang. N.B. 'Minn Din' tarmit dawr kum sawm cham lawm nan July ni 1 atanga July 31 thleng 30% discount-in man tlawm tein tarmit kan siamsak zel dawn tih chanchin lawmawm kan hriattir a che u. • • TAHANTIMES | 5 ပန္းသီးတိုက္လမ္း တာဟန္းေစ်းအနီး Tel. 073 21318 တာဟန္း စည္ပင္သာယာေစ်း အေနာက္ေပါက္မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ Tel. 073 21990
  • 6. 6 | TAHANTIMES world crime BRITAIN RAMA NU PAKHAT, A FA PAHNIHTE NEN INTIHLUM July thla tir lam khan Britain rama nu pakhat chu a fapa kum 5 mi nen feet 100-a sang lungpui atangin an zuang thlaa an intihlum. Police-te finfiahna atangin he nu kum 24 mi Katherine Hooper hi a intihhlum hmain a fapa kum 2 mi chu an inah a lo tihlum tawh bawk. A zuan thlakna lung hi an in atanga mel 20-a hlaah a awm. A bul vela lo hmutute chuan Katherine hian a fapa hi a puaa an zuang thla niin an sawi. Police-ten he tual thahna hi an zir chiang a, midang tumah inhnamhnawih an awm lo niin an hria. Katherine thiante chuan hetih lai vel hian Katherine leh a pasal inkar boruak hi a chhe hle an ti. Hetianga a zuan thlak hma hian Katherine hi kar rei lo deuh chu a bo nghe nghe. A zuan thlak hma hian Katherine hian a fapa chu kaiin Dartmoor park-ah an len vel thu a hmututen an sawi bawk. Anmahni chhanchhuak tur hian ambulance chu lo thleng nghal mah se, an zuan thlak hnu rei lo teah an thi ta mai a ni.n Australia nu pakhatin a fanu a that Australia-a nu pakhat chuan a fanu kum 6 mi chu a thah mai bakah a ruang a thehthang bo avangin kum 16 chhung lung in tang turin Australia court chuan a chungthu a rel tih an ramchhung media ten an tarlang. Mahni fa thattu hmeichhia hi Christy Ibrahim a ni a, kum 30 mi a ni. A fanu kum 6 mi lek hi 2010 July thla khan a tihlum a. A fanu a thah hnu hian mangang hmel takin police-ah a fanu a bo tiin a va report vel a. A hnu thla riatah a fanu ruang chu Sydney khaw daipawn hnimbuk karah 2011 kumtir lam khan an chhar ta a ni. A fanu a tihhlum hnu hian Ibrahim leh a thian Robert Smith te chuan Kisia ruang chu khualzin bag lianah an khung a, ramhnuai hnimbuk karah an va thukru ta a ni. Thil awmdan an chhui chian hnuin Kisia ruang thehthang chungchanga inhnamhnawih Robert Smith pawh chu kum 12 tang tura a chungthu relsak a ni ta a ni.n Hong Kongah NU PAKHATIN BANK PAHNIH A SUAM Nu hian darkar sarih chhungin hna tam tak an thawk thei a ni. Ei-rawng a bawl a, a insu a, thleng a sil a, in a thian bawk a. Chuti chung chuan bank pahnih suamna hun a la nei thei tho mai. Leury chu kum 40 mi a ni a, T-shirt over size a ha a, a chum tawk viau a. Nu tam tak ang bawkin in lamah a phe vat vat a, mahse nu dang ang lo takin chemsei kengin bank lam a pan a. Tuk khat chu Leury chuan kekawr dum leh T-shirt pawl ha-in lukhum dum a khum a, hmaikawr a vuah a, an thenawm lawka bank lam a pan ta a ni. A chem te chu a lek a, lehkha them hian bank thawktute hnenah, "Tangka HK$ 100,000 ka mamawh. Hmanhmawh rawh," tih ziak hi a pe a. Bank thawktu chuan hlau em emin HK$ 7,500 a lo pe a, Leury chu a put chhuak ta a ni. Darkar sarih hnu chuan meter 300-a hlaa bank dangah a va kal leh a, a tih dan ngai bawk chuan a va vau a HK$ 500,000 a dil a. HK$ 23,500 an lo pe a, mahse bank atanga a chhuak chu security guard ten an lo man ta hlauh a. A hnu-ah amah an han chhui chian chuan Choi Ming Court-a cheng ve, bank pahnih bul lawka khawsa a nih a lo lang ta a ni. Leury chu pasal nei, a fate pahnih School la kai mek te nena chengho an lo ni a. Thenawm khawvengte chuan sum leh paia harsatna nei em em lo, in lama khawsak rela che nitin, nu pangngai maiah an lo ngai si a, chutianga bank a suam mai chu mak an ti hle a ni. Leury chuan man a nih chuan a hlau leh hle si a, hmeichhe police koki vuanin a tap zawih zawih a. Amah pawhin a kal thei lo, police ten an kuah a, an kai a, pawi khawihna hmun atang chuan an chhuahpui thei chauh a ni. Police hnena a inpuan dan chuan tangka a mamawh em vanga hetiang thil ti ta hi a lo ni.n NWB North West Brothers Co., Ltd. • • • • • • Potash Fertilizer Urea Fertilizer – mamawh tute tan wholesale leh ratails-in kan zuarchhuak tawh e. A hlawma lei duh tan, an duhna hmun ngeiah kan pe thei reng bawk. ပိုတက္ဓါတ္ေျမၾသဇာ ယူရီးယားဓါတ္ေျမၾသဇာ လက္ကားႏွင့္လက္လီ၀ယ္ယူလိုသူမ်ားအတြက္ေရာင္းခ်ေပးေနပါျပီ။ လက္ကား၀ယ္ယူသူမ်ားအားအိမ္တိုင္ရာေရာက္ပို႔ေပးပါမည္။ Ngaihven theihna (ဆက္သြယ္ရန္): Mathanga (NWB Manager) NWB Office H. No. (160/13), Tahan 'F' – Kalaymyo Ph: 09-3309 1569 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 THAI PUITHIAM 30 CHUANG AN BAN Thai Puithiam 30 chuang chu ruihhlo hman vangin ban an ni. Hei hian Thai lal ram Buddist puithiam rual boruak a nghawng na hle. Ban Mo district, Saraburi bial-a monasteries 10 chuanga puithiam 31 te chu an zun endiksak an ni a, Puithiam pakhat chu methamphetamine a hmang tih finfiah chian a ni. Heng puithiam 31 te hi drugs tawlh ruk chungchangah inhnamhnawih nia hriat an ni. A hming thai lan duh lem lo sawrkar officer pakhatin a sawi danin khuaa mite hian puithiamho awmna leh temple velah drug hmang khawlo thin leh drug thila inhnamhnawihte pung khawm thin an hmuh fo thu an report a ni. Drug nghei hnua insiam that lehna camp lut tawhte chu an nihna ngaia dah leh an ni ang a. Drug tawlh ruk, drug hman, drug in, leh inthap chungchanga inhnamhnawih anga chanchinbu lamin an thai lan nasat em avangin Buddhist puithiamte boruak a thang chhe hle a. A then phei chu nawhchizuarte pawh va dawr thin an awm ni awmin media lamin an thai lang. Kan hnung lawk khan buddhist puithiam pathum sunglass bunin, Louis Vuitton luxury bag te nen private jet-a an thlawk lai thlalak tarlan a ni a, hei hian he Buddhist tamna ramah sawi a hlawh hle a ni. Pathum zinga Luary Pu Nen Klam an tih phei chu sex lam thu-ah te, tax chawi duh loh thu-ah te, tangka thianghlim lo chungchangah te leh drug kawl thu-ah te rinhlelh a kai a, a chungchang chhui mek a ni tih Justice Ministry-a Department of Special Investigation lamin an sawi lang. Tunah tak phei chuan a ni hi ram dangah a awm a, a chin hriat chiah a ni lo. Buddhist thuneitute chuan Thai Foreign Ministry hnenah passport tih thihsak turin an ngen a ni.n A AWMPUI THIH THU-A RINHLELH KUM KUA A TANG DAWN Yangon West District court chuan an awmpui hmeichhia thih thua policein an man Ma May Zun chu hna hram thawk chunga kum kua lung in tang turin a chungthu a rel. Ma May Zun hian an awmpui hmeichhia kum 18 mi chu kut a thlak a, a tihhlum avangin thiam loh chantir a ni. Yangon Kamayut-a Baho Street, Ward (1)-ah he hmeichhia hi a hnara thi chhuakin thi-a chhar a ni a. Police te chuan a in neitu Ma May Zun hi 2012 September ni 10 khan an man a ni. An chhuichianna atanga a lan danin Ma May Zun hian Ma Nu Nu Lwin leh a awmpui dang hmeichhia pakhat hi a kawl a. A awmpuite hi kut thlakin a sawisak fo bakah a len chhuah apiangin kawngkhar a kalhhnan thin a ni. He thil a thlen tum pawh hian Ma Nu Nu Lwin chu inah a kalh hnan a, a awmpui tho hmeichhe pakhat zawk Ma Zin Zin Htaik nen Pathein lamah an kalsan daih a ni. An lo hawn chuan Ma Nu Nu Lwin chu chhuatah a lo tlu reng a, a hnara thi chhuakin a lo thi reng tawh a ni.n SINGAPORE KAL DUH TAN • Hmeichhia a duh apiang house-maid thawk turin a kal theih e. • Hlawh 430-520 SGD, Thla 6 chauh cut tur a ni. • Yangon-a awm chhung pocket money Ks.60,000 kan pe bawk e. • Agent min thawhsak duh tur khawtin atangin kan mamawh e. Agent fee leh lawmman thatak kan pe ang. GIGA Career Licence No. 576-12/13 No. 371 Corner of 38th Street & Bandoola Street Yangon. Ph: 09 49278743, 09 43098278
  • 7. 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 general knowledge KHAWVELA MAWNG BAWR LIAN BER L os Angeles khuaa fa pali nei tawh Mikel Ruffinelli an tih nu pakhat chu khawvela mawngbawr lian ber a ni awm e. A taksa rih lam chu pound 420 lai a ni a, a mawngtam bawr ringawt hi feet 8 bial a ni! Kum 59 lai a ni tawh naa a san lam erawh chu feet 5 leh inchi 4 chauh a ni thung. Chuvangin a san lam aiin a mawngbawr hlai lam hi a turu zawk a ni. Mahse Mikel-i chuan entiang pian danglam mah a awh loh thu a sawi ve thung. Tuna a nih dan pangngai chu a duh tawk ber a, a lung a awi tih a sawi a. A pianzia chungchangah eng dam loh leh hrisel lohna mah a neih chuan loh avangin taksa rihna kiam tura hma lak pawh tul tihna a nei lo. Mipa reng reng hian taksa pan thlir thler aiin ‘bel bial anga mum pilpel’ hi an ngaina zawk a nia tiin Mikel chuan a sawi ve tlat. Ani hi a kawng pawh inch 40 a ni. Jennifer Lopez, Kim Kardhasian leh Beyonce te ang pawhin a thu sawi chu an thlawp a rin thu a sawi bawk a. A mawngtam bawr hi a len em avangin kawngkaa a luhchhhuah dawn reng rengin saisira chhuah a ngai thin a, mawtawr pawh a pangngaiah chuan a len loh avangin bungraw phur ‘truck’ chi chauh a khalh mai thin a ni. Khawvela mawngbawr lian ber tih takah inah chuan a thut pawhin steel-a siam thutthleng special takah a thut a ngai a, a mut pawhin feet 7 laia hlai khumah mut a ngai thin. A pasal hi Raggie Brooks a ni a, ani hi kum 40 rual a ni a, computer technician a ni. An inneihna hi kum sawm lai a ni tawh. Mikhail hi a tleirawl lai chuan insawizawi lam pawh ti ve tak thin a ni a, a rih lam pawh pound 140 lek a la ni. Kum 22 a nih hian pasal a nei a, fa, Andrew a nei a. Heta tang chiah hian a taksa rih lam a thang ta thur thur mai a ni. A rih lam chu pound 182 atangin 238-ah a kai chho ta a. Hemi hnu hian Raggie Brooks nen an intawng leh a, kum sawm lai an inneih chhungin fa pathum a hring leh a ni. A taksa rih lam pawhin pound 420 lai a tawng chho ta a ni. A taksa rih lam zawng zawng eng vanga a mawng bawra va inhlawm khawm ta ringawt mai nge tih hi a ngaihna a hre bik lo va. Nitin hian eiin calorie 3000 hen vel tur hi a ei ziah a. Calorie 3000 chu a tam hlea ngaih tur anih laiin ani ang mi dangdai tan chuan sawi tham a ni lem lo. Tukthuan atan artui pum hnih, vawksa ril thun leh vawk khelti rep te a ei thin a. Alu tlawn kanro pawh a tel. Chhun chaw atan chuan sangha kan leh alu tlawn kan ro a ei leh a, zanriahah erawh chuan ama duhzawng bik a ei thin thung tiin Mikel chuan a inpuang.n TAHANTIMES | 7 KUM 163 CHHUNG KHAWVELIN A LO HMAN TAWH 'TELEGRAPH' CHU HISTORY-AH A CHANG TA Chanchin lawmawm emaw, chanchin tha lo emaw inhriattir nana kum 163 lai India mipuiten an lo hman thin 'Telegraph' service, Mizoten 'thirhrui' kan lo tih ve mai thin chu 2013 July ni 14 atangin tihtawp a ni ta. Technology sang leh changkang, a aia samkhai leh mimal thila inpawhtawn nana tha em em SMS, email, mobile phone te'n a luahlan hneh em tawh vang a ni. India-ah hian 1850 khan Kolkota leh Diamond Harbour inkar inbiak nan hman chhin tan a ni a. A kum leh atangin British East India Company-in service a pe tan ta a, 1854 atangin vantlang in an hmang tan ta a ni. Chuta tang chuan mi maktaduai telin chhungkhat lainate, chhiat, that thu-ah te hna chungchag hriattirnaah te, report inpek nan te tangkai taka hman a ni chho ta a ni. Thirhrui line kaltlanga thu tawi inthawnna a nih avangin independence sual lai te chuan British sawrkarte an inbiak pawh theih loh nan an chhahsak thin a ni. BSNL CMD R.K. Upahyay chuan, "Vawiin hian zing dar 8:00 atangin service tan a ni ang a, zan dar 9:00-ah khar a ni ang. Thawhtan atang chuan eng service mah pek a ni tawh lovang," tiin a puang a. BSNL hi sawrkar telecom firm a ni a, sawrkar tan kumtin sum Rs. mtd 75 a la lut naa, he service tihnun nan hian Rs.mtd. 100 a tlakral thung a, chuvangin he 'telegram' service hi tihtawp zai a rel ta a ni. India ram pumah telegram centre 75 neiin mi 1000 dawn lai thawktu a chhawr a. BSNL chuan heng mite hi Landline telephone hna, mobile service hna leh broad band hna lamah a hnimphum kual hlawm dawn a ni. Senso a hautak em avangin sawrkar chuan 2011 khan thirhrui vuak man hi thumal 50 tan Rs. 27 a tuk thar tawh a. Kum 163 lai lo hman tawh 'telegram' service chu tihtawp a ni ta naa, a aia chak, rang, remchang leh changkang zawk inbiak pawhna technology hmanraw tha-in a luahlan hneh em avangin tu 'mittui' mah a tla lo a ni e.n THUCHAH VAWI KHAT A SAWI APIANGIN HILLARY CLINTON CHUAN DOLLAR 20,000 A HLAWH ZIAH Hillary Clinton chuan thuchah vawi khat a sawi apiangin dollar 20,000 a hlawh ziah. US Foreign Minister hlui leh President nupui lo ni tawh Hillary chuan University-ah thuchah a sawi thin a, vawi khat a sawi apiangin dollar 20,000 a hlawh thin a nih chu. Hillary hian President nih a tum thu a ziahna lehkhabu a buatsaih a, sum a hai lut teuh bawk. Tun hma khan US palai lo ni thin Mitchell Alcon pawhin thuchah vawi khat a sawi apiang Clinton hlawh ang hi a lo hlawh tawh bawk. Tunah Clinton chu hetianga hlawh tur hian sawm a ni a, an sawmna chhangin a lo hlawh ve ta a ni. Heng a hlawhte hi a kalna tur senso atan a hmang thin. Nikum khan US-a University pakhatah thu a sawi a, dollar maktaduai 17 a hlawh. Nigeria ram Largo-a Company pakhata thu a sawinaah pawh dollar 700,000 a hlawh bawk.n LEILUNG DEGREE KHATA A LUM BELH APIANGIN TUIFINRIAT TUI METER 2.3-IN A san belh Khawvel leilung hi tun atanga kum 2000 chhungin degree 1-a a lum belh apiangin tuifinriat tui meter 2.3-in a san belh zel dawn niin International mithiam ten July ni 15 khan thu an chhuah. Tunlai taka tuifinriat tui pun chhan ber chu vur tlang tam tak a tui ral vang te, tuifinriat tui a lum deuh deuh vang te a ni tlangpui a. Greenland leh Antartica vur hmun te khi tun atanga kum sang khat chhungin nasa takin a tuiral dawn a ni tiin an sawi lawk. America, Spain, Canada leh Australia ramsa research beitute intelkhawm chuan khawvel sik leh sa inthlak chhoh dan leh tuifinriat tui awm dan te kum tam tak chhung an lo chikna atangin computer hmangin an khaikhawm a, hetiang hian result a lo chhuak ta a ni an ti a. Industry revolution thlen hma kum zabi khatna lai nena khaikhin chuan leilung hi centigrade 4 laiin a lum zual tawh a ni an ti. Tuifinriat tui lo pung ta hi a chhan zaa sawmnga chu Antartica vur hmun a tuiral tam tak em vang a ni anga, zaa sawmhnih panga chu Greenland vur ram a lo tuiral teuh tawh vang a ni bawk ang. A dang zaa sawmhnih hi chu tuifinriat kuang a lo zau tak zel vang leh a dang zaa pang hi chu vur luite a tui tak hlawm vang a ni bawk ang. Hetiang hi thil kal zel dan a nih avangin khawvel leilung lo lum zual zel hi a theih ang anga thunun kan tum loh chuan tuifinriat tui lo sang zel tur hi kan dang thei lo ang a. Chu chu tuifinriat hrul, a kama khawsa thang leh thar zelte tan thil pawi a ni thei dawn a ni tiin zirchiangtute zinga mithiam pakhat chuan a sawi a ni.n Tahan Times Office ah GSM, CDMA450 leh MECTel Top-Up card man tlawm takin lei thei ta e. mizo novels | thla tin chhuak magazines | naupang thawnthu bute kawl & mizo Kristian lehkha bu chi hrang hrang kawl weekly journal chi hrang hrangte lei tur kan nei reng e. Tel: 09-47072961 Tahan Times Book Corner, Vengpui Methodist Church kawm chhak, Tahan, Kalaymyo. Tel. 09 47072961
  • 8. 8 | TAHANTIMES celebrity 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 JENNIFER LOPEZ IN LEH LO NEI LOVIN A AWM NGAI Z aithiam, actress lar tak Jennifer Lopez hi hetianga a lar hma hian in leh lo nei lo, reithei tak, a lo ni ve tawh thin. J-Lo tia a fan-ten an koh duat thin actress Jennifer Lopez hi a nunkawng zawh tur, a duhaisam rama zuang lut tur hian a nu nen an inhnial fe a ni awm e. "Ka nu nen hian kan inkhak nasa asin. College kai lova 'lam' ringawt zir tluk tluk ka duh a. Hei vang hian ka nu nen kan inhlat phah a. Lamna room settee-ah te mu-in ka riak fo va. In leh lo sawi tur ka nei ta lo reng reng a. Ka nu hnenah erawh chuan he hna hi ka tih, ka hlen ngei tur hna a nih thu chu ka hrilh tawp mai a ni," tiin W-magazine mite a hrilh. J-Lo hian kum 18 a nihin a nu a chhuahsan a, lam a zir a. 'Bullet Hispunino' leh 'The Kips Bay Boys and Crists Club'-ah te lam a zir nasa a, mahse 'dawhsan'-a inpholan a chak tawh si a, a dawhtheihna-in a tlin lo tep a ni. "Mahse, rei vak lo-ah Europe lamah lamna hun remchang ka nei ve ta a. New York ka thleng leh chu, "In Living Colour" TV-series-ah ka tel ve thei ta a. New York atang hian Los Angeles-ah ka insuan leh ta a ni," a ti a. A sawi zawm zel a. "Chung hun lai chuan hnahthel ro ang vel ka ni a. Min len min len kual a, kum khat hnuah chuan inhamtanna tur remchang tha ka nei chho ve ta chauh a ni tiin.n EMMA WATSON-in GLAMOUR TAN ONE DIRECTION LEH pasal neih a DUH TAWH EM? ROSY HUNTINGTON TE AN INKAWP Hmeichhiaten an bialpate zungbun an entir fo chuan inneih an duh tawh tihna a ni an ti thin. Emma Watson pawh chutianga sawi chu a hlawh ve ta. Emma chuan kum 2 chhung a lo kawp tawh a bialpa Will Adamouicz chu rangkachak dawrah hruaiin zungbun a enpui a. Amah ngei hian a hruai a ni. Chuti chuan zungbun mawi tak tak chu a entir vel ta a. A nih loh vek leh Internet lama an tar lan zungbun design mawi tak tak chu a entir thin bawk tiin anmahni hre chiang tuin a sawi. "Harry Potter" film hmingthan pui em em Emma hi tunah kum 23 a ni ve tawh a. Will hian zungbun lei hi a zak deuh a ang hle bawk. A chhan chu sum a neih tam tawk loh vang a ni. "Emma pawh hmeichhe pangngai ve tho a ni a. Zungbun man to tak chu a phut bik lo," tiin a sawi bawk. Emma leh Will hi Oxford University-a an zir laia innel tan an ni.n JUSTIN BIEBER-AN PUITLIN LAM A PAN CHUAN Zaithiam Selena Gomez chuan Justin Bieberan rilru puitlin lam a pan a, naupang chhia anga a awm tawh dawn loh chuan 'chance' vawi khat pek leh a tum. Chu chu Justin pawhin rem a ti ve. Kumin 2013 January thla khan an inkungkaihna 'kum hnih' lai ni tawh chu an titawp hmak a. Khata tang kha chuan inrem leh tumin an inrim, an inhnimhnai deuh thin naa, an kual an kual a, an insuih rem tak tak rih lo a ni. Tun tumah erawh chuan a thiam lo zawk zel nia chanchin miten an tarlan Justin Bieber chuan puitling taka khawsa tawh turin Gomez hnenah a intiam ve niin tmz.com chuan a tarlang. Gomez pawh hian Bieber intiamkamna chu a pawm niin an sawi. Bieber intiamkamnaah hian amah Bieber mai ni lo Bieber-a thiante pawhin naupang chhia anga khawsa lo tura intiamna thu pawh a tel a ni.n Music band hmingthang One Direction leh British film star Rosy Huntington-Whiteley te chu August thlaa chhuak tur Glamour Magazine tan thla an la ho a. ‘Victoria’s Secret’ model atanga film star rawn ni chho Transformer star Rosy hi Liam, Louis, Niall, Zeyn, Harry te nen an inkawp bawk a ni. Thlalak pakhatah chuan Sofa chunga thu music star tlangval panga mal chungah a khamphei zawngin Rosy hi a tluzal a, a sakruang chuan mi mit a la hle. Rangkachak rawng thuam a inbel a, a pian nalhzia leh itawmna te a tilang chiang hle a ni. Hei bakah One Direction ho zinga, hmeichhe tleirawlten an star em em Harry leh Rosy te inchul nel taka an awm lai te pawh a lang bawk a ni. Rosy hi kum 26 a ni tawh a, hmeichhe nalh leh duhawm tak, zahawm tak angin a lang na a, a pawn lamah erawh chuan One Direction ho nen an inchhaih kual vel thung a, innel takin an infiam chul mai a ni. Tuna magazine hi a kawm chi hniha chhuah tur a ni a, bu khat chu music lam hawiin special-a chhuah tur a ni.n
  • 9. entertainment IRON MAN FILM STAR DOWNEY JR. HLAWH SANG BER TAHANTIMES | 9 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 TOP 10 BOXOFFICE 1 The Wolverine 2 The Conjuring 3 Despicable Me 2 4 Turbo 5 Grown Ups 2 6 Red 2 7 Pacific Rim 8 The Heat 9 R.I.P.D 10 Fruitvale Station F orbes.com-in a tarlan danin “Iron Man” Robert Downey Junior chu Hollywood-ah Channing Tatum leh Hugh Jackman te khumin hlawh sang ber a ni a, US dollar maktaduai 75 a hlawh a ni tih July 18 New York chanchinah tarlan a ni. 2012-a “The Avengers” leh 2013-a “Iron Man 3” film a channa atang hian US dollar billion 1 chuang ve ve lai a hlawh avangin Hollywood-a kum khata hlawh hnem ber nih chu a hauh chiang ta a ni. Forbes.com contributor Dorothy Pomerantz chuan “Studio zawng zawng deuhthaw hian Downey nena film lak hi an chak a, chuvangin chutiang hun remchang nei thei tur chuan sum thahnem tawk tak an pe phal reng a ni,” a ti a ni. Forbes.com hian 2012 June thla leh 2013 June thla inkara a thawh hlawh atangin an chhutsak a ni. Tatum chuan Director Steven Soderbergh lak ‘Magic Mike’-a a channaah USD mtd 60 thawk chhuakin pahnihna a hauh thung. Australian actor Hugh Jackman (44) erawh chu a movie thar “The Wolverine” atangin USD mtd 55 vel a hui lut tura rin a ni a, pathumna a ni a. Mark Wahlberg (42) pawh hian a film ‘Ted’-in dollar mtd 550 a huiluh avangin a hlawh chu dollar mtd 52 niin palina a hauh ve bawk a. Wrestler atanga actor rawn ni chho, Dwayne ‘The Rock’ Johnson hian “Fast and Furious 6” leh “G.I. Joe:Retaliation”-ah te a chang a, dollar mtd 46 a hlawh chhuak thei a, pangana a ni pha ta a ni. Adam Sandler (46) thung chu “Hotel Transylvania” animation film vangin a hlawh chuan dollar mtd 37 a tawng pha ve thei ta hram a, pasarihna a hauh a. Oscar winner Denzel Washington pawh hian “Flight’ film vangin dollar mtd 33 a thawk chhuak ve a, pariatna a han tling ve thei ta a ni.n FRANCE CULTURAL AWARD SANG BER U2 BONO HNENA HLAN A NI Irish rock star, retheih umbo chungchanga mi thahnemngai, mi phusa Bono chu France ram Cultural chawimawina sang ber award July ni 16 khan hlan a ni. Award hlan a nihna chhan hi music lama a thawhhawk vang mai bakah mihringpuite chanvo humhalhna kawngah thahnemngai taka a thawh vang a ni. U2 rock band Frontman Bono chu Paris-a a bik taka hunpui hmannaah Cultural Minister Aurelie Filippetti-an “Commander of the Order of Arts and Letter” Award chu a hlan a. “Notes leh thu tamtak hmangin i nun i inhlan a, i hmingthanna leh i hnathawhpui ber chu kan huna chona sangber beih nan i hmang a. Charity tan ni mai lovin rorelna dik tan i thawk a ni,” tiin Fillipetti chuan thuchei a chhiar. Bono hming tak hi Paul Hewson a ni a, ani chuan he award hi chawimawina ropui tak a ni a, a dawngtu tak erawh chu kan ‘band’ hi a ni tiin a sawi. “Kei hi ka au thler duai duai a, ka aw pawh a ring a, mahse kan music siam erawh hi chu kan zaa thawhho a ni,” tiin Bono hian a thusawinaah a sawi lang. Hetiang Award hi 1957 atanga chhiarin David Bowie, Sean Connery, Roger Moore, Bob Dylan, Bruce Willis leh Shakira te pawhin an lo dawng tawh hlawm a ni. Kum 37 kal taa U2 an din atanga chhiarin Bono hian a music leh campaign vang hian award hrang hrang a dawng nual tawh a. Nobel Peace Prize dawng tur pawh hian nominate a ni fo tawh a ni. 2005 khan Time Magazine-in ‘Person of the Year’ atan a lo thlang tawh bawk a, 2007 khan Queen Elizabeth pawhin ‘Honourary Knighthood’ a lo hlan tawh bawk.n The $53M $84M $307M $56M $102M $35M $84M $141M $25M $6M Top 10 Music albums 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Magna Carta Holy Grail Jay Z The Blessed Unrest Sara Bareilles Kidz Bop 24 Kidz Bop Kids Trials & Tribulations Ace Hood Here's to the Good Time Florida Georgia L Night Vissions Imagine Dragons Born Sinner J. Cole Teen Beach Movie Soundtrack The 20/20 Experience Justin Timberlake Surfers Paradise Cody Simpson Website: www.tahantimes.com E-mail: tahantime@gmail.com Tel: 09 47072961 TOEFL & IELTS Specialist international english language proficiency ကၽြန္ေတာ့္အနာဂါတ္ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ဒီသင္တန္းဟာ အေကာင္းဆံုးေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခုပါ Zam Ngaih Lian IELTS-6.5 [July, 2012] ETS TOEFL [PBT] Cambridge IELTS test preparation course • Foundation Cours/Test-prep Course ျဖင့္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး သင္ၾကားေပးေနပါသည္။ လစဥ္ တန္းခြဲသစ္ လက္ခံသည္။ Saya Michael Khuppi PCM Venglai (သံုးထပ္ဘုရားေက်ာင္း) အေရွ႕ဘက္ တာဟန္းေစ်း အေနာက္ဘက္ xl;jcm;csuf Past paper + Audio CD မ်ား၊ အမွတ္ေပး စည္းမ်ဥ္းမ်ားျဖင့္ သင္ၾကားေပးေသာေၾကာင့္ အမွတ္ေကာင္းရဖို႔စိတ္ခ်ရသည္။ ဆရာကိုယ္တိုင္ TOEFL-610, TWE-5.5 of 6 / IELTS-8.0 ရခဲ့သျဖင့္ 2012 တြင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး Top 10 စာရင္း၀င္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သင္တန္းသားမ်ားအတြက္ စိတ္ခ်ရသည္။ • trSwfaumif;&csif&if trSwfjrifhjrifh&xm;wJh q&mxH oif,lyg •
  • 10. 10 | TAHANTIMES Article 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 SUM DEHCHHUAH LEH DAH THAT Rev. Dr. Vanlalrenga [Sources of Income and Investment] Thufing: 13:11 "Engmah lo mai maia sum dehchhuah chu tihriral a ni ang a, thawhrimna khawl erawh chu a pung ang" A tlangpuiin keiniho hi khawpuia awm ngai lo deuh kan tam a, sum kan neihte dah thata tihpun lamah kan la themthiam tawk rih lo a ang a. Khawpuia awm thangte chuan an sum dehchhuahte chu khawla, dahthata, tihpun dan hi an thiam bik em em a, chu chu chhungkua leh hnam dinchhuahna tur bul tha tak a ni reng a. Rim takin sum kan zawnga, kan theih tawka kan dehchhuahte chu khawl thata, tihpun dan ka la thiam tawk loh avangin kan sum te chu awmze nei lovin ho takin a riral leh mai thin a, pawi tak a ni. Sum khawl leh peipun a tul chhan: Pathian malsawmna avanga sum kan dehchhuahte chu khawla peipun thiam hi a tha a, Pathian thu zirtirna nen pawh a inmil a ni. Bible chuan, "Thawhrimna rah khawl chu a pung ang," tih min hrilh a. (Thuf. 14:11) Chutih rualin Kristiante tan chuan a petu Pathian aia khawvel thil chauh buaipui te, sum duh luat avanga sawrkar phal loh thil thleng thlenga khawih chu thil tha lo a ni a, Bible zirtirna kalh a ni thung. Ringtute chu kan hma lama thil lo thleng tur thlir reng chunga kan nitin khawsak dan hi ngaihtuah thin turin chachin tha hian min hrilh a, chumi atan chuan kan sum dehchhuahte chu khawla tipung turin min zirtir a ni. Kan sum dehchhuahte chu a thianghlim tur a ni: Mi tupawh lei leh van lalber hmaa mahni chanchin la sawi theuh tur kan nih avangin, kan sum zawn dan leh dehchhuah dante chu thianghlim tak ni sela. Sum thianghlim lo kan tih hi, dik lo taka hlepna bawlhhlawh sum te, inbumna sumte, thil man dik lo lutuka zawrhna sumte, mi tangka rukte, ram danin a khap thil chi hrang hrang tih avanga hmuh sum te, mahni taksa ngei zawrhna sum te hi sum thianghlim lo a ni a, Kristiante chu chutiang lakah kan fimkhur tur a ni. Sum hmanna lama fimkhur: Harsa takin sum zawngin kan lo dek chhuak ve ta a, nimahsela a hmanna lam pawh hi thiam a har a, fimkhur a ngai khawp mai. A thianghlim lo tih hriat, mi thil ruk chawp thil, a man a tlawm avang ngawta lei mai chin te hi rutu rilru a ni a, a dik lo a ni. Dik lo tak atanga an neih a man a tlawm avanga kan chaha kan lei zel chuan rukru fuihtu leh phur puitu kan ni a, an mahni thurualpui kan ni. Bible pawhin kut tling lova lak chu khawl tlak a ni lo a ti a. Tin, sum kan hmanna turah a lova kan awm theih thil, mi neih it leh el avanga neih ve zel tuma sum hman zel hi tlakranna hmawr a ni a, fimkhur a ngai khawp mai. Sum renchem thiam a tul: Sum ren leh khawl hi a that dan a inang. Chutichuan chhungkaw tinin sum kan neih te, ren dan, zai taka hman dan kan zir a tul a. Mahni sum lut mil lova sum hman vak vak hi chhungkaw chawr lohna a ni a, fimkhur a ngai em em a ni. Sum hi a haw ngaiin a haw reng thei ngai lo a, kan dehchhuah sa hi ren a tul a ni. Tin, sum renchem dan tha ber chu, mamawh tih tlem a ni a. Kan mamawh kan tih tlema, a lova kan awm theih loh thil chauh kan lei chuan kan hriat loh hlanin kan sum chu a lo zai a, a lo tlingkhawm thuai mai thin. Hnam fing zawkte chuan, "I duh zawng apiang lei lovin i mamawh chauh lei thin rawh" an ti reng a. Chuvangin sum kan hman dawnin, kan chhungkuain kan mamawh tak tak em? Keimah pawh hian ka mamawh chiah em? A lovin kan la awm thei em etc tihte inchik hmasa ila, tul chiah lova sum hmannaah kan fihlim ang a. Kan bazar dawn te pawh hian, in lam atangin mahni lei tur ziaksain keng ila, kan ruahmansa bak chu lei lo mai ngam thin ila a sawt ngei ang. Hmuh chawp, it chawp, duh chawp thil lakah inven a tul thin a ni. Tin, mahniin chhungkaw budget te, mahni mimal budget te siamin sum hman chhuah tul zat tur bi, intuk thei bawk ila. A lakluhna turah pawh kan sum budget thawh chhuah tur tlin hma chu theihtawp chhuahin thawk thin ila, a hmanna turah pawh budget tel lo sum hman tulna a awm pawhin hmang lo ngam mai ila, intodelhna awlsam tak a ni. Tun thla chhunga kan sum hman tur bi zat a kim chuan thil lei chakawm tak pawh hmuin it thin mah ila, lei lo mai ta ila, kar lovah kan sum chu a lo pung dawn a ni. Sum dehchhuah dan tha: Khawvelah hian hnam tin leh chhungkaw tin din khawchhuahna turin Pathianin kawng a hawng thin. Keini pawh sum kan neiha kan intodelha hma kan sawn theih nan hengte hi hria ila: 1) Taima leh hmangchang hriat: Sum hmu turin taima taka hna thawh phawt a tul. Tin, a thawh dan tur zei leh hmangchang hriata rem hre taka thawh thiam a tul bawk. Taimak hi sum hlu a ni Bible-in a tih kha. Sum hi Pathianin mihringte nunna atana a phalnaa lo awm a ni a, nunna nei angin thil a tithei a. Tupawhin sum hi nei ila, hman chhuah hi kan chak et et thin. Hman a nuam a, kan hmang leh mai thin. Rim taka han peipuna khawl chu har tak a ni. Chuvangin sum kan neih nan taima taka thawh a tul a, a lo pun theih nan, remhre tak leh taima lehzuala thawh sauh sauh a tul bawk. Taima taka kan thawhchhuahsa chu a lo pun zel theih nan taima leh zual leh rem hre taka a tih pun dan kan zira kan thawh a tul a, chuti lo chuan kan thawhrim rah chu ho takin awmze nei lovin a riral mai ang. 2) Sum hmuhna tura zah loh: Hei hian, mi te chhiatna leh sawrkar leh sakhaw danin a khap pawh zak lova thawh zel tur tihna a kawk lova. Mahni intodelha kan hmasawn zel theih nan hna hniam leh tlawm tak anga lang pawh zak lovin kan thawk tur a ni tihna a ni. Sum tlachhama hman tur nei lova awm ai chuan, hna hniam tak anga lang, hna engpawh thawh hreh lo ila, zak loin thawk mai ila. Khawpuiah chuan heng: Ek-in laih, lei laih, tuichawi, puan suk, huan thlawh, thleng sil, chhuat nawh, motor sil, bike sil, chanchin bu sem etc te, tin, khawteah chuan, ran ven, thlawhhma a inhlawh, ramvah, sangha thliar, chakai khawrh etc te hi sum hmuhna tha tak a ni a, zak lova taima taka thawk chu an intodelh mai thin. Ram changkangah chuan mi kum 18 alo tlintawh chuan nu leh pa thawhsa ring tawh lovin, intodelh an tum ran a, hna an thawk a, sum an khawl a, reiloteah an intodelh thuai a. Chu chu hausakna bul intanna pawh chu a ni. Chuvnagin mahni chhungkua intodelh nan eng hna pawh kan tih theih anga lang chu zak lo leh hreh lova thawh hi kan thiam tur a ni. Mahni level hriat: Mihring hian mahni chim chin leh level hi hriat a harsa kan ti thin a, mah se inhriat ngei a tul a ni. Thil man to apiang hi kan tan a tha ber em? He silhfen hi kan dinhmun nen a inmil em tih te inenfiah fo a tha ang. Mahni dinhmun tawka eiin siamte, mahni sum dehchhuah mil tawka silhfen inbel thiamte hi a tha a, a zahawm bawk. Mahni sum dehchhuah mila khawsak thiam hi sum renchenna tha tak leh changkanna bul pawh a ni. Sum dah that: Awle, taima taka thawktu chuan a tawpah a thawhrah seng hun a nei thin. A kutah sum a lo awm ta. Khawiah nge kan sum chu kan dah that ang? Ngaihdan leh duh dan phei chu a inchen lo hle ang. A thente chuan, sum dawng kuta a pung tam uma dah kan duh a, a sual chu a ni lo. Mi rinawm thian leh chutianga sum thawhpunsaktu kan neih dan a zirin. Tin midang leh chuan, sumdawng kuta dah ai chuan a pung tlem deuh mah se, dawrkai hnena dah ka duh zawk an ti bawk. Chu pawh chu a dik tho vang. Khing te khi anmahni zawnah a tha ve ve a, mahse hmu leh lo, ral hlen, tlakchhiat phah, artelukawna awm, sawi tur an tam. Kan hnam naupan vang pawh a ni mai thei e. Mi tha, mi rinawm hmuh fuh, hriat fuh a lo har em bawk atin a ni ang e. Khawvela hnam changkang leh hnam upa te chuan sum dehchhuah an neih reng chu, an ram sawrkar bankah an dah hmiah hmiah mai thin. Sawrkara cheng dah hi, kangmei thuah te, rikrum thu-ah te, ruk ru leh chhiat tawh palh thil-ah pawh a him bik em em a. A him satliah mai ni lovin sawrkarin mipui hmakhua ngaiin a pung pawh a ti tlawm reng bawk a. Hei tak hi zir ve ngei tur a ni. Sawrkar bank-a sum dehchhuah khawla dah that hi tute emaw, lehkha thiam deuh leh hmangchang hre deuhte chauh tih theih tura mipui tam takin kan ngai hi a dik lo va, a ram mi nihna nei tawh phawt chuan sawrkarah bank account hawn theih a ni a, a hawn dan erawh chu a departmentin a phut anga tih ve mai tur a ni. Engmah harsa a awm lo. Sap ram lamah te phei chuan sawrkarah emaw, company-a an hlawhte, kohhrana an hlawhte hial pawh a ruaituin an bank account-ah an lo va thunsak mai a, annin hmanto Pg-16
  • 11. 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 Local News KALAYMYO ELECTRIC CHUNGCHANG INTAWH KHAWMNA 2013 July ni 18 khan Kalaymyo sawrkar thuneitute, Kalaymyo Electric Management Puipa te, Company lam thuneitute leh EPC-a engineer te inkawmhona Kalaymyo Administration Office Hall-ah buatsaih a ni. Kalaymyo electric dinhmun leh kal zel dan tur sawihona te neih a ni. Kalaymyo huam chhungah hian vengpui 19 a awm a, chhungkua 19000 chuang khawsa an awm a. Heng zinga hmun lia then hmun khat chauhin sawrkar mei eng an chhi pha a, a dang chuan private khawl leh solar energy hmangin mahni an intodelh a ni. Kalaymyo bial electric hman hi Diesel engine khawlpui, Zee-chaung hydro electric atangin sawrkar hian a sem a. Beisei tur awm chu Yazajo tuikhuah atanga electric tha lak chhuah tur te, National Grid thlun zawm ve atanga dawn tur te a ni a. Heng hi tun maia thil hlawhtling nghal tur a la ni lo. Chuvangin private company TUN THWIN chuan Kalaywa lung-meihawl hmanga Power station din dan tur a ruahman a. An tum anga a hlawhtlin chuan MW 450 vel lak chhuah theih an inbeisei thu hemi ni hian sawi lan a ni. Mahse hei pawh hi tun maia tihchhuah theih a la ni chuang lo va, he project an kalpui mek lai hian Diesel engine hmanga mei pek dan tur ruahmanna an siam phawt a ni. An tum dana thil a kal tluan chuan thla thum chuang thla nga aia rei loah service pek theih an inbeisei. Mahse harsatna chinfel tur tam tak a awm. A ban thar phunin service an pe dawn nge, tuna ban awmsa ring hian hrui an zam ve mai dawn? Power chu meter box unit khatah engzatin nge an sem chhuah theih dawn tih te EPC department lam hotute nen insawi rem a ngai a, an sawiho mek tih pawh hemi ni hian an sawi lang. An rin dan chuan unit khatah Ks. 450/- vel chhiar a tul mai thei. Tuna sawrkarin a khawn dan hi chu inchhunga hman pangngai unit khatah Ks. 35/-, industry tan unit khatah Ks. 75/- a ni a, a hniam lem lo hle a ni. Amaherawhchu Taninthari Region-ah unit khat Ks. 500/-in company ten an hralh a, darkar 24 an tieng a, a tlem berah unit 20 chu thla khat chhunga hman ngei ngei tur a ni thung. Hman loh pawhin unit sawmhnih man chu an la tho a ni. Rakhine State-ah thung chuan unit khat Ks. 500/- tho a ni a, mahse sawrkar ratein unit 20 an hmantir phawt a, a bak an hman chuan unit khatah 500/- an tuk niin an sawi. Chuvangin Kalaymyo-ah pawh hian chutiang zulzui deuh tho chuan kalpui a nih a rinawm a ni. Private khawl neiten Kalaymyo Pinlong vengah unit khat Ks. 500/- lain mei an pe a, amaherawh chu current a mar pat lo va, hniam thut san thut chang a neih avangin duhthu a sam lo tih an sawi bawk. Kalaymyo huam chhunga veng thar tam takah electric ban pawh a la awm lo va, transformer te, meter box te pawh ngaihtuah chawp a tul a. Chuvangin hmalakna tur a tamin sum hnimphum tur a lian tham dawn bawk si a, Power pe chhuak tur company tan pawh a ni lo berah kum 10 vel tal inhmansak tura intiamkamna nena hman a tul dawn a. Hemi chungchang pawh hi EPC nen inbiak zel tur a la ni. n KALAY, TAMU LEH MAWLAIK BIALAH LUNGMEIHAWL A TAM Khawvel mithiam Geologistte chuan lung meihawl hi a that dan azirin chi li-ah an thliar a. Myanmar lung meihawl te hi 'Subbituminous' an tih chi niin a that lamah pathumna chi a ni a. Kalay, Tamu leh Mawrlaik bialah hian leihnuaiah tam tak a inphum a ni. Carbon a tel dan 52.5% niin an chawk chhuak a, electric tha lak chhuah nana tha tawk tak a ni. Carbon a tel tlem chuan electric tha lak chhuah nan lungmeihawl a duh tam mai bakah a khu chhuak leh a vap leng tur a tam avangin boruak titawp bawk a ni. Carbon a pai tam chuan meikhu chhuak tur a tlem a, electric tha lak chhuah nan pawh hman a tlo a, a ral chak lo dawn a ni. Sagaing Region-a lung meihawl chhuahna Kalay, Tamu leh Mawlaik bialah hian Ministry of Mines nena thawk dun tura inregister company 15 an awm a. Ram bial acre 60320-ah lung meihawl ton mtd 188.7584 chhuak thei tura beisei a ni a, 'survey' beiha 'teh' phalna pek an ni tawh a ni. Company pahnih hian phalna an nei tawh a, acre 3305.67-a zauah an thawk ang a, Company sawm erawh chuan acre 22860-ah thawh phalna an dil mek a ni. Company tam tak chuan phalna la hmu chiah si lovin 'sign board' te an tar tawh a, Kalewa Malaik inkar kawngkamah hmuh tur a tam hle a ni.n TRAFFIC RULE ZAWM LO LIRTHEI 30 VEL NITIN MAN TURIN ORDER CHHUAH Kalaymyo chhunga traffic rule zawm lo lirthei 30 vel nitin man thin turin Sagaing Region Chief Minister U Tha Aye chuan thupek a chhuah. A bik takin bike khalhtuten bike lukhum an khum thin lo va, hetiang mite hi man tura an duh berte chu an ni. A sawi zelnaah U Tha Aye chuan hetianga an man hian mi veivak tamna kawngpuiah a ni deuh ber tur a ni a, kawng te leh kawng naran lama mi uma man tur chu a ni lo. Chuti chuan bike chuangten bike lukhum an rawn khum tam tial tial dawn a ni. "Bike chuangte zingah a bik takin thalai zirlaite hian bike lukhum an khum lo ber, a chhan chu an sam design a chhiat an hlauh vang a ni," tiin traffic police zinga pakhat chuan a sawi. Sagaing Region-ah hian motor leh bike accident tamna ber chu Kalaymyo hi a ni. Kalay District chhungah May thla thlenga bike license siam tawh zat chu 53,753 a ni bawk. "Bike chuan laia bike lukhum khum lote chu action na taka lak tur a ni. Hman deuh kha chuan bike an manin license awm lo te, a hma lam darthlalang awm lo te leh a ke puar tha tawk lote an man. Tunah chuan chutiang ni tawh lovin nunna venhimna atana pawimawh bike lukhum khum lote chu man zawk tur a ni," tiin an sawi bawk. Kalaymyo-ah hian mi nuai 3 chuang an awm a. Kum tling loten bike an chuan loh nan zirlaite chu June thla hapta hmasa ber atang khan School-ah bike-a kal an lo khap tawh a ni.n TAHANTIMES | 11 KALAYMYO MUNICIPAL COMMITTEE INTHLAN 2013 July ni 13 Inrinni khan Kalaymyo Municipal Committee member inthlanna Kalay Township Administration Hallah buatsaih a ni. Hemi ni hian Kalaymyo Municipal Committee Chairman tur leh member tur pakhat thlan a ni. Inthlan committee hi din hmasak a ni a. Chairman chu Kalay District Administrator U Nyi Nyi Htwe a ni a, Secretary chu Township Administrator U Aye Naing a ni. Township Development Affairs Committee member , District Development Affairs Committee member, Hluttaw palai U Khin Maung Than, leh Township Immigration Officer ten inthlan hi an huaihawt. Municipal hi ‘Si-pyin’ department te leh Township Development Affairs Committee te, khawtlang nu leh pa (Town-elders) te nena khawpui tihchangtlun leh hmasawnna lama hma laho tur an ni. Municipal chairman leh member turte chu: -Nu leh pa Myanmar ram mi -Kum 35 aia upa -Degree nei a nih loh leh Matric pass -Khawtlanga mi zah kai chin -Khawpui chhunga kum sawm tal cheng tawh -Hriselna nei tha tawk -Ram leh khawtlang hmasawnna vei mi -Nungchang tha -Mahni leh chhungkaw member te ‘Si-pyin’-a thawk lo -Sawrkar hna thawk mek ni lo -Sawrkar duh loh pawlte nena inzawmna nei lo an ni tur a ni. Municipal Committee term chu Hluttaw term nena inang zel tur a ni a, Term hnih aia tam mi pangngaiin thlan nawn theih a ni lo. Inthlan tan hma hian Kalymyo Constituency (2)-a Sagaing Region Hluttaw palai U Sein Win chuan thuchah tawi a sawi a. Ram a inthlak danglam tawh a, mipuiten mahni bial, khawtlang tan mahni ngeiin thawh theihna hun remchang a rawn inher chhuak ta a, chutiang thawk tur chu kan inzawng dawn a ni,” a ti a. Sagaing Hluttaw palai U Khin Maung Than pawhin, “Vawiina mi bik kan inthlannaah hian palaite hian a chung lama hotute hnena thu tha thlen ngam, a hnuai lam mipuite hnena tha tih zawng pho lang ngam, mipuite nene inrem taka hna thawk thei kan thlan fuh a pawimawh ang a. “Si-Pyin budget mipui tana hmang tangkai theitu tur, mipui ten kan hman theih nana hma latu tur a ni tih hre reng hlawm ila. Kan sawrkar thil kalpui dan ang ngeiin engkim lang tlang taka thil ti mi kan thlan a pawimawh hle ang,” tiin mipui te a chah.n KALAYMYO-AH LO NEITUTE CHU SUM AN PUK TIR Sagaing Region-a Kalaymyo-ah lo neitute chu kum 2013 fur lo siam velna atan bank chuan sum a puktir. Myanma Agricultural Development Bank-a Manager U Kyaw Lwin chuan ram sawrkar chuan fur laia lo nei miten buh an thar hlawk theih nan a rem ruat a, keini pawhin Myanmar Economic Bank atangin sum kan puka lo neitute hi sum kan puktir a ni. Lo neitute pawhin sum thun hun dik taka thun turin mawhphurhna an nei a ti. Kum 2012 khan fur lo siam nan cheng nuai 18,130 puktir an ni a. Kum 2013-ah chuan acre khatah nuai khat puktir zelin cheng nuai 45,189 puktir an nih dawn avangin lo neitute pawn buh an thar tam phah ngei ang.n TAHAN TIMES 09 47072961
  • 12. local news 12 | TAHANTIMES SAGAING REGION CHIN AFFAIRS NARIAL KUNG PHIR MAK TAK CHU MINISTER PU NO THAN KAP LEH MIPUI INKAWMNA July 15, 2013 thawhtanni zing dar 10 khan Mission Veng MYA Chapel-ah Sagaing Region Chin Affairs Minister Pu No Than Kap chu Tahana khawtlang mipuiin an kawm. Lo kal khawmte hian hman ni lawka Nay Pyi Taw lam police-in Kalaymyo-a drugs an rawn zawn khan license nei lo motor eng emaw zat an man chhan te, thlanmual thar kawng siam that dan tur te leh thil chi hrang hrang an lo zawt a. CDMA 800 MHz Sim Card chungchang pawh an lo zawt. Minister Pu No Than Kap chuan a hriat ang angin a chhang a, hmalak chhoh dan tur tha te pawh sawiho a ni. Kal khawmte hi mipa (puitling) deuh vek an ni a, hmeichhia pawh tlem an tel. Kalay District Education Officer pawh tlai deuh hnuah a rawn lang ve bawk. Kal khawmte hi an thahnem thawkhat khawp mai.n Narial kung phir mak tak mai chu Sanmyo Ward, Ne-myay No. 1, In no. 23-a khawsa Pu Ralmanthanga te inah a awm tlat mai. He narial hi kum 3 narial kan tih ang kha a ni a. Kum 2009 velah khan a neitupa hi Kalaymyo lamin he narial hi phun atan an pe a. A phun ta a. Kung hniam te a nih atangin a rah tan a. Feet 10 vela sang a nih hnuah a kung chu chhak leh thlangah a phir ta tlat mai a ni. A phir tan hun tak pawh hi an hre chiah bik lo. Kum 3 narial a nih avangin a rah pawh a lian lo, rah erawh a rah ve duh khawp mai. Hetianga narial kung phir hi a awm meuh awm lo ve. Mi thenkhat chuan thil tha lo thleng turah an ngai nghe nghe. Narial rah dang ang thovin a tui a, a tui pawh a tam thei hle. A rah hi an hralh chhuak lo va, an mahniin an ei mai thin.n EDITOR HNENA LEHKHATHAWN Tahan Times hian ka awmna a thleng ve lo nge, keimah ka hawizau lo zawk ka hre lova, Tahan ka rawn zin chang hian ka hmu ve leh zauh thin. Chanchinbu enkawl hi awlai lo tak a ni a, puibawmtu tha tak neih loh phei chuan mualpho mai a awl khawp mai. Nang zawng i ngaihtuahawm lo ve. Chachinbu man te hi... i hmu tha em? Keiniho zawng mahni hma sial ta hrim hrim hi kan ni a, ba ral duh ta mai mai pawh an tamin ka ring. Chanchinbu atana thilpek hlantu pawh an la awm meuh lo mahna. Mahse chhel takin bei zel rawh. I thawhrimna a thlawn dawn si lo va. Keiniho hi mi chapo tak, hnam dang chu hmusit duh mai, Sap chauh ngaisang hnam kan ni a, mahni ram tawnga thil puitling tham tihna tak takah chuan hnam hniam zawka kan ngaihte phena tawmim leh si te kan ni. Kawl lehkha chhuah chanchinbu-ah pawh hian kan hming a lang pha lo. Tlin leh tlin lovin ka ziak ve thin a, ka thuziak (article) an chhuah apiangin kut hah man k. 5000 min pe ve thin. Hnam dang zingah hian thuziak mi an lo thahnem tawh khawp mai. Ram pum huap chuan sawrkarah leh sakhuana thilah pawh a lailum kan luah pha ve lo. Kan thiante zawk chu sawrkar department hrang hrangah hmuh tur an awm zawk a ni. Tin, i chanchinbu-ah hian zir chian tham thuziak tha tak tak i rawn chhuah fo ka beisei e. I tuichhunchhuah te pawh kha a chang chuan rawn thal chhuak la, kan lo in ang chu. Hnah hnuhnung leh tawng a bo theihzia thu te pawh Pu. F. Lalbiakmawia khan rawn tarchhuak leh teh se. A hun lai tak a ni. Min lo ngaithiam hram la, kan hual lawk ang e. Rev. Chhunvela D.D, Pu B.Lalthangliana, TV. H.V.L.T.Mawia, TV. Dinthara te nena zirlai tlangau kan buatsaih lai hian Pu Mawia (F.Lalbiakmawia M.Sc) hian nuichung hian, "Chanchinbu-a ram leh hnam leh khawtlang tan kan ti zen hi chu ka ning deuh ta" a ti a. Ka la hre reng mai. Hnah huhnung ka tih chu chung hun laia a ziak chu a ni. Pu Lawmsanga ziak 'Hmeichhe kawlh sawihmin dan' pawh tunah hian an thurchhuak leh a, Hruaitu arsi-ah chhunzawmin (Book section-ah) an chhuah a, an chhiar duh hlawm khawp asin! Pu C. Zaia pawh lehlin lamah ringawt hun pe lovin thu tha tak tak ziak turin lo nawr leh deuh la, a tangkai lehzual ang. Pa ropui a nih kha maw!! I kaiza vengtu patrons te pawh hi an tawmim deuh em aw...? An irawm chhuak leh an thu leh hla hriat ava chakawm em! K. Biakliana, Mandalay 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 2 PROFESSOR J. V. HLUNA TAHAN TIMES OFFICE-A LO LENG 013 July ni 27 khan Tahan Times office-in inleng duhawm tak mai kan nei hlauh mai a. Mizoram State-a MLA lo ni tawh, politician, thuziak mi, tuna Pachhunga College (Mizoram University) History Department-a Professor J. V. Hluna a ni. TT: Pu Hlun, i lo leng chu kan va lawm ve. Hetah hian thu rawh. Inkawm nghal lawk teh ang. Politics lam chu dah tha ila, i lehkhabu ziah chanchin lam a ni kan hriat duh chu. Min han hrilh par par mai teh. JV: A hmasa berin hei hi ka'n sawi phawt ang a. "Zawl Khawpuiin Senmei a Chan ni" tih ka ziak a. Pu Laldenga leh MNF ten Independent an puan tak avang khan India sipai nen an inkap ta mai si a. Mi tam tak chu an tlan chhe nghal chum chum a. Ti chuan 1966 March ni 5 khan India sipaite chuan Jet Fighter-in an rawn bei a, bomb an thlak a. Aizawl khawpui chu a kang hluah hluah mai a, Bazar, Khatla, Tuikual tlang zawng zawng a kang vek a. India khua leh tui vek kan ni, hel ve si lo, engah nge an ralthuam neih that ber nena min kah ka ti a. Tunah hian sawrkar hian thupha a chawi tur a ni ka ti a, kumtin March ni 5 hi 'Zoram Ni' tiin MZP te nen kawng kan zawh thin a. Ka ziah leh chu "Mizo Uprising" Assam Assembly Debate (1966-1971) base-a ka fanu Rini Tochhawng nena joint author-in kan ziah a ni a. Hei hi nikum khan London Cambridge-in min publish sak a. Cambridge-in Mizo ziah a chhuah awmchhun niin ka hria, a man pawh Rs. 4500/- a ni a. Ka lehkhabu ziah pakhat leh chu “History & Ethnic Identity Formation in North East India” a ni a. Hei hi Delhi-a publishing company lar tak, ‘Concept Publishing Company’-in min publish sak thung a. A man pawh Rs. 1200/- a ni. Khami rual tho khan tunhmaa MNF Foreign Minister lo ni tawh Pu Lalhmingthangan 1968-a a ziah, a bu hmuh tur vang tawh em em kha engtin tin emaw ka hmu chhuak hlauh mai a. A fanu hnen atangin phalna ka va dil a, introduction ka ziak bawk a. A bu pumpui ka edit vek hnuah a tawpah appendix pahnih ka dah belh bawk a. Pakhat chu ‘Census Report 1901’ a ni a. 1901 kum India hnuaia census-a kan tel hmasakna ber a ni a. John Shakespearan a ziah a nia. Mizo history tan pawimawh tak tur a nia. Pahnihna chu ‘The Making of Aizawl’ tih G.H.Loch ziak a ni thung a. Aizawl an rawn dintirh lai record te a ni a. Tin, lehkhabu English-a ka ziah leh chu 'Church and Political Upheaval in Mizoram' a ni a. 1968 khan ka ziak a. Ka lehkhabu ziah hmasak ber a ni. 'Education & Missionaries in Mizoram' tih bu pawh ka buatsaih a. 1894 khan kan tribal pui Khasi, Naga leh Garaw ten Missionary te zarah education lama an phuisui thawkhat tawh zia te, Khasi te chuan 1894 khan mission school 42, Naga-in 9, Garawten 40 vel an neih daih tawh thu, mahse 1947ah te chuan Kristian percentage leh literacy percentage lamah anni chu kan lehpelh vek thu te ka ziak a. Khasi te, Garaw te chu zaa sawmnga vel chauh Kristian an ni a. Keini chuan zaa za kan inchhal ta daih a. Heng chanchin zirchianna te pawh hi ka ziak vek a. TT: Kan hriat riai ruai kha chiang deuhin min hrilh a, a bengvarthlakin a ropui hle mai. A lawmawm taktak a ni.n • Bike chhe chi hrang hrang siam theih reng a ni ta. Hmanraw changkang leh tha hmangin kan siam thei reng e. Kan tana hmanraw tangkai tak Bike hi kan duata kan uluk a tul. Kan dawr hi Bike Hospital tak tak a ni a, a siamtu pawh ram danga zir chhuak Bike Doctor a ni e. Bike Clinic hrang hranga siamtir ai chuan Bike Hospital-a siamtir hi a finthlak zawk. • Car ke pawh kan pump thei reng e. Kaihhruai tur mipa naupang (nurse) fel tak kan mamawh bawk. Tubeless chi hrang hrang pawh foreign ata hmanraw changkang leh tha hmangin kan siam thei ta e. Rawn pan ve chhin teh. Address : Vengpui Methodist Biak In kawt thlang Pu Liandawla tual zawl, Tahan 'A' Group. Tel.09420028902
  • 13. 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 domestic digest COMMUNICATION OPERATOR TELENOR LEH OOREDOO te chungchang Communication operator-a Tender Committee chuan Norway rama Telenor Group leh Qatar rama Ooredoo (Qatar Telecom) te chu Communication Operator Licence June 27 tlai lam dar 5 khan an pek thu an puang. Heng an thlan company pahnihte hian Tender Committee tehnaa an tling lo a nih chuan France rama France Telecom-Orange leh Marubeni (Japan) corporation chuan an hna hi an thawk thung ang. Norway rama Telenor company hi khawvela Mobile phone Company lian ber zingah a tel. Ram 12-ah mobile phone lam hi an buai puisak a, ram 30ah ram neitute nen an thawk ho. Ooredoo company hi Qatar rama awm a ni thung a. Tender chhang company 11 zingah sum a thawh tam ber, dollar maktaduai 15 a seng ang. He company-in an rama internet ran lam an pek chu second khatah 100 Megabits a ni. International levela thlangtu leh Tender thlangtu committee-in an recomment avanga thlang an ni a, Mobile Operation licence chu a pe dawn ta a ni. "Nasa taka Tender hi chhan a ni a, inelna pawh a nasa. Telenor-in hnehna kan chang hi kan lawm. Engkim lang tlang leh fel fai taka tih a ni a. Myanmar ram beisei pawh kan tihlawhtling ang. Myanmar ram hmasawnnaah kan pui nasa dawn a ni. Kan thiamna chu tha takin kan hmang ang. Mobile phone lamah theih tawp kan chhuah dawn a ni. Tunah chuan level hnuhnung ber kan thleng ta a, tha takin kan thawkho dawn a ni," tiin Telenor group chairman leh CEO ni bawk Jon Fredrik Baksaas chuan a sawi. Qatar Telecom (Ooredoo) chuan dollar maktaduai 15 sen an inhuam a. Hmun sing khat velah Tower a siam ang a. Kum 2 chhungin Myanmar rama mipui 90% chuan Mobile phone an hmang thei dawn a ni. "Myanmar ramah hna thawk thei tura license kan hmuh avangin kan lawm hle. Ooredoo hi ASEAN rama experience an lo neih tawh chu Myanmar-ah a lalut ang. Kan Company hi kum 5 kal ta chhung khan communication company mite Mobile phone dawn a ni" tiin Ooredoo chairman chuan a sawi.n CHEVROLET CAR SHOW ROOM July ni 10 chanchin-ah America ram General Motors siam Chevrolet mawtawr zawrhna show-room (dawr) kumin kum tawp lama hawn a nih tur thu a lang a. Hei hi Yangon-a hawn tur a ni. Pick-up te, SUVs (kawng bumboh pawha hman theih, 4-wheel drive, chuan nuam chi) te an zuar ang a. General Motors leh South East Asia-a GM company leh Pacific Alpine Pte, Ltd. te thawk dunin an zuar dawn a ni. A chhe siam leh vilven hna pawh an thawk nghal dawn tihte an puang a ni. General Motors South East Asia Region General Manager Mertin Apfel chuan, "Hetia hna kan han zauh hi GM tan South East Asia marketa inpho ve nan lungphum pawimawh tak a ni," a ti a. Hetiang mawtawr class nei chin te show room-a zawrh a nih tak avang hian pawn lam marketah mawtawr manto chi lei leh hralh a tlem phah thu, mawtawr zuar thin U Myint Thein chuan a sawi a. Chevrolet mawtawr mai ni lovin German siam Mercedes Benz, BMW, Italy siam Iveco leh HSA-a Ford company te pawhin kumin kum tawp lamah showroom hawnga zawrh ve an tum thu an puang tawh a ni.n TAHANTIMES | 13 MOTOR NUMBER-TE ENGLISH-A THLAK TAN A NI TA Motor number-te chu July 3 atang khan Myanmar number atangin English number-a thlak a nih tan thu Inland Transports lam chuan an sawi. July 3 atang khan 4F/8000 tih ang chiin English number leh alphabet hmangin plate an thlak thu puan a ni. Kum 2014 atang khian ASEAN ramte insumdawn tawnna chu zalen taka buatsaih a nih dawn avangin ram dang motor-te pawh ram chhungah an rawn lut dawn a, ram chhung motor pawh ram dangah a lut tawh thin ang. English alphabet A to Z leh number 0-9 chu mitin deuh thawin an chhiar theih nan an thlak chho dawn ta a ni. British-in kan ram an awp lai khan motor number hi sap hawrawpa dah a lo ni thin tawh a. Parliament hun lai khan King Thibaw lalpa tu chhawng hnihna Phayalay Aung Zae chuan a motor chu kawnl number-in a dah lui a, heta tang hian kawnl number-in an thlak ta vek a ni. Taxi-hote chu CC atanga tanin Region leh State chhinchhiahna tawi bel telh a ni ang. Entirnan: Kachin State chu (KCN), Kaya State chu (KYN), Sagaing Region chu (SGG), Chin State chu (CHN), Tanintharyi Region chu (TNI), Pegu Region chu (BGO), Magwe Region chu (MGY), Mandalay Region chu (MDY), Mon State chu (MON), Yakhine State chu (RKE), Yangon Region chu (YGN), Shan State chu (SHN) leh Irrawaddy Region chu (AYY) tiin. Heti anga an thlak tur hi mi tam tak pawhin tha an ti hlawm hle. Taxi ni lo, State leh Region-a motor-te chu July 8 atangin English number an thlak tan, hetah hian State leh Region lam tawi a tel nghal. Licence lo siam tawhte motor number chauh thlak a ni bawk ang.n[The Voice] KUM NGA CHHUNGIN NETWORK THA TAK TELENOR-IN DIN A TUM Mobile Tecommunication chungchanga tender chhang hlawhtling, Norway rama ‘Telenor’ company chuan Myanmar ram pumah kum nga chhungin Network’ tha tak din ngei tura ruahmanna a neih thu Company President, Executive Officer Jon Fredrik Baksaas chuan 2013 June 26 khan a sawi chhuak. “Myanmar mipuiten mobile service tha an neih theih nan kan thiamna leh kan tawn hriat tha ber ber hmangin technical leh investment kan siamte hi a tha thei ang bera chhawra thawh kan tum a ni. Tunah rih chuan sawrkar nen kan thu thlunna a hmawr bawk tur tlem a la awm a. Myanmar ram hi khawvel levela a awm ve theih nan HSPA leh LTE-ready (4G) technology te hmangin mobile network tha tak din kan tum a ni. Kum nga chhungin heng hna hi kan thawk hmanin kan inring,” a ti a ni. Telenor company hian Myanmar mi thawktu awmsa hi a tam thei ang bera chhawr tho a tum a, Thailand ram Bangkok-a Telenor ta DTAC company training-na hmunah zirtirna a pe phawt hlawm dawn a ni. ‘Aw ri’ leh ‘facts, thu’ mobile service ringawt chu 2014 April leh June thla inkar hian service pek tan theih an tum a ni. He Company hian Myanmar tan bika duan mobile service pe-in Myanmar market-ah tlaktlum tumin tan a la nasa hle. Telenor company-ah hian sawrkarin share 54% a nei a, Asia region-ah Thailand, India, Pakistan, Bangladesh leh Malaysia-ah te mobile communication lam hna thawk mek a ni. Thailandah hian Myanmar leh Mon tawng tea service pe mek a ni a, Call Center te pawh a hawng nual a ni.n Tahan Literary Circle buatsaih, thuziak 28 chuanna ZOBAWM (6) i la nei lo a nih chuan Zoram khawvela thu ziak mi lar tak tak, Lalzuia Colney, K. L. Liana, R. Lallianzuala, T.C. Jonunsanga (Sena) Tlau, B. Lalthangliana, K. Krawsthanga, P. L. Liandinga, Lalthangfala Sailo, Prof. R. L. Thanmawia, Sangzuala, Vanneihtluanga, Lalrinawma, te leh Vanlalhmingsangi, Lalthuamliana, Lalchhawnzova, Pahlira, B. Zosangliana, Tha Lian Fai, Zalianthanga, Kawlthangpuia Varte, Zorama (Agri), Samuel C. Zaithankhuma, Kapmana, Rev. Lalrinsanga, F. Lalrammawia Dr. F. Sangkhama leh H. Ngurnghaka te thuziak i la chhiar lo a ni ang a, 'thuziak tha thlan khawm,' i la tem ve lo tihna a ni. PCM Phai Synod Book room, Tahan Tahan Times Book Corner leh Rev. Vankhuma hnenah te lei tur tlem a la awm a, ngaihven thuai la, i chang lo palh ang e.
  • 14. 14 | TAHANTIMES Domestic News 31 July 2013 Wednesday | Vol.2 No.19 MYANMAR TELECOMMUNICATION LICENSE LILAM FUH LEH FUH LOH CHUNGCHANG RINNA INANG LOTE KARA INHUATNA HLUAR TURA CHINGPAWRTU ommunication License tender chhang hlawhtlingte hming la puangzar lova hupbeh rih Hluttaw-in a rawt mek laiin Mobile company pahnih ‘Qatar Ooredoo’ leh Norway-a ‘Telenor’ company te chu sawrkarin June ni 27 khan license a pek tak mai avangin zawhna tam tak a piang ta a. Hluttaw leh sawrkar te hi darkar 11 laia rei an thuneihna ve ve hmangin an inhnial a. A lehlamaah chuan hetia Lilam result chiang tak maia tar chhuah a ni hian Myanmar chu langtlang sawrkar, lilam pui tham tak pawh fair taka buatsaih thei sawrkar a nihzia ram dang tanga investment titute hmuh theiha a lantirna a ni bawk. Kum sawmbi tam tak mi rapbeta thuruk tam tak pai chunga sawrkarna kalpui sipai sawrkarna hnuaiah Myanmar economic chu hlemhletna, eirukna, thamna leh inbumna hlira khat niin miten an hria a. Natural resources sector lam ni loah foreign company te tel vena tur he Lilam tumkhatna hlawhtling taka a ti thei hi adviser atana an rawih company leh Lilam chhannaa tel veten an fak hle a. India rama Bharti Airtel hotu Bharti Mittal chuan, ‘Khawvel level Lilam’ tiin a fak hial a ni. Myanmar sawrkar hian he Lilam thua thurawn petu atan German mi Roland Berger a ruai a. An rawihten lilam dan tur leh a thlan dan tur an duante chu he lilam chhangtute hian an fak hle hlawm a ni. Mi tam tak chuan U Thein Sein sawrkar hi fak tlak a ni an ti thung. A chhan chu Lilam chungchanga mawh laa kaihhruaina siam turin thurawn petu tur company tha tak a rawih bakah Hluttaw palai hovin Lilam chungchang hma la zawm lo tura an nawr luai luai laia a result a’n puan tak vang hi a ni. Thurawn pe tura an rawih ‘Vriens & Partner’-a Director Romain Caillaud chuan, "Ramin technology lam a mamawh dan leh senso thua an rawn chhanna te ena thlan a ni a, a tha thei ang bera thutlukna siam ni ngeiin a lang,” a ti a. ‘Tuna tender changtute nen an la thawh dun ngai loh thu, tender tana thil ruahman reng reng a result a chhuah that thu, Myanmar sawrkar hian mipui te tan thil thlak danglam thar hi a duh tak tak nia a lan thu, tunhma thil kaphung hlui reng reng thlak a duh taktak thu, Myanmar ram tan thil tha tak a rawn herchhuah tur thu te Director hian a sawi chhuak bawk. Tender chhang hlawhtlingtu company pahnihte hian kum 15 tana chhang an ni a, top 11 atanga thur chhuah bik te an ni. Heng company pahnihte hian an hnate an thulh palh hlauha an aiawhtu atan France rama ‘Telecom’s Orange’ leh Japan rama ‘Marubeni’ company te hming hi tarlan nghal a ni. Tender result hi ‘Telecommunication Dan’ a chhuah thleng hupbet rih turin Hluttaw chuan a duh a, mahse Sawrkar chuan chu chu hnawlin a kal pangngaiin a kal tlang a, tender result chu a puang ta a ni a. Hei hian Hluttaw leh a bik takin Presidential Office inkarah boruak a awm niin a lang tia ngaihdan siam an awm. Communication License chungchangah ramchhung partner nena thawh dun kher a ngai lo tiin Sawrkar chuan chiang takin a sawi lang tawh a. Chuvangin Communication leh Construction Committee Secretary, USDP party member U Myo Swe chuan tender result puan chu pawt khawtlai turin hluttaw-ah a thehlut kha a ni a. Ani ngaihdan chuan ramchhung partner nen thawk dun tur chauhin tender hi a chhang tur a ni a ti a. ‘Dan’ zam fel hmaa license pek an nih chuan Telecommunication’ chungchangah mimalin duh tawka an chalai a hlauhawm a ti a ni. National Planning and Development Ministry Deputy Minister U Set Aung chu sawrkar Tender Evaluation and Supervising Committee chairman a ni a. Ani chuan Hluttaw hian he thila inrawlhin a lo uai fual tur a ni lo a ti a. President’s Office-in thupek a chhuah a nih loh chuan result puan chu tihkhawtlai a tum loh thu a sawi bawk a ni. “Company theuneu tak tak nena indawr mai mai kan ni lo. Khawvela company tha ber berte nen kan indawr mek a ni a. Kan thutlukna a vuaicha viau chuan kan zahawmna kan hloh vek ang,” a ti hmiah mai a ni. Hluttaw chuan engtiang pawhin lo hnial buai mah se, Communication tender chungchang hi chu ram dang hian an ngaihven reng thovin a rinawm. Tuna tender hmasa berah mah hian mipui mtd 60 awmna market thar hi foreign company za chuangin tih tak thlakin an ngaihven a ni a. Mi hausa tawntaw George Soros pawhin a lo thlawp ve em em ‘Digicel’ company-in tender a chang ta lo chu pawi a tih thu a sawi chhuak hial a ni. Mahse Myanmarah sumdawnna kawng dang inhawng a la awm teuh a, dap zel a la tum thu a sawi chhuak bawk. Telenor company chuan sum engzat chiah nge hnimphum a tum a la puangzar chiah lo naa, mobile phone leh wireless service hrang hrang chu kumthar atanga service pek tan a tum thu sawiin kum nga chhungin rampum huapa service pek a intiam. Chutih lai tak chuan Ooredoo chuan dollar billion 15 hnimphum a tum thu a sawi thung a. Lilam chhangtu dangte aiin a thehnem fe mai a. Khawl hmun (base) sing khat bun a ni ang a, kum hnih chhungin mipui 90 % tan wireless communication din fel theih a tum a, sawrkar time table ai pawhin a rang daih dawn niin a lang. Heng company te hian thla kaw chhungin service an pe tan thei tur a ni a, kum khat chhungin mipui 25 % tan mobile service an nei tan thei tur a ni a. Chutianga an puitlin chauhin an license chu a nung zui zel dawn a ni. Kum li nga chhungin ram pum hmun lia then hmun thumah service an nei thei tur a ni bawk. Tunah hi chuan rampumah mipui 6-8% te chauhin mobile service an chhawr thei a ni. Hengah hian companyte chuan electric tha awm tha lo, khawl bun (infrastructure) la awm lo te nen harsatna an nei nual dawn a ni. Heng company te hi ramchhung company pahnih, Yadanapon leh Myanmar Telecommunication te nen an thawk dun ang a, heng sawrkar company te building leh khawl tam tak an hman tawm dawn avangin an service charge man tur pawh an tihtlawm deuh a ngai bawk dawn a ni. Tuna License hmu company-te pawh hi sawrkar company tho an ni a. Qater leh Norway sawrkar ta te an ni a, tawnhriat ngah tawh tak an ni a, Asia khawmualah hmun tam taka hna kallai nei mek an ni.n President U Thein Sein chuan rinna inang lote kara inhuatna chhuak tura chingpawrtute chu dan ang takin an chungchang na taka ngaihtuah a ni ang a ti. July ni 2 zingah radio atanga thuchah a sawinaah President hian hetiang hian a sawi tel a ni. “Ramchhungah rinna ngaihhlutawm tak tak a awm a. Henghi denchhenin mi thenkhatin uchuak takin thil an ti thin. Rinna hrang neite inkara inhuatna chhuak tur zawnga a hlei a hluaka che te vang leh mahni tanghma ngaihtuah rana politics leh economic lam khelh chingte tharum thawhna vang chuan ram danga kan Myanmar mite an him loh phah a, thlaphangin an awm phah a ni,” a ti. President chuan, “Kan ram chhunga a lehlam lehlam inhuatna thleng tura mi mawng kheuh chingte hi dan ang takin na takin kan hrem tur a ni a, hetiang thil a thlen tawh lohna tura hma lak hi kan tih tur a ni,” a ti bawk. President hian June thla chhunga Malaysiaa hnathawka awm Myanmar ten kut an tawrh chungchangah pawi a tihzia leh khang thil thlen hnua ram pawna Myanmar awmte sa himna tur leh venhim dan turah Myanmar Embassy te pawhin a hma aia nasaa tan an lak thu a sawi chhuak bawk. Myanmar-a Buddhist te rinna leh sakhaw vawn dan phawk zo lo mi tlemte thiltih chawivawnga 2013 July ni 1 chhuak TIMES magazine kawm thuziak chungchangah mipui te karah inhnialna, ngaihdan phir, rilru khawih thil thleng a awm teuh thu President hian a sawi chhuak bawk a. Khawvel leh ramchhung media te thuziak hrang hrang han enin ngaihdan thlir dan a inan lohzia a hmuh theih a ti bawk a ni. President chuan Myanmar-ah zalen taka thu sawi theihna right kan neih theih nana hma lak a nih mek thu leh zalen taka thu sawi leh ziah han tih hian ram dinhmun mila hman thiam a tul thu a sawi bawk. President chuan tihian a ti a. “Kan society-ah hian zalen taka thu sawi leh ziah theih dan tur kan ngaihtuah ngar ngar tih hi kan hre theuh ang a. Mahse kan Myanmar hnam dan pawha kan hriat lar tak,’Eng anga dik pawh ni se, mi tana tangkaina leh thatna tur a nih si loh chuan sawi kher a ngai lo,’ tih upate thurochhiahte hi kan hriat reng a pawimawh a. Chuvangin zalen taka thu sawi leh ziah kan tih pawhin tuna Myanmar society-in kan dai mek politics dinhmun nena inmil tawk, a tha lam hawia hman thiam a pawimawh hle a ni tih hi kan pawm dan a ni,” tiin.n[Weekly Eleven] C FALAMAH THLAWHNA TUMHMUN THAR Chin State-a zin duh foreign tourist te tan pawh zin vah a awlsam theih nan Falamah thlawhna tumhmun thar siam a nih tur thu Aviation Directory Deputy Director U Win Swe Tun-an a sawi thu The Voice Journal chuan July 11 chanchinah a tarlang. March thla atang khan a hmun tur teh, tlangram a nih avangin chhilh khah tulna lai lai chhilh khah, mual pawng deuh chu rawt, chutiang chuan hmalak mek a ni a. A lei thleng awm dan ena airport design ziah a nih tur thu te a sawi bawk. Kumin chhung hian a hmun teh leh a tulna lai laia lei chhilh khah chu zawh hman tum a ni. Nakum atangin a tumkawng siam hna tan tur a ni. Airport building chungchangah chuan "A sak dan tur chu kan la sawi thei chiah lo. Kum tharah airport sak tan a ni ang a, tunah erawh chuan chiang fakin a la sawi theih rih loh a ni," tiin U Win Swe Tun chuan zawhna a chhang. Bagan trip kalten Chin State chhim lam Kanpalet, Mindat, Nat-ma-taung National Park te tlawh kual chu a harsa lem lo va. Mahse Chin State hmar lam Kennedy tlang, Tedim, Falam te tlawh tur chuan Kalaymyo airport atanga kal a ngai tiin 'Journey' travel agent pakhatin an sawi. "Chin State hmar lam hi chu khualzin tlawhtu an tam em em loh avangin thlawhna flight a hrana regular taka service a awm tam lo. Amaherawh chu Chin State-ah airport a awm phawt chuan khualzin an tam phah ngei ang," tiin 'Journey' travel agency-a thuneitu chuan a sawi a. Myanmar ram chhungah hian airport 69 a awm a, airport 32-ah chauh passenger phur thlawhna a service thin tih Aviation Directory lam atangin thu dawn a ni.n HAKHA leh Falam-AH PUBLIC CDMA 800 MHz RADIO OPERATOR ROOM HAWNG Chin State Hakha leh Falam khuaah July ni 15 zing lam khan Public CDMA 800 MHz Radio Operator room hawn a ni a, Defence Services Office (Army)a Lt. General Myint Soe-an thuchah tawi a sawi. Lt. Gen. Myint Soe, Chin State Chief Minister U Hong Ngai leh khawtlang hruaitu pakhatte chuan PUBLIC CDMA 800 MHz Mobile Radio Operator Room chu ribbon chepchatin an hawng a, phone te chu hmang chhinin an be kual vel a ni. Hemi hnu hian Tatmadaw Defence Service Office (Army) lamin present an rawn kente chu Lt. Gen. Myint Soe chuan a hlan a. Chief Minister leh mawhphurhna neiten an lo dawngsawng a ni. PUBLIC CDMA 800 MHz hawnna hi Myanmar Telecommunication leh Myanmar Economic Corporation te tangkawpa hawn a ni a, Hakha khawpui tan hian 800 MHz mobile phone 2500 hemi ni hian an zuar nghal a ni. ‘Pawh fuh’ system in an kalpui a, chhungkaw khatah mi pakhat hisapin lehkha pawhtir an ni a, mi tam takin phone an nei thei ta hlawm a ni.n